Iwan Iwanow-Wano
Prawdziwe imię i nazwisko |
Iwan Piotrowicz Iwanow-Wano |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Zawód |
reżyser, |
Lata aktywności |
1925–1984 |
Odznaczenia | |
|
Iwan Piotrowicz Iwanow-Wano (ros. Иван Петрович Иванов-Вано; ur. 27 stycznia?/8 lutego 1900 w Moskwie, zm. 25 marca 1987 tamże) – radziecki scenarzysta, animator i reżyser filmów animowanych. Czołowy przedstawiciel i teoretyk radzieckiej kinematografii rysunkowej, jej współorganizator i pracownik od początku istnienia[1]. Ludowy Artysta RFSRR (1969). Członek KPZR od 1951 roku[2]. Ludowy Artysta ZSRR (1985).
Pionier radzieckiej animacji rysunkowej[3]. Jeden z najstarszych radzieckich twórców-animatorów. Często nazywany bywa rosyjskim Disneyem[4]. Jest twórcą pierwszego w ZSRR pełnometrażowego rysunkowego filmu barwnego Konik Garbusek (1947)[5] – filmu animowanego utrzymanego w rosyjskim stylu ludowym. W 1975 roku wykorzystując najnowsze osiągnięcia w technice filmu animowanego, nakręcił Konika Garbuska po raz drugi[6].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1923 roku ukończył Wchutiemas. Rok później rozpoczął pracę jako artysta-animator, a następnie reżyser w Państwowym Technikum Kinematografii (obecnie WGIK). Od 1936 roku pracował w studiu filmowym Sojuzmultfilm. Wykładał w WGIK, był profesorem na wydziale filmu animowanego.
Był jednym z założycieli radzieckiej szkoły animacji. Jako pierwszy nauczał w WGIK zawodu artysty filmu animowanego. Jego studentami byli m.in. Marina Sokołowa, Alina Spieszniewa, Franczeska Jarbusowa, Siergiej Alimow, Stanisław Sokołow i Arkadij Tiurin[7].
Iwan Iwanow-Wano był twórcą animowanych bajek ludowych i literackich. Wiele jego filmów animowanych otrzymało nagrody na festiwalach filmowych. Jego ekranowe wersje rosyjskich bajek ludowych i klasycznych takich jak: Konik Garbusek (1948), Gęsi Baby-Jagi (1949), Bajka o śpiącej królewnie i siedmiu junakach (1951), Śnieżka (1952), Mańkut (1964), Pory roku (1969) oraz Bitwa nad Kierżeńcem (1971) należą do jego najlepszych dzieł[2].
Spoczywa pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[8].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Animator
[edytuj | edytuj kod]- Chiny w ogniu[1] (ros. Китай в огне, 1925)
- Przygody Münchhausena[1] (ros. Похождения Мюнхгаузена, 1929)
Reżyser
[edytuj | edytuj kod]- Czarny i biały[1] (ros. Блэк энд уайт, 1932, z L. Amalrik)
- Żurnal Sojuzmultfilmu nr 2/1941 (ros. Журнал Союзмультфилма Но.2/1941, 1941, razem z A. Iwanowem, O. Chodatajewą, Z. i W. Brumberg)
- Buciory faszystów depczą naszą ojczyznę (ros. Не топтать фашистскому сапогу нашей Родины, 1941) z A. Iwanowem)
- Skradzione słońce ((ros. Краденое солнце, 1944)
- Zimowa bajka[1] (ros. Зимняя сказка, 1945)
- Konik Garbusek[1][3] (ros. Конёк-Горбунок, 1947, z A. Snieżko-Błocką)
- Gęsi Baby-Jagi[1][3][5] (ros. Гуси-лебеди, 1949, z A. Snieżko-Błocką)
- Obcy głos (ros. Чужой голос, 1949)
- Bajka o śpiącej królewnie i o siedmiu bohaterach[5] (ros. Сказка о мёртвой царевне и о семи богатырях, 1951, z A. Snieżko-Błocką)
- Śnieżka[1][3][5] (ros. Снегурочка, 1952)
- Koncert w lesie[1] (ros. Лесной концерт, 1953)
- Brudasy, strzeżcie się![1] (ros. Мойдодыр, 1954)
- Odważny zając[5] (ros. Храбрый заяц, 1955)
- Dwanaście miesięcy[1] (ros. Двенадцать месяцев, 1956, z M. Botowem)
- W pewnym królestwie[3][5] (ros. В некотором царстве, 1957, razem z M. Botowem)
- Przygody Buratina[3][5] (ros. Приключения Буратино, 1959, razem z M. Botowem i D. Babiczenką)
- Mańkut[9] (ros. Левша, 1964, z W. Danilewiczem)
- Pory roku (ros. Времена года, 1969, z J. Norsztejnem)
- Bitwa nad Kierżeńcem (ros. Сеча при Керженце, 1971, z J. Norsztejnem, według legendy o Świtezi i poematu symfonicznego Rimskiego-Korsakowa)
- Ave Maria (ros. Аве Мария, 1972, z W. Danilewiczem)
- Konik Garbusek[3] (ros. Конёк-Горбунок, 1975, z B. Butakowem)
- Bajka o carze Sałtanie (ros. Сказка о царе Салтане, 1984, z L. Milczinem według baśni Puszkina)
