Przejdź do zawartości

Gilles-Éric Séralini

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gilles-Eric Séralini
Ilustracja
Séralini na posiedzeniu w dniu 4 października 2015
Państwo działania

 Francja

Data i miejsce urodzenia

23 sierpnia 1960
Bône, Algeria

Alma Mater

University of Montpellier II

Endokrynologia
Uczelnia

Uniwersytet w Caen

Odznaczenia
Order Narodowy Zasługi

Gilles-Eric Séralini (ur. 23 sierpnia 1960) – francuski biolog molekularny, doradca polityczny i działacz na rzecz większej kontroli genetycznie zmodyfikowanych organizmów i żywności.

Séralini został profesorem biologii molekularnej na Uniwersytecie w Caen od 1991 roku i jest prezesem i przewodniczącym rady CRIIGEN[1].

Jego prace i publikacje dotyczące GMO wywoływały kontrowersje[2].

Wczesne życie

[edytuj | edytuj kod]

Séralini urodził się 23 sierpnia 1960 w Annabie w Algierii (wtedy znanej jako Bône) podczas algierskiej wojny o niepodległość. Jego ojciec był technikiem telekomunikacji, a matka była nauczycielką[3]. Jego rodzina wkrótce zamieszkała w Thonon-les-Bains w Górnej Sabaudii, a następnie w Nicei we Francji. Séralini uzyskał tytuł licencjata w wieku 16 lat.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

W 1987 Séralini uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Montpellier II. Potem prowadził przez cztery lata badania na, między innymi, Uniwersytecie Zachodniego Ontario i Uniwersytecie Laval Medical Center. Séralini przeprowadził badania nad stosowaniem kortykosteroidów globulin wiążących, po czym został mianowany profesorem na Uniwersytecie w Caen w czerwcu 1991 roku, stanowisko zajmuje do tej pory. Ogólny obszar badań jego badań koncentruje się na układzie hormonalnym[4], w szczególności na enzymie aromatazy.

Jego laboratorium zsyntetyzowało szereg inhibitorów aromatazy korzystając z aromatazy końskiej jako modelu[5]. Jego badania zostały opublikowane w Journal of Histochemistry & Cytochemistry, Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology i Molecular and Cellular Endocrinology.

W 1997 roku zainteresował się organizmami genetycznie zmodyfikowanymi, publicznie apelując o zasady ostrożności, których należy przestrzegać[4]. Został powołany na różne stanowiska rządowe, w tym w rządzie francuskim, Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej[6]. Od 1998 do 2007 Séralini był członkiem francuskiej Biomolekularnej Komisji Inżynierii, która miała za zadanie ocenianie dodatków GMO dla francuskiego Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa Środowiska.

CRIIGEN

[edytuj | edytuj kod]

Séralini założył w 1999 roku Komitet Badań i Niezależnej Informacji Na Temat Inżynierii Genetycznej (Committee of Research and Independent Information on Genetic Engineering – w skrócie CRIIGEN) wraz z Corine Lepage, byłą polityczką i Pierre-Henrim Gouyonem, profesorem z Muzeum Narodowego d’histoire naturelle[4] CRIIGEN publicznie sprzeciwia się żywności modyfikowanej genetycznie[7][8][9]. Séralini założył CRIIGEN, ponieważ sądził, że badania dotyczące bezpieczeństwa żywności GM były niewystarczające i kwestionował ich akceptację[7]. CRIIGEN jest współfinansowana przez Greenpeace[10].

W 2007 roku Séralini i dwóch innych autorów z Uniwersytetu w Caen i Uniwersytetu w Rouen opublikowali finansowaną przez Greenpeace pracę naukową napisaną na podstawie danych uzyskanych z badań przeprowadzonych na szczurach karmionych produktem Monsanto w 2004 roku[11][12]. Stwierdzili oni, że używanie genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy MON 863 spowodowało znaczące zmiany w odniesieniu do kontroli wagi szczurów, stężenia trójglicerydów i składu moczu. Stwierdzili też, że wpłynęło to na wątroby, nerki, nadnercza, serca i systemy układów krwiotwórczych i zalecili kontynuowanie eksperymentu na dalsze 90 dni[11]. Greenpeace cytowało badanie w komunikacie wzywającym do wycofania MON 863 oraz do przeglądu metod badawczych[13].

