Goszków
52°50′43″N 14°30′10″E/52,845278 14,502778| wieś | |
 Kościół św. Jana Chrzciciela | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
59 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2010) |
225 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-505[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0779199 |
Położenie na mapie gminy Mieszkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 52°50′43″N 14°30′10″E/52,845278 14,502778[1]
| |
Goszków (do 1945 niem. Gossow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Mieszkowice. Według danych z 2010 liczyła 225 mieszkańców.
Wieś założona na planie owalnicy, od ok. 1250 znajdowała się na terytorium powstałej Nowej Marchii. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1333, była następnie w posiadaniu wielu rodów szlacheckich, z których najdłużej we władaniu von Sydowów (1472–1756) i von Levetzow (1791–1945). Od 1945 leży na terytorium Polski.
W miejscowości znajduje się granitowy kościół salowy zbudowany w 2 połowie XIII w., z neogotycką ceglaną wieżą zachodnią z 1893, zespół folwarczny z XIX w. oraz krajobrazowy park podworski, założony w XVIII w.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś znajduje się 7 km na północ od Mieszkowic i 45 km na południe od Gryfina.
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren, na którym położony jest Goszków należy do prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.
Typ i układ przestrzenny[edytuj | edytuj kod]
Wieś posiada czytelny układ owalnicowy, jej zabudowę stanowią przeważnie zagrody trzybudynkowe, z kalenicowo lokowanymi chałupami oraz stodołami w głębi parceli. W zachodniej części wsi oraz przy drodze do Wierzchlasu zlokalizowano zespół mniejszych zagród dwubudynkowych o płytkich działkach siedliskowych.
Toponimia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwy osobowej *Gost, z sufiksem -ów, która to znajduje się jako drugi człon w imieniu Dobrogost (Nałęcz z Szamotuł), będącego lennikiem ze wsi przed 1333.
Nazwa na przestrzeni wieków: Gostow 1333; Gossow 1337; Gossowe 1338; Gossaw 1393; Gosszo 1441; Gusso, Gossou, Gossaw 1491; Gossow 1833; Gossow do 1945[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela – granitowy kościół salowy zbudowany w drugiej połowie XIII w., z neogotycką ceglaną wieżą zachodnią z 1893. Wewnątrz znajduje się ołtarz z początku XVII w.
- dawny zespół folwarczny – położony we wschodniej części wsi, z oficyną z 1871 i kamienno-ceglanym spichlerzem z drugiej połowy XIX w.
- park krajobrazowy (dworski) o powierzchni 12 ha, założony w XVIII w. po południowo-wschodniej stronie podwórza folwarcznego; dwór wybudowany w 1790 nie istnieje, został rozebrany po 1945; na terenie parku jezioro (3 ha); z drzewostanu wyróżnia się dąb błotny o obwodzie 280 cm; od północy park przylega do drogi z 3-rzędową aleją kasztanową o długości 300 m. Wpisany do rejestru zabytków pod numerem 916 z 02.12.1980[4]
- we wschodniej części wsi ulokowano w latach 70. XX w. kolonię domów wielorodzinnych, stanowiących zaplecze mieszkaniowe dawnego PGR
-
Herby Levetzow (L), Oertsen (P) na wieży kościoła -
Herb von Levetzow -
Herb von Oertsen
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Liczba ludności w ostatnich 3 wiekach (wieś i majątek)[5][6][7][8][9][10]:
Znane postaci[edytuj | edytuj kod]
- Albert von Levetzow (1827-1903) – urodzony w Goszkowie; przewodniczący niemieckiego parlamentu w latach 1881-84 oraz 1888-1895.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35369
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 327 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Nazwy miejscowe Polski: historia – pochodzenie – zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. III. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1999, s. 274. ISBN 83-85579-64-7.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Friedrich Wilhelm August Bratring: Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 115.
- ↑ Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des preussischen Staats. Alexander August Mützell, Leopold Krug (red.). T. 2. Karl August Kümmel, 1821, s. 63.
- ↑ Güthlein: Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O.: Nebst Verzeichnis d. in demselben angestellten Richter, Staats-u. Rechtsanwalte. Aus amtl. Quellen zsgestellt. Frankfurt a/O: Selbstverl., 1850, s. 19.
- ↑ Ritters geographisch-statistisches Lexicon. Johs. Penzler (red.). T. 1. Leipzig: Otto Wigand, 1895.
- ↑ Gemeindeverzeichnis Deutschland 1900. [dostęp 2011-06-12].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte von der Reichseinigung 1871 bis zur Wiedervereinigung 1990 von Dr. Michael Rademacher M.A.. [dostęp 2011-06-12].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kreises Königsberg/Neumark. Erinnerungen an einen ostbrandenburgisches Landkreis wydawca = Westkreuz-Verlag Gmbh. Berlin/Bonn: 1996, s. 274-275. ISBN 3-929592-13-4.
- Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski: Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka Muza SA, 2001, s. 337. ISBN 83-7200-583-4.
- Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Mieszkowice. [dostęp 2011-05-28].
- Siedziba gminy: Mieszkowice
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
| Zlikw. miejsc. |
