Żychlin (gmina)

Żychlin
	gmina miejsko-wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	kutnowski
TERC	1002113
Burmistrz	Grzegorz Ambroziak (2006)
Powierzchnia	76,64 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 12 224
• gęstość	159,5 os./km²
Nr kierunkowy	24
Tablice rejestracyjne	EKU
	Adres urzędu:ul. Barlickiego 15; 99-320 Żychlin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	21
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Żychlin
	Położenie na mapie Polski Żychlin
	52°15′N 19°37′E/52,245278 19,623611
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Żychlin (1926-91 gmina Dobrzelin + miasto Żychlin) — gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa płockiego.

Siedziba gminy to Żychlin.

Gmina jest członkiem Związku Gmin Regionu Kutnowskiego.

Według danych z 31 grudnia 2007^[2] gminę zamieszkiwały 12 842 osoby.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Za Królestwa Polskiego gmina Żychlin należała do powiatu kutnowskiego w guberni warszawskiej^[3]^[4]. Siedziba gminy znajdowała się w mieście Żychlinie, który stanowił odrębną gminę miejską. 31 maja 1870 roku^[5] Żychlin został pozbawiony praw miejskich i przekształcony w osadę miejską; po przyłączeniu do niego części obszaru gminy Żychlin utworzono w nim odrębną jednostkę administracyjną o nazwie "gmina Żychlin", natomiast – aby uniknąć dwóch gmin o tej samej nazwie – dotychczasową (częściowo okrojoną) gminę Żychlin przemianowano na gminę Dobrzelin^[6]. Wkrótce (przed 1885) obie gminy zostały połączone w jedną wiejską gminę Żychlin^[7].

Po odzyskaniu niepodległości gmina Żychlin weszła w skład powiatu kutnowskiego w woj. warszawskim^[8]. 1 stycznia 1924 prawa miejskie odzyskał Żychlin, który wyłączono z gminy Żychlin i przekształcono w odrębną gminę miejską^[9]. W 1921 roku gmina Żychlin składała się z 61 miejscowości i liczyła 6761 mieszkańców (Żychlin liczył 7098 mieszkańców)^[10]. Niecałe trzy lata później – 7 grudnia 1926 roku – wiejską gminę Żychlin przemianowano na gminę Dobrzelin^[11]. 1 kwietnia 1939 roku miasto Żychlin i gminę Dobrzelin – wraz z całym powiatem kutnowskim – przeniesiono do woj. łódzkiego^[12].

Po II wojnie światowej jednostki zachowały przynależność administracyjną. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Dobrzelin składała się z 21 gromad^[13]. Gmina Dobrzelin została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[14].

Gminę Dobrzelin reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w tymże powiecie i województwie, w związku z kolejną reformą gminną^[15]. 1 czerwca 1975 roku zarówno Żychlin jak i gmina Dobrzelin weszły w skład nowo utworzonego woj. płockiego^[16]. 1 stycznia 1992 roku gmina Dobrzelin została zniesiona przez połączenie jej terenów z miastem Żychlin w nową (obecną) miejsko-wiejską gminę Żychlin^[17]. 1 stycznia 1999 roku gmina powróciła do powiatu kutnowskiego w nowo utworzonym woj. łódzkim^[18].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2007^[19] gmina Żychlin ma obszar 76,64 km², w tym:

użytki rolne: 89%
użytki leśne: 1%

Gmina stanowi 8,64% powierzchni powiatu kutnowskiego.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2007^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	12842	100	6647	51,8	6195	48,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	168		87		81

Piramida wieku mieszkańców gminy Żychlin w 2014 roku^[1].

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Bedlno, Kiernozia, Oporów, Pacyna, Zduny

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Żychlin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
↑ 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego
↑ Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 127)
↑ Powiat kutnowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 963 .
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie
↑ Dz.U. z 1923 r. nr 131, poz. 1065
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom I - Województwo Warszawskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
↑ M.P. z 1926 r. nr 281, poz. 793
↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[populacja2016-1] Gmina Żychlin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa1-2] Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).