Praca skłoniła Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz komitet ekspertów powołany przez USA, Niemcy, Kanadę i Wielką Brytanię; jak również francuski High Council of Biotechnologies Scientific Committee, a także Australia New Zealand Food Standards (odpowiednik EFSA) do ponownego przeanalizowania danych bezpieczeństwa MON 863. Wszystkie te instytucje oraz gremia eksperckie zgodnie stwierdziły, że analiza wyników badań na szczurach przeprowadzona przez francuskiego naukowca była błędna i dlatego podważanie na jej podstawie bezpieczeństwa transgenicznej kukurydzy jest bezzasadne[10]. EFSA poprosiła kraje UE o nowe dane na temat szczepu, nowe opinie na oryginalne badanie Monsanto i o spotkanie techniczne z autorami artykułu z 2007 roku z CRIIGEN. EFSA stwierdziła, że cała chemia krwi i wartości masy narządów spadła w granicach normy dla zwierząt kontrolnych, o których mowa oraz że praca Séraliniego wykorzystywała nieprawidłowe metody statystyczne[14]. Również naukowcy przedstawili swoją reanalizę badania Seraliniego, w której wykazali niesłuszność tezy Seraliniego[15]. W 2010 Markos Kiprianu (Europejski Komisarz ds. Zdrowia i Polityki Konsumenckiej) potwierdził wątpliwości w sprawozdaniu dla Parlamentu Europejskiego[16]. Francuska Commission du Génie Biomoléculaire (AFBV) także przedstawiła krytyczne wnioski[17]. Food Standards Australia New Zealand (FSANZ) ukazała różnice pomiędzy szczurami karmionymi kukurydzą MON 863 i kontrolnymi szczury o normalnej zmienności biologicznej (dla danego gatunku)[18].

Praca z 2012 roku

[edytuj | edytuj kod]

W 2012 roku zespół badawczy pod kierownictwem prof. Seraliniego w Food and Chemical Toxicology opublikował pracę, która miała dowodzić, że laboratoryjne szczury karmione przez 2 lata zmodyfikowaną genetycznie kukurydzą NK603 (typu Roundup Ready) cierpiały na problemy zdrowotne, w tym częstsze występowanie nowotworów (50–80%; głównie rak sutka) niż w grupie kontrolnej (20–30%)[19]. Ponadto stwierdzono u nich zwiększoną śmiertelność. Podobnie niekorzystne miało być długotrwałe spożywanie przez szczury roztworu glifosatu o stężeniu uważanym za bezpieczne[20]. Badania te spotkały się z ostrą krytyką części środowiska naukowego, zwłaszcza ze względu na brak odpowiedniej analizy statystycznej i małą liczebność badanych grup zwierząt (10 szczurów każdej płci w grupie, podczas gdy według standardów OECD powinno to być >65 osobników)[21][22]. Ostatecznie okazało się, że Seralini przeprowadził wadliwą analizę statystyczną wyników swoich badań i użył białych szczurów odmiany Sprague-Dawley, które testował przez całe ich życie. Jak wykazano wiele lat przed badaniem (w 1973)[23], osobniki tej odmiany pod koniec życia statystycznie częściej chorują na raka sutka – nie potrzeba do tego karmy GMO[19][24]. Okazało się na przykład, że jedna z grup szczurów jedzących kukurydzę GMO była zdrowsza niż ta, która jadła nie zmodyfikowane nasiona. Ponadto w publikacji brakuje ważnych danych na temat ilości karmy spożywanej przez zwierzęta oraz jej zanieczyszczeń, co mogło mieć wpływ na powstawanie guzów[19][24].

