Jaskinia nad Szańcem

Jaskinia nad Szańcem

Plan jaskini
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Położenie	wąwóz Nad Szańcem, Dolina Będkowska
Właściciel	Skarb Państwa
Długość	53 m
Głębokość	ok. 10 m
Wysokość otworów	348 m n.p.m.
Wysokość otworów nad dnem doliny	53 m
Ekspozycja otworów	ku SSW
Data odkrycia	znana od dawna
Kod	J.Olk.I-07.13
Położenie na mapie gminy Zabierzów Jaskinia nad Szańcem
Położenie na mapie Polski Jaskinia nad Szańcem
Położenie na mapie województwa małopolskiego Jaskinia nad Szańcem
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Jaskinia nad Szańcem
50°09′44″N 19°44′39″E
Strona internetowa

Jaskinia nad Szańcem – jaskinia położona w orograficznie lewych zboczach Doliny Będkowskiej, w bocznym wąwozie Nad Szańcem. Znajduje się na jego północnych zboczach, blisko wylotu, powyżej willi „Szaniec”. Pod względem administracyjnym znajduje się w obrębie Łączek Kobylańskich, pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej wchodzącej w skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Opis jaskini

Jaskinia znajduje się w Turni nad Szańcem. Ma długość 53 m, głębokość ok. 10 m i 5 otworów. Najniżej położony jest otwór główny – znajduje się u południowo-południowo-zachodniego (SSW) podnóża skały Turnia nad Szańcem, w dużym jej pęknięciu. Ma szerokość 2 m, wysokość 2 m i stopniowo zwęża się do szerokości 1 m. W jego stropie jest zaklinowany duży skalny blok. Około 2 m od wejścia w skałę w korytarzu jaskini znajduje się próg skalny o wysokości około 2,5 m. Powyżej progu wznosi się stromy korytarz prowadzący do otworu III. 6 m powyżej tego otworu w lewej ścianie korytarza znów próg, tym razem 4-metrowej wysokości. Za nim, pomiędzy dużymi blokami, stromo w górę biegnie korytarz prowadzący do otworu II znajdującego się 10 m powyżej otworu głównego. Biegnie od niego korytarz o długości 8 m, przechodzący w niewielką salę o wysokości 2 m, szerokości 5 m i długości 5 m. Tuż przed salą odbiega szczelinowy korytarz o wysokości 6 m, dalej przechodzący w niski korytarzyk o długości 6 m biegnący w kierunku wschodnim. Ma ogładzone ściany z kotłami wirowymi. Przechodzi on w ciasną 2-metrowej rurę długości rurę. Za nią jest salka o wymiarach 2 × 2 m z dwoma dwumetrowej wysokości kominkami i ślepo kończącą się pochylnią o długości 3 m.

Pokonanie jednego z progów wymaga wspinaczki (II stopień trudności w skali Kurtyki).

Jaskinia wyżłobiona jest w skałach ze skalistego wapienia z okresu górnej jury. Jest to jaskinia krasowa powstała na pęknięciu skały. Są w niej szaty naciekowe kilku generacji. Najstarsze znajdują się w stropie otworu głównego i mają postać masywnych polew z żebrami naciekowymi. Prócz nich są niewielkie stalaktyty, kolumny i zasłony w większej i mniejszej sali. W większej sali polewa naciekowa znajduje się także na górnej warstwie namuliska cementując go. Część starszych nacieków jest zniszczona i pokryta białymi nalotami mleka wapiennego i grzybkami. W wielu miejscach również współcześnie tworzą się białe polewy wapienne, stalaktyty i stalagmity.

Namulisko jest dość obfite, zwłaszcza w korytarzu za otworem głównym, oraz w sali. Składa się z wapiennego gruzu,. Częściowo obtoczonego brązowym iłem. Światło za otworem głównym dochodzi tylko do pierwszych kilku metrów korytarza. Na odcinku tym na jego ścianach rosną glony. Jaskinia jest wilgotna, w jej końcowym odcinku czuć przewiew powietrza. W jaskini obserwowano występowanie komarów, pajęczaków, licznie występują prosionki (Porcellio sp.), czasami motyle: paśnik jaskiniec, rusałka pawik, szczerbówka ksieni. Zimują w niej nietoperze; w październiku 2000 r. były to 3 podkowce małe.

Powyżej jaskini nad Szańcem, w prawych zboczach sąsiedniego wąwozu Pod Sadem znajduje się Schronisko powyżej Jaskini nad Szańcem.

Historia poznania

Miejscowej ludności jaskinia była znana od dawna. W latach 90, XX wieku wykonano przekop do niewielkiej salki na końcu jaskini. Po raz pierwszy zinwentaryzował jaskinię Kazimierz Kowalski w 1951 roku. Najnowszą dokumentację i plan wykonał A. Górny w 2009 r.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•