Jagoda kamczacka
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Odmiana |
jagoda kamczacka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Lonicera caerulea var. kamtschatica Sevast. Krashen. Opican. Zemli Kamch. 1:311. 1818 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Jagoda kamczacka – zwyczajowa nazwa owoców wiciokrzewu sinego[4], odmian uprawnych tego gatunku lub tego gatunku jako całości[5]. Ze względu na dużą zmienność wiciokrzewu sinego nazwa bywa odnoszona do wybranych odmian lub drobnych gatunków wyróżnianych w jego obrębie (np. L. edulis, L. altaica, L. kamtschatica)[6][7].
Niezależnie od ujęcia chodzi o rośliny o jadalnych owocach pochodzące z północno-wschodniej Azji[3]. Są one uprawiane w wielu krajach świata, również w Polsce.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy o zwartym i wzniesionym pokroju, osiągające wysokość do 2 m.
- Kwiaty
- Zakwita w pierwszej połowie kwietnia. Na krótkiej szypułce znajdują się dwa zwisające białożółte kwiaty o długości ok. 1,5 cm.
- Owoc
- Mięsiste, wydłużone pestkowce o fioletowoczarnej barwie, pokryte niebieskim, woskowym nalotem. Osiągają długość 2–3 cm i szerokość do 1 cm. Są soczyste, mają słodko-kwaśny smak z charakterystyczną goryczką. Dojrzewają od połowy maja.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Roślina uprawna, uprawiana dla owoców. Jej zaletą są bardzo duże wartości odżywcze oraz fakt, że są to jedne z najwcześniej dojrzewających u nas w naturalnych warunkach owoców. Nie nadaje się do uprawy towarowej ze względu na małą wydajność owoców i trudny ich zbiór.
Owoce mogą być również wykorzystywane do produkcji wina, głównie przez amatorów, jednak w Polsce są już pierwsze wyspecjalizowane winiarnie[8].
Uprawa[edytuj | edytuj kod]
- Wymagania: roślina wytrzymuje mrozy do −45 stopni Celsjusza, a kwiaty do −8 stopni. Stanowisko powinno być słoneczne, ziemia żyzna, wzbogacona obornikiem.
- Sposób uprawy: wskazane jest (ze względu na zapylanie krzyżowe) sadzić blisko siebie dwa krzaki jagody kamczackiej w odległości 1 metr, najlepiej różnych odmian. Jeden krzak też zaowocuje, ale słabiej. Krzewów nie przycina się, na starszych okazach można usuwać stare pędy.
- Sztuka kulinarna: owoce przede wszystkim nadają się na deser. Można jednak wykonywać z nich dżemy, soki, mrozić i suszyć. Owoce zawierają wiele składników biologicznie aktywnych, o własnościach wzmacniających, antyseptycznych i odtruwających organizm.
Kultywary[edytuj | edytuj kod]
- ‘Dlinnopłodna’ – duże jagody, bez goryczki. Dobrymi zapylaczami są: ‘Czelabinka’, ‘Izjuminka’ i ‘Smolińska’
- ‘Czelabinka’ – jagody o gruszkowatym kształcie. Dobrymi zapylaczami są: ‘Czelabinka’, ‘Izjuminka’ i ‘Smolińska’
- ‘Sinoglaska’ – jagody o cylindrycznym kształcie. Dobrym zapylaczem jest ‘Dlinnopłodna’.
- ‘Wołoszebnica’ – duże jagody z nierówną powierzchnią. Zapylaczem może być każda inna odmiana.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-27] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
- ↑ Lachowicz S., Oszmanski J., Jaszyk M.. Jagoda kamczacka - "eliksir życia". „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny”. 63, 4, s. 16-19, 2019.
- ↑ Ireneusz Ochmian, Józef Grajkowski. Wzrost i plonowanie trzech odmian jagody kamczackiej (Lonicera caerulea) na Pomorzu Zachodnim w pierwszych latach po posadzeniu. „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu”. 41, s. 351-355, 2007.
- ↑ Włodzimierz Seneta, Dendrologia, Jakub Dolatowski (red.), wyd. 2 popr. (nowe), Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 1997, ISBN 83-01-12099-1, OCLC 69314709.
- ↑ Donatas Naugžemys, Silva Žilinskaitė, Audrius Skridaila, Donatas Žvingila. Phylogenetic analysis of the polymorphic 4× species complex Lonicera caerulea (Caprifoliaceae) using RAPD markers and noncoding chloroplast DNA sequences. „Biologia”. 69, 5, s. 585—593, 2014. DOI: 10.2478/s11756-014-0345-0.
- ↑ Pomysł na jagodę kamczacką: własna winiarnia, www.sadnowoczesny.pl [dostęp 2020-07-28] (pol.).