Seralini nie spełnił swojej obietnicy udostępnienia więcej informacji na temat przeprowadzonych doświadczeń, mimo że EFSA upubliczniła dane dotyczące analizy NK603[25]. Oprócz trzech rządowych agencji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo żywności (EFSA[26], niemieckiego Bundesinstitut für Risikobewertung (BFR)[27] oraz FSANZ[28]) które opublikowały swoje krytyczne uwagi (uznały, że wnioski grupy Séraliniego nie znajdują oparcia w zaprezentowanych badaniach, a publikacja ma zbyt niską jakość naukową, aby mogła być brana pod uwagę przy ocenie ryzyka)[22][29][26][30], sześć niezależnych komitetów naukowych we Francji (Académie d'agriculture de France, Académie nationale de médecine, Académie nationale de pharmacie, Académie des sciences, Académie des technologies and Académie vétérinaire de France[31]) opublikowało wspólne stanowisko w sprawie badań Seraliniego (wydarzenie określone jako „ekstremalnie rzadkie”[32])[33]. Opinia Komitetu Nauk Rolniczych, Komitetu Medycyny, Komitetu Farmacji, Komitetu Nauki, Komitetu Technologii oraz Komitetu Nauk Weterynaryjnych brzmiała: „Publikacja ta nie pozwala na wyciągnięcie żadnych wiarygodnych wniosków” oraz „przyczyniła się jedynie do wywołania paniki w społeczeństwie”[34][35]. Wymienione zostały braki w metodyce oraz analizie i interpretacji wyników doświadczeń[35]. Seralini odmówił skomentowania stanowiska sześciu komitetów naukowych Francji[35]. Kilkanaście innych państwowych i międzynarodowych organizacji badających bezpieczeństwo żywności i agencji regulujących jej dostępność podzieliło zdanie EFSA, czy BFR[36][37][38]. Podobne oświadczenie wydała VIB, organizacja zrzeszająca 1200 naukowców z 60 krajów[39]. W czasopiśmie Food and Chemical Toxicology opublikowano szereg krytycznych listów do redakcji[40]. Wyniki Séraliniego zyskały poparcie 131 naukowców[41] i wywołały opinie, że konieczne jest wydłużenie obecnego standardowego 90-dniowego okresu badań żywieniowych na zwierzętach (pierwsze nowotwory w eksperymentach Séraliniego pojawiły się po 4 miesiącach, a większość po 18 miesiącach)[42]. W 2013 roku Food and Chemical Toxicology wycofał publikację Séraliniego[43]. Praca została ponownie opublikowana w Environmental Sciences Europe w 2014 roku wraz z dodatkowymi danymi z intencją ułatwienia jej weryfikacji[44].

Ostatnie prace

[edytuj | edytuj kod]

W maju 2013 roku, na krótko przed debatą na temat żywności genetycznie modyfikowanej, zorganizowaną przez libertariański think thank Cato Institute, zarówno Séralini, jak i działacz konsumencki Jeffrey M. Smith wycofali się z debaty. Smith nie zgodził się z planowanym włączeniem do debaty biologa molekularnego Kevina Folty i Séraliniego i oskarżył o zniesławienie organizatora panelu debaty, Jona Entine’a[45].

W 2014 r. Séralini opublikował badanie, w którym stwierdzono, że pestycydy były bardziej toksyczne niż wcześniej uważały organy regulacyjne[46]. Praca skłoniła do rezygnacji Ralfa Reskiego, jednego z redaktorów czasopisma BioMed Research International, w którym została opublikowana. Reski powiedział: „Nie chcę być powiązany z czasopismem, które zapewnia [Séraliniemu] forum dla tego rodzaju agitacji”[47].

Różni dziennikarze krytykowali strategię Séraliniego wobec opinii publicznej, ponieważ przed publikacją poprosił media o podpisanie umów o zakazie ujawniania informacji przed publikacją i próbował zakazać wniosków innych naukowców. Ogólna strategia publikacji została uznana za wadliwą i budzącą wątpliwości, ponieważ łączyła rzekomo błędne studia naukowe, różne publikacje, książki i filmy równolegle, próbując uciszyć debatę naukową i publiczną w szerokiej kampanii politycznej o wątpliwej wartości[48][49][50].

Wspieranie i finansowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gilles-Eric Séralini opublikował różne badania i książki Nous pouvons nous dépolluer (Możemy siebie oczyścić, 2009) twierdząc, że niektóre leki roślinne w oparciu o homeopatię były w stanie zmniejszyć trujące wpływy[51]. Séralini brał udział i otrzymał zapłatę za odczyty w dwudniowym seminarium zorganizowanego przez Sevene Pharma[52]. Seralini otrzymywał też od nich finanse na badania dla swojego zespołu[53]. Badania miały dotyczyć wpływu różnych substancji roślinnych (w tym Roundupu) na detoksykację organizmu[54]. Sevene Pharma to producent leków homeopatycznych, odpowiedzialnych za detoksykację organizmu ze środków typu Roundup[53].

Jego organizacja CRIIGEN i niektóre badania są współfinansowane przez Greenpeace[10].

