Ixioliriaceae
| ||
 Ixiolirion tataricum | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | jednoliścienne | |
| Rząd | szparagowce | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Ixioliriaceae Nakai Chosakuronbun Mokuroku [Ord. Fam. Trib. Nov.]: 234. 20 Jul 1943[2] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| Ixiolirion Herb. (1821)[2] | ||
Ixioliriaceae – monotypowa rodzina roślin jednoliściennych z rzędu szparagowców (Asparagales) z jednym rodzajem Ixiolirion Fisch. ex Herb. (1821). Do rodzaju należą tylko cztery gatunki występujące na obszarze od Egiptu po Azję Środkową, rosnące na siedliskach suchych[3]. Są to rośliny cebulowe z okazałymi, niebieskimi kwiatami tworzącymi szczytowe grono na ulistnionym pędzie. Listki okwiatu tworzą krótką rurkę, zalążnia jest dolna[1]. Rośliny nie mają znaczenia użytkowego. Rzadko tylko Ixiolirion tataricum uprawiany jest jako roślina ozdobna[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Byliny z podziemnymi bulwocebulami, z których wyrastają liście i prosto wzniesiony, ulistniony i nierozgałęziony pęd kwiatowy[4][3].
- Liście
- Odziomkowe, pochwiaste. Blaszka jest równowąska i płaska, ale zakończona wałeczkowato[4].
- Kwiaty
- Zebrane w różnej liczbie od kilku do wielu w kwiatostan będący wieloramienną wierzchotką lub podbaldachem. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, szypułkowe, wsparte przysadkami. Okwiat ma barwę białą, niebieską do fioletowej i tworzony jest przez dwa okółki niezróżnicowanych listków (te w zewnętrznym okółku są tylko ostrzej zakończone), zrośniętych tylko przy samej nasadzie. Pręcików jest sześć, wyrastają w dwóch okółkach. Nitki pręcika zrośnięte są z nasadami listków okwiatu i wnikają między pylniki od nasady ich główek w postaci łącznika. Pylniki otwierają się podłużnymi pęknięciami. Zalążnia jest dolna i trójkomorowa, zwieńczona cienką szyjką, na końcu z trójdzielnym znamieniem. W komorach rozwijają się liczne, anatropowe zalążki[3][4].
- Owoce
- Torebki pękające na szczycie i zawierające liczne, czarne nasiona[3][4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeden z kladów w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych. Pozycję filogenetyczną rodziny w obrębie rzędu przedstawia poniższy kladogram[1].
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rodziny[5]
- rodzaj: Ixiolirion Fisch. ex Herb., Appendix: 37 (1821)
- gatunek: Ixiolirion ferganicum Kovalevsk. & Vved., Bot. Mater. Gerb. Inst. Bot. Zool. Akad. Nauk Uzbeksk. S.S.R. 16: 18 (1961)
- gatunek: Ixiolirion karateginum Lipsky, Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 18: 108 (1900)
- gatunek: Ixiolirion songaricum P.Yan, in Fl. Xinjiangensis 6: 605 (1996)
- gatunek: Ixiolirion tataricum (Pall.) Schult. & Schult.f. in J.J.Roemer & J.A.Schultes, Syst. Veg. 7: 752 (1829)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2016-10-23].
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B (ang.). PlantSystematics.org. [dostęp 2010-11-25].
- ↑ a b c d Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 375-376. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b c d e Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 164. ISBN 978-1-84246-634-6.
- ↑ World Checklist of Selected Plant Families. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2010-11-25].