- Animowana propaganda radziecka (ros. Советская мультипликационная пропаганда, ang. Animated Soviet Propaganda, 1997)
- Michaił Barysznikow – bajki z mojego dzieciństwa (ros. Истории из моего детства, ang. Stories from My Childhood, 1998)
Nagrody na festiwalach
[edytuj | edytuj kod]Konik Garbusek (1947)
- 1948: Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mariańskich Łaźniach (Czechosłowacja)
Odważny zając (1955)
- 1957: Dyplom na I Brytyjskim Festiwalu filmów animowanych w Londynie (Anglia)
W pewnym królestwie (1957)
- 1958: Pierwsza nagroda na XI Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach (Czechosłowacja)
Mańkut (1964)
- 1964: Dyplom Honorowy na VII Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych i Dokumentalnych w Lipsku (NRD)
Pory roku (1969)
- 1970: Dyplom Honorowy na III Międzynarodowym Festiwalu filmów animowanych w Mamaia (Rumunia)
Bitwa nad Kierżeńcem (1971)
- 1972: Dyplom Honorowy na II Międzynarodowym Festiwalu filmów animowanych w Zagrzebiu (Jugosławia)
- 1973: Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu filmów animowanych w Nowym Jorku (USA)
Konik Garbusek (1975)
- 1979: Grand Prix na I Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Warnie (Bułgaria)
- 1979: Grand Prix na VI Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Teheranie (Iran)
Źródło:[10]
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- 1957: Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR
- 1969: Ludowy Artysta RFSRR
- 1985: Ludowy Artysta ZSRR
- Order Lenina
- Order Rewolucji Październikowej
- Dwa Ordery Czerwonego Sztandardu Pracy
- 1970: Nagroda Państwowa RFSRR imienia braci Wasiljewych za filmy animowane W pewnym królestwie (1957), Mańkut (1964) i Pory roku (1969)
Źródło:[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Jerzy Płażewski, Filmowcy radzieccy i ich dorobek (1918-1957), Warszawa 1957, s. 65.
- ↑ a b Ivanov-Vano, Ivan Petrovich, The Great Soviet Encyclopedia / The Free Dictionary
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Lubelski, Encyklopedia kina, Biały Kruk, 2003, s. 442.
- ↑ Sztuka animacji : od ołówka do piksela : historia filmu animowanego / aut. Ryan Ball [et. al.] ; przedm. Jeffrey Katzenberg i Bill Plympton ; [red. Jerry Beck] ; tł. Ewa Romkowska, Andrzej Kołodyński; red. Konrad J. Zarębski. - Warszawa : „Arkady”, 2006, s. 235.
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Pitera, Leksykon reżyserów filmowych: Reżyserzy zagraniczni, Wydawn. Artystyczne i Filmowe 1978, s. 93.
- ↑ Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 96-97.
- ↑ Наталья Василькова. Наши мультфильмы: Иван Иванов-Вано. [dostęp 2007-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-28)].
- ↑ Новодевичье кладбище. Иванов-Вано Иван Петрович (1900-1987)
- ↑ Rostisław Jurieniew, Historia filmu radzieckiego, Warszawa 1977, s. 211.
- ↑ Иванов-Вано (И.Вано) Иван Петрович, Призы, Animator.ru
- ↑ Иванов-Вано Иван Петрович, kino-teatr.ru
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Iwan Iwanow-Wano w Rossijskiej animacji w bukwach i figurach w bazie Animator.ru (ros.)
- Iwan Iwanow-Wano w bazie Kinopoisk.ru (ros.)
- Iwan Iwanow-Wano w bazie IMDb (ang.)
- Plakaty do filmów Iwana Iwanowo-Wany w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”
- Iwanow-Wano Iwan P., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-29] .
- Iwan Iwanow-Wano. 2011.russiancinema.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-06)]. w bazie russiancinema.ru
- Członkowie Związku Filmowców ZSRR
- Ludowi Artyści RFSRR
- Ludowi Artyści ZSRR
- Ludzie urodzeni w Moskwie
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem Rewolucji Październikowej
- Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie
- Radzieccy animatorzy
- Radzieccy reżyserzy filmowi
- Radzieccy scenarzyści
- Rosyjscy animatorzy
- Rosyjscy scenarzyści XX wieku
- Rosyjscy twórcy filmów animowanych
- Urodzeni w 1900
- Wykładowcy Wszechrosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Kinematografii im. S.A. Gierasimowa
- Zasłużeni Działacze Sztuk RFSRR
- Zmarli w 1987