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

Instytucje, które konkludowały, że z badań prof. Seraliniego nie można wyciągnąć wiarygodnych wniosków, i które wytknęły szereg błędów metodologicznych:

  • Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)[26];
  • Federalny Instytut Oceny Ryzyka Niemczech (BfR)[27];
  • Federalne Biuro Ochrony Konsumenta i Bezpieczeństwa Żywnościowego w Niemczech (BVL)[55];
  • Australijsko-nowozelandzka Agencja ds. Bezpieczeństwa Żwyności (FSANZ)[28];
  • Wysoka Rada ds. Biotechnologii z Francji (HCB)[56];
  • Krajowa Agencja Bezpieczeństwa Sanitarnego we Francji (ANSES)[57];
  • Narodowy Instytut Zdrowia w Danii (DTU)[58];
  • Kanadyjska Agencja ds. Bezpieczeństwa Żywności (Health Canada)[59];
  • Belgijska Rada ds. Biobezpieczeństwa[60];
  • Komisja Techniczna ds. Biobezpieczenstwa w Brazylii[61],
  • Instytut Żywienia Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych[62].
  • Europejskie Towarzystwo Toksykologiczne (ESTP)[63] (skupia ekspertów od badań toksykologicznych),
  • Sześć komitetów naukowych Francuskej Akademii Nauk (Komitet Nauk Rolniczych, Komitet Medycyny, Komitet Farmacji, Komitet Nauki, Komitet Technologii oraz Komitet Nauk Weterynaryjnych)[34],
  • Flamandzki Instytut Biotechnologii (VIB)[39].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Prace naukowe

[edytuj | edytuj kod]

