Franciszek Olędzki
| Data śmierci |
1792 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarz |
Franciszek Olędzki (czyli Olęcki, Olenski, Oleński, zm. w 1792 roku) – rzeźbiarz lwowski. Pracował przede wszystkim w drewnie i kamieniu, znacznie rzadziej w stiuku.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Prawdopodobnie, rozpoczął naukę pod kierunkiem Sebastiana Fesingera[1]. W 1773 poślubił Mariannę z Polańskich, wdowę po rzeźbiarzu Janie Kruszanowskim, córkę odlewnika dzwonów Teodora Polańskiego[2]. W latach 1773–1779 wykonywał prace dla katedry łacińskiej we Lwowie. W 1780 otrzymał od teścia nieruchomości na przedmieściu Halickim we Lwowie. Jego dorobek artystyczny nie jawi się jasno[3].
Ukraiński badacz Dmytro Krwawycz (ukr. Дмитро Крвавич) zgodził się z atrybucią, że Olędzkiego należy uznać za autora rzeźb na wrotach diakońskich ikonostasu cerkwi Świętej Pokrowy w Buczaczu. Równocześnie Krwawycz uważał, że Olędzki zrealizował projekt Jana Jerzego Pinzla, który nadzorował za jego zrealizowaniem[4]. Przez pewien czas Pinzelowi przypisywano poszczególne prace Oleńskiego, np. rzeźby na kamienicy nr 3 na Rynku (kamienica Ubaldini)[5].
Architekt lwowski Franciszek Ksawery Kulczycki obiecał jemu prace przy prowadzeniu «fabryki w Poczajowie»[6]
Prace
[edytuj | edytuj kod]Zdaniem Wołodymyra Wujcyka Franciszek Olędzki kontynuował tradycję lwowskiej plastyki jej najlepszego okresu, związanego z Sebastianem Fesingerem, Janem Jerzym Pinslem, Antonim Osińskim[7].
- rzeźbiarską dekorację kamienicy Rzewuskich (Wilczkowskiej) przy Rynku nr 3 we Lwowie, przebudowywanej wg projektu architekta Piotra Polejowskiego (1771-1772).
- cztery boczne ołtarze i tron biskupi dla katedry łacińskiej we Lwowie.
- dekoracja kamienicy kasztelanowej halickiej Konstancji Bielskiej przy Rynku nr 20 we Lwowie
- nagrobki arcybiskupów lwowskich Wacława Hieronima Sierakowskiego (zm. 1780) i Ferdynanda Kickiego (zm. 1797) dla katedry łacińskiej we Lwowie.
- posąg Matki Boskiej Łaskawej dla prospektu organowego w kościele Dominikanów w Podkamieniu, wykonany na podstawie kontaktu zawartego w 1774, we wcześniejszej literaturze błędnie łączony z Tomaszem Freszerem; w 1910 został przekazany do kościoła Dominikanów w Tarnopolu, skąd w roku 1945 trafił do kościoła św. Jacka w Warszawie[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ PSB 1978 ↓, s. 792.
- ↑ SKW 1998 ↓, s. 281.
- ↑ Franciszek Olędzki (Olencki, Oleński).
- ↑ Дмитро Крвавич: Українська скульптура періоду рококо [w:] Записки Наукового товариства імені Шевченка. Праці Комісії образотворчого та ужиткового мистецтва, Львів, 1998, t. 236 (CCXXXVI), s. 151. (ukr.) [dostęp 2016-12-13].
- ↑ Франциск Оленський: львівський скульптор другої половини XVIII століття - leopolis.one [online], 21 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-22] (ukr.).
- ↑ SKW 1998 ↓, s. 283.
- ↑ SKW 1998 ↓, s. 284.
- ↑ Andrzej Betlej, Franciszek Olędzki: Matka Boska Łaskawa; Lodovico Cigoli: Pieta; Giovanni Antonio da Lucoli: Matka Boska tronująca i adorująca dzieciątko [noty katalogowe, [w:] Maria Mater Misericordiae, katalog wystawy, pod red. P. Krasnego. Kraków, 2016.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Hornung: Olędzki (Olęcki, Olenski, Oleński) Franciszek (ok. 1745—1792). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII, cz. 4: Niemirycz Władysław – Olszak Wacław. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1978, s. 792—793.
- Wołodymyr Wujcyk: Wiadomości o życiu i twórczości Franciszka Olędzkiego. W: Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej / pod redakcją Jana K. Ostrowskiego. T. III. Kraków: Oficyna wydawnicza Text, 1998, s. 281—294. ISBN 83-86050-30-6.
- Дмитро Крвавич: Українська скульптура періоду рококо. [W:] Записки Наукового товариства імені Шевченка. Праці Комісії образотворчого та ужиткового мистецтва. T. 236 (CCXXXVI). Lwów, 1998, s. 150—152. (ukr.) [dostęp 2016-12-12].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Olędzki (Olencki, Oleński). [dostęp 2017-02-23]
- Franciszek Olędzki?, Nagrobek Amalii Mniszchowej w Dukli. [dostęp 2017-02-23]
- Franciszek Olędzki. W: Fototeka, Instytut Historii Sztuki UJ. [dostęp 2017-02-23]
- Zdjęcie. Franciszek Olędzki, Figura Matki Boskiej Łaskawej
