Gryzów
51°31′41″N 21°03′44″E/51,528056 21,062222| przysiółek wsi | |
 Fragment zabudowy Gryzowa w kierunku Mokrosęka (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Mokrosęk |
| Część miejscowości | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
26-660[2] |
| Tablice rejestracyjne |
WRA |
| SIMC |
0624999[3] |
Położenie na mapie gminy Jedlińsk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu radomskiego  | |
| 51°31′41″N 21°03′44″E/51,528056 21,062222[1]
| |
Gryzów – przysiółek wsi Mokrosęk w Polsce, położony w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jedlińsk[4][3]. Według rady gminy Jedlińsk (2014) Gryzów jest miejscowością wchodzącą w skład sołectwa Mokrosęk[5]. Dawniej miejscowość podstawowa o statusie kolonii[6].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętych Apostołów Piotra i Andrzeja w Jedlińsku[7].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Gryzów położony jest w obrębie Wzniesień Południowomazowieckich na Równinie Radomskiej. W jego rejonie znajduje się dopływ rzeki Tymianki[8].
Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych w Gryzowie jest wodociąg grupowy „Jedlińsk” zasilany z ujęcia Jedlińsk o wydajności 85 m³/h (awaryjna studnia o wydajności 72 m³/h)[9].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Według Sebastiana Piątkowskiego nazwa Gryzów może „wiązać się zarówno z nazwą osobową Gryz, jak i «gryzlem», czyli gruboziarnistym piaskiem lub też grubo zmieloną mąką jęczmienną”[10].
Miejscowość została wydzielona z majątku Gutów w 1871 r, kiedy jego właścicielami zostali Joanna i Julian Kowalewscy. Pierwotnie nazywała się Nowin vel Gryzowa[11].
Została opisana później w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego” z 1881 roku:
Gryzów, kol., pow. radomski, gm. Błotnica, par. Jankowice. Ma 5 dm.,7 mk., 93 mr. obszaru[6].
W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa radomskiego.
Polityka i administracja[edytuj | edytuj kod]
Przynależność administracyjna[edytuj | edytuj kod]
W latach 1933-1954 kolonia Gryzów należała do jednostki pomocniczej gmin – gromady Mokrosęk (w jej skład wchodziły również wieś Mokrosęk, kolonia Mokrosęk i kolonia Gutów-Norty) w gminie Błotnica[12], a w latach 1954-1961 wchodziła w skład nowo utworzonej gromady Ludwików[13]. 31 grudnia 1961 gromadę tę zniesiono, a obszar Urbanowa włączono do gromady Jedlińsk[14]. 1 stycznia 1973 miejscowość przyłączono do reaktywowanej gminy Jedlińsk[15] (początkowo w granicach województwa kieleckiego, w latach 1975–1998 w województwie radomskim, zaś od 1999 w powiecie radomskim województwa mazowieckiego).
Parlamentarzyści[edytuj | edytuj kod]
Mieszkańcy Gryzowa wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu nr 4[16], z kolei posłów na Sejm – z okręgu wyborczego nr 17[17]. W gminie Jedlińsk jako część sołectwa Mokrosęk miejscowość przynależy do obwodu głosowania nr 2 z siedzibą w Publicznej Szkole Podstawowej w Ludwikowie[18].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39712
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Uchwały Nr XXX/40/2014 r. Rady Gminy Jedlińsk z dnia 6 października 2014 r.
- ↑ a b Gryzów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 887.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Jedlińsk na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2016 (Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXXV/40/2009 Rad Gminy Jedlińsk z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska i aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Jedlińsk). [dostęp 2017-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Uchwała Nr XIII/76/2015 Rady Gminy Jedlińsk z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia i zatwierdzenia Strategii zrównoważonego rozwoju Gminy Jedlińsk na lata 2015–2022. bip.jedlinsk.pl. [dostęp 2017-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)].
- ↑ Piątkowski 2012 ↓, s. 22.
- ↑ Piątkowski 2012 ↓, s. 153.
- ↑ Kielecki Dziennik Urzędowy 1933 nr 29. [dostęp 2017-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-14)].
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2018-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-22)].
- ↑ Uchwała Nr 14/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 28 sierpnia 1959 r. o zniesieniu, połączeniu i utworzeniu niektórych gromad w województwie kieleckim (w brzmieniu uchwały Nr 27/59 z dnia 17 listopada 1959 r.) (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 21 grudnia 1959 r., Nr. 13, Poz. 97)
- ↑ Uchwała Nr XVII/79/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie kieleckim (Dz. Urz. WRN w Kielcach z 1972 r. Nr 26, poz. 173)
- ↑ Załącznik do Uchwały Nr 110/10 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 5 lipca 2010 r.
- ↑ Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 113 z późn. zm.)
- ↑ OBWIESZCZENIE Wójta Gminy Jedlińsk z dnia 23 września 2015 r. o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych. [dostęp 2018-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- S. Piątkowski: Jedlińsk: monografia historyczna miejscowości i jej okolic. Warszawa: Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, 2012. ISBN 83-7789-069-0.
- Siedziba gminy: Jedlińsk
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Przysiółki | |
| Części wsi |
|
| Osada wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Część kolonii |
|