Książki

[edytuj | edytuj kod]
  • Séralini, Gilles-Éric (2004), Ces OGM qui changent le monde; Flammarion Publishing. ISBN 2-08-080062-0.
  • Séralini, Gilles-Éric (2006), Après nous le déluge?; Flammarion Publishing. ISBN 2-08-210549-0.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Pr. Gilles-Eric Séralini – Président du Conseil Scientifique – CRIIGEN, Comité de Recherche et d’Information Indépendantes sur le génie Génétique [online], www.criigen.org [dostęp 2016-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-22].
  2. ↑ Lars Fischer, Gentechnik: „Aus nicht haltbaren Versuchen wird eine politische Kampagne”, „Die Zeit”, Hamburg, 14 lutego 2014, ISSN 0044-2070 [dostęp 2016-08-16].
  3. ↑ Gilles-Eric Séralini. OGM pas du tout [online] [dostęp 2016-08-16].
  4. ↑ a b c Hervé Kempf, OGM: Gilles-Eric Séralini, un scientifique engagé et critiqué, „Le Monde.fr”, 20 września 2012, ISSN 1950-6244 [dostęp 2016-08-16] (fr.).
  5. ↑ Gilles-Eric Séralini, Safa Moslemi, Aromatase inhibitors: past, present and future, „Molecular and Cellular Endocrinology”, 1–2, 2001, s. 117–131, DOI: 10.1016/S0303-7207(01)00433-6 [dostęp 2016-08-16].
  6. ↑ Ces OGM qui changent le monde, Flammarion, 2010, quatrième de couverture.
  7. ↑ a b Comité de Recherche et d’Information Indépendantes sur le génie Génétique – CRIIGEN, Comité de Recherche et d’Information Indépendantes sur le génie Génétique [online], www.criigen.org [dostęp 2016-08-16].
  8. ↑ French scientists question safety of GM corn [online], Washington Post [dostęp 2016-08-16].
  9. ↑ Six French academies dismiss study linking GM corn to cancer (Update 2) [online] [dostęp 2016-08-16].
  10. ↑ a b c Fałszywi prorocy GMO: cz. 2. Gilles-Eric Seralini [online] [dostęp 2017-09-10] (pol.).
  11. ↑ a b Gilles-Eric Séralini, Dominique Cellier, JoëlSpiroux de Vendomois, New Analysis of a Rat Feeding Study with a Genetically Modified Maize Reveals Signs of Hepatorenal Toxicity, „Archives of Environmental Contamination and Toxicology”, 4, 2007, s. 596–602, DOI: 10.1007/s00244-006-0149-5, ISSN 0090-4341 [dostęp 2016-08-16] (ang.).
  12. ↑ g, News Messages – GMO Compass [online], www.gmo-compass.org [dostęp 2016-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-30].
  13. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2007-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-24)].
  14. ↑ EFSA review of statistical analyses conducted for the assessment of the MON 863 90-day rat feeding study | European Food Safety Authority [online], www.efsa.europa.eu [dostęp 2016-08-16].
  15. ↑ http://www.ask-force.org/web/Food/Doull-Report-Seralini-2007.pdf
  16. ↑ r, Le Figaro – Actualité en direct et informations en continu [online], www.lefigaro.fr [dostęp 2016-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-04].
  17. ↑ https://web.archive.org/web/20110713131209/http://www.strategie.gouv.fr/system/files/d1b51c34d01.pdf
  18. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2009-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-16)].
  19. ↑ a b c Czy żywność GMO wywołuje nowotwory [online] [dostęp 2017-09-10] (pol.).
  20. ↑ Gilles-Eric Séralini i inni, RETRACTED: Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize, „Food and Chemical Toxicology”, 50 (11), 2012, s. 4221–4231, DOI: 10.1016/j.fct.2012.08.005 [dostęp 2017-09-10].
  21. ↑ Environmental Health Perspectives –A Closer Look at GE Corn Findings [online], ehp.niehs.nih.gov [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  22. ↑ a b Declan Butler, Hyped GM maize study faces growing scrutiny, „Nature”, 490 (7419), 2012, s. 158–158, DOI: 10.1038/490158a [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  23. ↑ J.D. Prejean i inni, Spontaneous Tumors in Sprague-Dawley Rats and Swiss Mice, „Cancer Research”, 33 (11), 1973, s. 2768–2773, ISSN 0008-5472, PMID: 4748432 [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  24. ↑ a b Study linking GM crops and cancer questioned, „New Scientist” [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  25. ↑ EFSA provides Séralini et al with data on GM maize NK603 | European Food Safety Authority [online], www.efsa.europa.eu [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  26. ↑ a b c European Food Safety Authority, Review of the Séralini et al. (2012) publication on a 2-year rodent feeding study with glyphosate formulations and GM maize NK603 as published online on 19 September 2012 in Food and Chemical Toxicology, „EFSA Journal”, 10 (10), 2012, n/a–n/a, DOI: 10.2903/j.efsa.2012.2910, ISSN 1831-4732 [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  27. ↑ a b Internet Stellungnahme [online], bfr.bund.de [dostęp 2024-04-27].
  28. ↑ a b Response to Séralini paper [online], www.foodstandards.gov.au [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  29. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-25)].
  30. ↑ Séralini et al. study conclusions not supported by data, says EU risk assessment community | European Food Safety Authority [online], www.efsa.europa.eu [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  31. ↑ http://www.academie-sciences.fr/pdf/rapport/avis1012.pdf
  32. ↑ http://www.academie-sciences.fr/fr/presse/communique/avis_1012.pdf.
