Józef Dąbrowski (historyk)

Józef Dąbrowski
Grabiec
	pułkownik KS
Data i miejsce urodzenia	2 stycznia 1876 ; Radom
Data i miejsce śmierci	13 marca 1926 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1925
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Najwyższy Sąd Wojskowy; Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanowiska	sędzia NSW; szef wydziału
	Odznaczenia

Józef Dąbrowski (ur. 2 stycznia 1876 w Radomiu, zm. 13 marca 1926 w Warszawie) – pułkownik Korpusu Sądowego Wojska Polskiego, prawnik, adwokat, literat, publicysta i działacz społeczny, wolnomularz^[1], przywódca Ligi Państwowości Polskiej^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Leopolda (1840–1918) i Gabrieli z Żelmów (1852–1921)^[3]. Był starszym bratem Mariana, żonatego z pisarką Marią Dąbrowską oraz Wacława, mikrobiologa. Odbył studia w Warszawie i Krakowie. Brał udział w życiu publicznym byłego Królestwa Polskiego jako polityk obozu lewicowo-niepodległościowego, prelegent i publicysta.

W latach 1897–1904 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, korespondentem warszawskim „Przedświtu”, następnie nauczycielem w Kaliskiej Szkole Handlowej. W latach 1908–1914 był członkiem zarządu oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Kaliszu^[4].

Od 1919 był sędzią wojskowym i organizatorem sądownictwa wojskowego. 26 marca 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika Korpusu Sądowego, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich^[5]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 17. lokatą w korpusie oficerów sądowych^[6].

26 listopada 1925 roku Prezydent RP zwolnił go ze stanowiska sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego, a minister spraw wojskowych mianował szefem Wydziału Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych^[7].

Pod pseudonimem „J. Grabiec” ogłosił szereg prac publicystycznych i historycznych, z których najważniejsze to:

Dzieje narodu polskiego (1909),
Rok 1863 (1912),
Dzieje współczesne (2 t., 1919),
Ostatni szlachcic (2 t., 1923),
Czerwona Warszawa (1925).

Był mężem Zofii z Żebańskich (1881–1974), z którą miał dwie córki^[8].

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 213-1-27,28)^[3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)^[9]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Znani Dąbrowscy

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 231.
↑ Jerzy Z. Pająk, Historia placówki werbunkowej Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Radomiu według Stanisława Radonia, [w:] „Między Wisłą a Pilicą”, 2004, t. 5, s. 339.
↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: LEOPOLD DĄBROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .
↑ Henryk Rabiega: 60 lat krajoznawstwa w Kaliszu : 1908–1968. Kalisz: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Kaliszu, 1968, s. 105–106.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921 roku, s. 582.
↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 301.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 127 z 27 listopada 1925 roku, s. 687-688.
↑ Józef Dąbrowski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-03-13] .
↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi na polu szerzenia oświaty w armii”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Jerzy Wojciechowski, Dylematy polskiego inteligenta. Działalność i poglądy społeczno-polityczne Józefa Dąbrowskiego „Grabca” 1876–1926, Piotrków Trybunalski 2010.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Józef Dąbrowski (J. Grabiec), Ludzie i poczynania, 1925
Dzieła Józefa Dąbrowskiego w Federacji Bibliotek Cyfrowych
Publikacje Józefa Dąbrowskiego w bibliotece Polona

[hass-1] Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 231.

[2] Jerzy Z. Pająk, Historia placówki werbunkowej Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Radomiu według Stanisława Radonia, [w:] „Między Wisłą a Pilicą”, 2004, t. 5, s. 339.

[:0-3] Cmentarz Stare Powązki: LEOPOLD DĄBROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .

[4] Henryk Rabiega: 60 lat krajoznawstwa w Kaliszu : 1908–1968. Kalisz: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Kaliszu, 1968, s. 105–106.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_13_z_2_kwietnia_1921_roku,_s._582-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921 roku, s. 582.

[CITEREFLista_starszeństwa1922301-6] Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 301.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_127_z_27_listopada_1925_roku,_s._687-688-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 127 z 27 listopada 1925 roku, s. 687-688.

[8] Józef Dąbrowski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-03-13] .

[9] M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi na polu szerzenia oświaty w armii”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]