Helena Jabłońska

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helena Jabłońska
major major
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1923
Horodysk

Przebieg służby
Lata służby

1943–1944

Siły zbrojne

1 Korpus Polski w ZSRR

Jednostki

1 Samodzielny Batalion Kobiecy im. Emilii Plater

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1943–1989) Brązowy Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Krzyż Bitwy pod Lenino Medal „Za udział w walkach o Berlin” Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal 40-lecia Polski Ludowej
Odznaka Grunwaldzka

Helena Jabłońska z domu Figura (ur. 4 sierpnia 1923 w Horodysku) – żołnierz 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, wartowniczka w bitwie pod Lenino, repatriantka, po wojnie szwaczka, major Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się 4 sierpnia 1923 roku w Horodysku na terenie dawnego województwa stanisławskiego. Jej rodzicami byli chłopski legionista Władysław Figura i Maria z domu Kiełbasa. Małżeństwo miało siedmioro dzieci, Helena była najstarsza[1].

W latach 1929–1935 uczyła się w czteroklasowej szkole podstawowej w Zieleniowie. W roku 1937 wraz z rodziną przeprowadziła się do Kolonii Debowej w dawnym województwie tarnopolskim. Tam pomagała na gospodarstwie rodziców[1].

10 lutego 1940 roku została wywieziona do miejscowości Jurta na północnym Uralu. Wraz z ojcem i bratem pracowała przy wyrębie lasu, spławianiu drzew i sianokosach. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski rodzina uzyskała zgodę na przeniesienie się do kołchozu. Od marca do maja 1943 roku Helena Figura była furmanem w Les-Promchozie[1]. Jej najstarszy brat Jan (1920–1945) został niesłusznie oskarżony o szpiegostwo i aresztowany przez NKWD. Od marca 1944 roku był żołnierzem 1 Armii Wojska Polskiego, zginął pod Drawskiem Pomorskim. Siostra Anna była żołnierzem 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty[2]. W maju 1943 roku dobrowolnie zgłosiła się do wojska licząc na to, że zdoła wrócić do Polski[1]. Została przydzielona do 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i wcielona do 1 Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater[3].

Podczas bitwy pod Lenino 12 października 1943 roku wraz z Lidią Karczewską, Anielą Krzywoń i Władysławą Wysocką przydzielono ją do ochrony samochodu wiozącego dokumenty sztabowe. Została ciężko ranna w nogę. Pomimo rany nie opuściła posterunku[4]. Podczas walk Aniela Krzywoń zmarła na miejscu w wyniku spalenia[5], Lidia Karczewska zginęła tuż po bitwie[5][6], zaś Władysława Wysocka odniosła rany[7].

Przez czternaście miesięcy była leczona w różnych szpitalach, przeszła trzy operacje kolana. W kwietniu 1944 roku opuściła szpital. W październiku 1944 roku została zwolniona do cywila. Kilka tygodni później wyruszyła do rodziny przebywającej na Syberii. Z matką spotkała się w czerwcu 1945 roku[4].

Będąc na zesłaniu należała do Związku Patriotów Polskich[2].

Wraz z rodziną 4 marca 1946 roku wyruszyła do Polski. W kwietniu 1946 roku rodzina zamieszkała w Kobylance na Pomorzu Zachodnim. W maju 1946 roku zmarła matka Heleny Figury. Ojciec ożenił się ponownie w 1947 roku. Nie mogąc pracować na gospodarstwie musiała opuścić dom. Przez dwa lata mieszkała u swojej siostry Anny w Platerówce. W listopadzie 1949 roku została przyjęta na szkolenia dla inwalidek w Przemyślu. Uczyła się w Szkole Zawodowej Krawieckiej. W 1951 roku rozpoczęła pracę w Spółdzielni Inwalidów „Wisła” w Krakowie[4]. We wrześniu 1957 roku przeszła na rentę inwalidzką[8].

14 sierpnia 1954 roku wyszła za mąż za Stanisława Jabłońskiego, ogrodnika, niewidomego za sprawą wybuchu bomby[8]. W 1957 roku urodziła córkę Urszulę[4]. Żyła w ubóstwie. Będąc na rencie wychowywała córkę, zajmowała się domem, angażowała się w prace Związku Inwalidów Wojennych, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i Klubu Kombatantek. Jesienią 1967 roku, w 24. rocznicę bitwy pod Lenino, w tygodniku „Przyjaciółka” ukazały się wspomnienia Heleny Jabłońskiej. Dzięki artykułowi władze państwowe zainteresowały się losem Heleny Jabłońskiej. Od 2002 roku współpracowała z Fundacją „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek” (ob. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej). W 2004 roku została członkinią Klubu Kawalerów Virtuti Militari[2].

12 września 1973 roku została awansowana na stopień sierżanta, 8 maja 1981 na stopień podporucznika, 9 marca 2001 na stopień porucznika[4], 1 września 2015 na stopień majora[9].

Wystąpiła w filmie dokumentalno-fabularyzowanym Platerówki z 2019 roku[10]. 4 sierpnia 2023 roku skończyła sto lat[11].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uchwałą Rady Państwa Nr 0/1519 z 29 sierpnia 1969 roku została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”, Krzyżem Bitwy pod Lenino, Odznaką Grunwaldzką, Medalami „Za Udział w Walkach o Berlin” (sic!), „Za Zasługi dla Obronności Kraju”, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa”[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Zawacka 2007 ↓, s. 78.
  2. ↑ a b c Zawacka 2007 ↓, s. 80.
  3. ↑ Zawacka 2007 ↓, s. 78–79.
  4. ↑ a b c d e Zawacka 2007 ↓, s. 79.
  5. ↑ a b Zawacka 2007 ↓, s. 131.
  6. ↑ Sztachelska 2000 ↓, s. 371.
  7. ↑ Wolanin 2000 ↓, s. 457.
  8. ↑ a b c Zawacka 2007 ↓, s. 79–80.
  9. ↑ 76 rocznica wybuchu II wojny światowej. archiwum-wszwkrakow.wp.mil.pl, 2015-09-01. [dostęp 2023-10-10].
  10. ↑ Platerówki w bazie filmpolski.pl
  11. ↑ 100. Rocznica urodzin mjr Heleny Jabłońskiej. wcrkrakow.wp.mil.pl, 2023-08-08. [dostęp 2023-10-10].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Janina Wolanin: Odznaczenia bojowe kobiet-żołnierzy 1 i 2 Armii Wojska Polskiego. W: Służba Polek na frontach II wojny światowej. Materiały IX sesji popularnonaukowej połączonej z II Zjazdem Kombatantek w Toruniu w dniach 6–7 listopada 1999 r.. Mirosław Golon, Katarzyna Minczykowska (red.). Toruń: Fundacja „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, 2000. ISBN 83-910175-7-5.
  • Irena Sztachelska: Kobiety 1 i 2 Armii Wojska Polskiego poległe w okresie II wojny światowej. W: Służba Polek na frontach II wojny światowej. Cz. 4. Mirosław Golon, Katarzyna Minczykowska (red.). Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK”, 2000. ISBN 83-910175-7-5.
  • Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. II: H-O. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2007. ISBN 83-88693-08-5.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Helena_Jabłońska&oldid=72254890”