  33. ↑ Six French academies dismiss study linking GM corn to cancer (Update 2) [online] [dostęp 2017-09-10].
  34. ↑ a b http://www.academie-sciences.fr/archivage_site/presse/communique/avis_1012.pdf
  35. ↑ a b c O Seralinim ponownie [online], GMObiektywnie [dostęp 2017-09-10].
  36. ↑ http://www.pgeconomics.co.uk/pdf/2012globalimpactstudyfinal.pdf
  37. ↑ Erio Barale-Thomas, Letter to the editor, „Food and Chemical Toxicology”, 53, 2013, s. 473–474, DOI: 10.1016/j.fct.2012.10.041 [dostęp 2017-09-10].
  38. ↑ Więcej źródeł w sekcji „Krytyka”.
  39. ↑ a b https://web.archive.org/web/20130119112014/http://www.vib.be/en/news/Documents/20121008_EN_Analyse%20rattenstudie%20S%C3%A9ralini%20et%20al.pdf
  40. ↑ Redirecting [online], linkinghub.elsevier.com [dostęp 2017-09-10].
  41. ↑ Seralini and Science: an Open Letter [online], independentsciencenews.org [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  42. ↑ Environmental Health Perspectives – A Closer Look at GE Corn Findings [online], ehp.niehs.nih.gov [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  43. ↑ Elsevier, Elsevier Announces Article Retraction from Journal Food and Chemical Toxicology [online], www.elsevier.com [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  44. ↑ Gilles-Eric Séralini i inni, Republished study: long-term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerantgenetically modified maize, „Environmental Sciences Europe”, 26 (1), 2014, s. 14, DOI: 10.1186/s12302-014-0014-5, ISSN 2190-4715 [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  45. ↑ Jon Entine, Anti-GMO Scientist Gilles-Eric Seralini, Activist Jeffrey Smith Withdraw from Food Biotech Debate, „Forbes” [dostęp 2017-09-11] (ang.).
  46. ↑ Robin Mesnage i inni, Major Pesticides Are More Toxic to Human Cells Than Their Declared Active Principles, „BioMed Research International”, 2014, 2014, s. 1–8, DOI: 10.1155/2014/179691, ISSN 2314-6133 [dostęp 2017-09-11] (ang.).
  47. ↑ Pesticide Study Sparks Backlash, „Science | AAAS”, 10 lutego 2014 [dostęp 2017-09-11] (ang.).
  48. ↑ Lars Fischer, Gentechnik: „Aus nicht haltbaren Versuchen wird eine politische Kampagne”, „Die Zeit”, Hamburg, 14 lutego 2014, ISSN 0044-2070 [dostęp 2017-09-11] (niem.).
  49. ↑ Keith Kloor, GMO Opponents Are the Climate Skeptics of the Left, „Slate”, 26 września 2012, ISSN 1091-2339 [dostęp 2017-09-11] (ang.).
  50. ↑ From Darwinius to GMOs: Journalists Should Not Let Themselves Be Played – The Loom, „The Loom”, 21 września 2012 [dostęp 2017-09-11] (ang.).
  51. ↑ Gilles-Eric Séralini, Nous pouvons nous dépolluer, 2009.
  52. ↑ Robin Mesnage i inni, Laboratory Rodent Diets Contain Toxic Levels of Environmental Contaminants: Implications for Regulatory Tests, „PLOS One”, 7, 2015, e0128429, DOI: 10.1371/journal.pone.0128429, ISSN 1932-6203, PMID: 26133768, PMCID: PMC4489719 [dostęp 2016-08-16].
  53. ↑ a b Prof. Seralini a konflikt interesów [online], GMObiektywnie [dostęp 2017-09-10].
  54. ↑ Céline Gasnier i inni, Dig1 protects against cell death provoked by glyphosate-based herbicides in human liver cell lines, „Journal of Occupational Medicine and Toxicology (London, England)”, 5, 2010, s. 29, DOI: 10.1186/1745-6673-5-29, ISSN 1745-6673, PMID: 20979644, PMCID: PMC2987375 [dostęp 2017-09-10].
  55. ↑ BVL – Fachmeldungen – BVL prüft Rattenfütterungsstudie mit gentechnisch verändertem Mais und glyphosathaltigen Pflanzenschutzmitteln (Seralini et al. 2012) [online], www.bvl.bund.de [dostęp 2017-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-10] (niem.).
  56. ↑ Avis en réponse à la saisine du 24 septembre 2012 relative à l’article de Séralini et al. (2012). | Haut Conseil des Biotechnologies [online], www.hautconseildesbiotechnologies.fr [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  57. ↑ L’Anses pointe les faiblesses de l’étude de Séralini et al. mais demande de nouvelles recherches sur les effets à long terme des OGM | Anses – Agence nationale de sécurité sanitaire de l’alimentation, de l’environnement et du travail [online], www.anses.fr [dostęp 2017-09-10] (fr.).
  58. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)].
  59. ↑ Health Canada, Health Canada and Canadian Food Inspection Agency statement on the Séralini et al. (2012) publication on a 2-year rodent feeding study with glyphosate formulations and GM maize NK603 – Canada.ca [online], www.canada.ca [dostęp 2017-09-10] (ang.).
  60. ↑ http://www.bio-council.be/Advices/BAC_2012_0898.pdf.
  61. ↑ A Comissão Técnica Nacional de Biossegurança – CTNBio, em resposta À demanda _____________ do Ministério de Relações Exteriores, nomeou uma comissão formada por quatro renomanos pesquisadores que avaliou o trabalho de Séralini e colaboradores em publicaç [online], gob.mx [dostęp 2024-05-23].
  62. ↑ SeedQuest – Central information website for the global seed industry [online], www.seedquest.com [dostęp 2017-09-10].
  63. ↑ Frederic Schorsch, Serious inadequacies regarding the pathology data presented in the paper by Séralini et al. (2012), „Food and Chemical Toxicology”, 53, 2013, s. 465–466, DOI: 10.1016/j.fct.2012.10.043 [dostęp 2017-09-10].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gilles-Éric_Séralini&oldid=74512949”