Jaskinia Zbójecka w Łopieniu
49°41′57″N 20°16′43″E/49,699167 20,278611| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie |
północne zbocze Łopienia, Beskid Wyspowy |
| Właściciel | |
| Długość |
433[1] m |
| Głębokość |
18,8[1] m |
| Deniwelacja |
20,3 m[1] |
| Wysokość otworów |
903[1] m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku górze[1] |
| Data odkrycia |
znana od dawna |
| Ochrona i dostępność |
obszar Natura 2000, nieudostępniona do zwiedzania |
| Kod |
(nr inwentarzowy PIG) K.Bw-02.09 |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 49°41′57″N 20°16′43″E/49,699167 20,278611
| |
Jaskinia Zbójecka w Łopieniu[1] (również Grota Zbójecka w Łopieniu[1]) – jaskinia w masywie Łopienia w Beskidzie Wyspowym, w polskich Beskidach Zachodnich. Długość korytarzy wynosi 433 m, łączna deniwelacja 20,3 m (+1,5 m, -18,8 m). Jest to najdłuższa jaskinia Beskidu Wyspowego[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia Zbójecka jest jaskinią typu osuwiskowego. Powstała w grubych warstwach piaskowców magurskich, budujących tę część Beskidów. Wejścia do jaskini (trzy otwory o ekspozycji wylotów ku górze) znajdują się w północnych zboczach góry Łopień, na wysokości ok. 903 m n.p.m. Jaskinię tworzy plątanina szerszych i węższych korytarzy, niewielkich sal, kominków i studzienek oraz szczelin o zróżnicowanych szerokościach i kierunkach przebiegu[2].
Największą objętościowo komorą w jaskini jest Sala Janosika, która ma 4 m długości, około 3 m szerokości i około 3 m wysokości. W jej części południowo-zachodniej strop przechodzi w wysoki na około 10 m Komin Prezesa. Inne większe komory to Sala Dziadka (około 3,5 m długości, 2,5 m szerokości, maksymalna wysokość 3 m), Sala Zbłąkanych (szerokość do 6 m i wysokość do 2,5 m) i Sala Rumcajsa (6 m długości, od 3 do 5 m szerokości i 4 m wysokości w środkowej części)[3].
Dno jaskini w większości tworzy gruz skalny, a miejscami większe głazy. Pod studzienkami wejściowymi na dnie spotyka się liście i szczątki roślinne. W Gliniastych Partiach oraz innych korytarzach odchodzących z Sali Janosika dno tworzy glina. W południowej części Sali Rumcajsa dno pokryte jest na znacznej części guanem nietoperzy. Mniejsze pokłady guana spotyka się również w kilku innych korytarzykach. W jaskini występują dość licznie nacieki węglanowe w postaci polew i stalaktytów, których długość sięga do kilku centymetrów. Największe stalaktyty znajdują się w rejonie Sali Janosika[3].
Mikroklimat[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia posiada mikroklimat dynamiczny. Zimą temperatura w niej nie spada poniżej 0 °C. Światło dzienne sięga Sali Wejściowej i korytarzy biegnących do Sali Zbłąkanych i Sali pod Studnią. Górne partie jaskini są suche, natomiast w dolnych partiach (poniżej Sali Dziadka) jest dość wilgotno[1].
Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
W rejonach, do których dochodzi światło dzienne, rozwijają się mchy i porosty. Na szczątkach organicznych spotyka się grzyby i pleśnie. Stwierdzono występowanie licznych pająków, motyli i owadów bezskrzydłych. Zimą w jaskini hibernują nietoperze. Latem 1997 r. stwierdzono występowanie przynajmniej 3 gatunków nietoperzy: podkowca małego (Rhinolopus hipposideros), nocka dużego (Myotis myotis) oraz gacka (Plecotus sp.)[3].
Dzieje poznania[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia prawdopodobnie była znana miejscowej ludności od dawna. Po raz pierwszy w literaturze wymienił ją Kazimierz Sosnowski w swym przewodniku turystycznym po Beskidach (1914, 1926, 1930). Kazimierz Kowalski pisał (1954), że według okolicznej ludności jaskinia jest zasypana, a za nim powtórzył to Władysław Krygowski w swoim przewodniku po Beskidach (1977). Z pewnością jednak jaskinia nie była w tym czasie zasypana, a pomyłka wzięła się stąd, iż K. Kowalski szukał jaskini w niewłaściwym miejscu. Została ona ostatecznie zlokalizowana w sierpniu 1997 r. przez B. Bubulę, P. Lesieckiego i B. Sułkowskiego z Klubu Grotołazów w Limanowej. Pomiary jaskini wykonali 21 i 25 sierpnia 1997 r. wyżej wymienieni oraz T. Mleczek (Speleoklub Dębica). Według tych pomiarów liczyła ona 380 m korytarzy oraz -16 m deniwelacji. Badania eksploracyjne z lat 2000–2008 powiększyły te wartości do obecnego stanu[1].
Zwiedzanie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia jest znana ludności miejscowej i była często zwiedzana. Przejście głównego ciągu nie przedstawia większych trudności. Natomiast zwiedzenie wszystkich partii jaskini jest bardzo uciążliwe (ciasno), a ponadto pokonanie niektórych korytarzy i kominków wymaga wspinaczki (trudności IV) i użycia technik alpinistycznych (lina).
W 1998 r. Jaskinia Zbójecka w Łopieniu otrzymała status pomnika przyrody[1]. Wchodzi w skład specjalnego obszaru ochronnego siedlisk (dyrektywa siedliskowa) „Natura 2000” pod nazwą Uroczysko Łopień. Jest nieudostępniona do zwiedzania[4]. Dalsze części jaskini, w których zimują nietoperze, są zamknięte kratą.
-
Otwór wlotowy -
Studnia wlotowa -
Jedno z przejść -
-
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Jaskinia Zbójecka w Łopieniu, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2017-08-24].
- ↑ Gacek Dariusz, Beskid Wyspowy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, ISBN 978-83-62460-25-0.
- ↑ a b c Jaskinia Zbójecka w Łopieniu. [w:] Beskid Wyspowy [on-line]. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-31)].
- ↑ Obszary Natura 2000 a turystyka [online] [dostęp 2015-08-18].