[3] Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)

[4] Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)

[5] 19 maja 1870 wg kalendarza juliańskiego

[6] Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 127)

[7] Powiat kutnowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 963 .

[gus-8] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie

[9] Dz.U. z 1923 r. nr 131, poz. 1065

[10] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom I - Województwo Warszawskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925

[11] M.P. z 1926 r. nr 281, poz. 793

[12] Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240

[13] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1 VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[14] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[15] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[16] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[17] Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397

[18] Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652

[19] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Siedziba gminy	miasto Żychlin
Wsie	Aleksandrów Aleksandrówka Balików Biała Brzeziny Budzyń Buszków Dolny Buszkówek Chochołów Czesławów Dobrzelin Drzewoszki Małe Drzewoszki Wielkie Gajew Grabie Grabów Grzybów Dolny Grzybów Hornowski Jankówek Kaczkowizna Kruki Marianka Orątki Dolne Orątki Górne Pasieka Sędki Sokołówek Szczytów Śleszyn Śleszynek Tretki Wola Popowa Zagroby Zgoda Żabików
Osada	Zarębów
Integralne części wsi	Dzwonków Gajew Grzybowski Jadwigów Janów Grzybowski Kędziory Klemensów Grzybowski Kozanki Leśne Oleszcze Stanisławów Strzelce Śleszyn Mały

Miasta	Dąbrowice Krośniewice Kutno Żychlin
Gminy miejskie	Kutno
Gminy miejsko-wiejskie	Dąbrowice Krośniewice Żychlin
Gminy wiejskie	Bedlno Krzyżanów Kutno Łanięta Nowe Ostrowy Oporów Strzelce

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Dąbrowice (do 1870) Krośniewice (do 1870 i od 1926) Kutno Żychlin (do 1870 i od 1924)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bedlno (1953–54 i 1973–75) Błonie (1867–1953) Chodów (1973–75) Czerwonka (1953–54) Dąbrowice (1867–1954 i 1973–75) Dobrzelin (1870–74, 1926–54 i 1973–75) Krośniewice (1870–1954 i 1973–75) Krzyżanów (1973–75) Krzyżanówek (1867–1954) Kutno (1867–1954 i 1973–75) Łanięta (1919–54 i 1973–75) Mikstal (1867–1918) Nowe Ostrowy (1973–75) Oporów (1867–1954 i 1973–75) Ostrowy (1953–54) Plecka Dąbrowa (1867–1954) Rdutów (1867–1953) Sójki (1867–1953) Strzelce (1953–54 i 1973–75) Wojszyce (1867–1953) Wroczyny (1867–70) Żychlin (1867–70, 1874–1926 i 1973–75) Żychlin (1870–74)
Gromady (1954–72)	Bedlno (1954–72) Biała (1961–72) Bielawki (1956–68) Byszew (← 1956–72) Chodów (1968–72) Cygany (1954–61) Czerwonka (1954–68) Dąbrowice (1954–72) Długie (1954–68) Dobrzelin (1954–72) Emilianów (1954–59) Gołębiew Stary (1954–68) Gołębiewek Nowy (1954–61) Kaszewy Kościelne (1954–61) Krośniewice (1954–72) Kruki (1954–61) Krzyżanów (1954–72) Kutno (1954–56) Kutno (1961–68) Kutno-Wschód (1968–72) Kutno-Zachód (1968–72) Łanięta (1954–72) Mikstal (1954–68) Miłonice (1954–68) Mirosławice (1954–68) Młogoszyn (1954–72) Mnich (1954–59) Nowa Wieś (1954–61) Nowe (1954–72) Odolin (1954–56) Oporów (1954–72) Ostrowy (1954–72) Plecka Dąbrowa (1954–72) Pniewo (1954–61) Podczachy (1954–61) Przyzórz (1954–68) Rdutów (1954–68) Ruszki (1954–59) Siemianów (1954–68) Sójki (1954–68) Strzegocin (← 1956–72) Strzelce (1954–72) Śleszyn (1954–61) Załusin (1956–72) Zgórze (1954–59)