Przejdź do zawartości

Gołąbek najdelikatniejszy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gołąbek najdelikatniejszy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

gołąbek

Gatunek

gołąbek najdelikatniejszy

Nazwa systematyczna
Russula gracillima Jul. Schäff.
Z. Pilzk. 10: 105 (1931)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie

Gołąbek najdelikatniejszy (Russula gracillima Jul. Schäff.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1931 r. Julius Schäffer i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:

  • Russula altaica (Singer) Singer 1951
  • Russula gracilis subsp. altaica Singer 1938
  • Russula gracilis subsp. gracillima (Jul. Schäff.) Singer 1938
  • Russula gracillima f. altaica (Singer) Vassilkov 1970
  • Russula gracillima f. cremeo-olivacea R. Socha 2011

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 2–6 cm, cienki i kruchy, początkowo wypukły, potem płaskowypukły, na koniec szeroko wklęsły. Brzeg tępy, zwykle nieco falisty, u starych okazów karbowany. Powierzchnia o różnej barwie; purpurowoamarantowa (zwłaszcza na brzegu), z liliowym odcieniem, błękitna, na środku czasami żółtawozielonkawa, oliwkowa do purpurowoczarniawej. Skórka cienka, błyszcząca, dająca się ściągnąć do połowy kapelusza[4].

Blaszki

Średnio gęste z nielicznymi blaszeczkami, nieco rozwidlone, wolne, nieco przyrośnięte lub nieco zbiegające, wąskie, przy brzegu zaokrąglone, białe, bladokremowe[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość 0,8–1,2 cm, cylindryczny, u podstawy nieco maczugowaty, kruchy, początkowo pełny, potem watowaty. Powierzchnia połyskliwa, w górnej części biała, zwykle jasnoróżowo nabiegła[4].

Miąższ

Średniej grubości, kruchy, biały, watowaty, delikatny o słabym, owocowym zapachu i smaku od łagodnego do ostrego, szczególnie w górnej części owocnika[4]. W FeSO4 różowieje[5].

Wysyp zarodników

Jasnokremowy[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki do 50 × 11 µm. Bazydiospory 8–10 × 6–8 µm, jajowato-elipsoidalne, pokryte dość ostrymi i dużymi oraz małymi, amyloidalnymi brodawkami. Hilum wyraźne. Cystydy maczugowate, o szczytach tępych lub krótko zwężonych, 60–100 × 10–14 µm, w sulfowanilinie czerniejące. W skórce kapelusza dermatocystydy i włoski[4].

Gatunki podobne

Charakterystycznymi cechami gołąbka najdelikatniejszego są: dość drobne rozmiary, biały miąższ, bladokremowe blaszki i występowanie pod brzozami[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Europie jest rzadki[5]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Alina Skirgiełło w Kuźnicy w 1991 r.[3], w późniejszych latach podano następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje pod brzozami na wilgotnych siedliskach[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 602, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 93–94, ISBN 83-01-09137-1.
  5. a b c Russula gracillima Jul. Schäff. [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
  6. Występowanie Russula gracillima na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-25] (ang.).
  7. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  8. Aktualne stanowiska Russula gracillima w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2024-02-25] (pol.).