Jerzy Dzwonkowski
rotmistrz | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1913–1923, 1939–1940 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa |
Odznaczenia | |
Jerzy Paweł Apolinary Dzwonkowski (ur. 22 listopada 1892 w Warszawie, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – rotmistrz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Ludwika i Jadwigi z domu Koyszor. W 1912 rozpoczął służbę w armii rosyjskiej, w której ukończył szkołę podchorążych. Od 1913 przebywał w Belgii. Studiował agronomię na uniwersytecie w Liège. Po wybuchu I wojny światowej ochotniczo zgłosił się do armii belgijskiej, lecz po tygodniu walk został internowany. Do września 1916 przebywał w niewoli niemieckiej.
Zwolniony, otrzymał stanowisko agronoma w Siernikach koło Szamocina. Od tego czasu nawiązał współpracę z Władysławem Mieczkowskim, jednym z organizatorów powstania wielkopolskiego. W styczniu 1919 r. otrzymał stopień chorążego i został współorganizatorem 1 pułku ułanów Wielkopolskich, czyli późniejszego 15 pułku Ułanów Poznańskich. Został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów jazdy. Był adiutantem dowódcy pułku Władysława Andersa. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Dwukrotnie ranny 16 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Maciejowicami, która zapoczątkowała odwrót bolszewików. W 1923 został przeniesiony do rezerwy.
W drugiej połowie lat dwudziestych prowadził kursy dla rolników, wygłaszał referaty na temat uprawy zbóż i ziemniaków na posiedzeniach Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Uczestniczył też w często organizowanych przez jednostki kawalerii zawodach hipicznych, nierzadko z dużymi sukcesami jak np. w 1928 r. Działał także w Towarzystwie Kółek Rolniczych na terenie powiatu Wyrzysk. W latach trzydziestych był prezesem Banku Ludowego w Nakle i członkiem rady nadzorczej spółki Cukrownia Nakło oraz Giełdy Zbożowo-Towarowej w Bydgoszczy. Przez kilka lat posiadał majątek Izabela i dzierżawił od żony Jarogniewa Drwęskiego majątek Karnówko koło Nakła.
W 1937 roku był wiceprezesem Koła Bydgoszcz-Wyrzysk Wielkopolskiego Związku Ziemian[1].
W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Bydgoszcz Miasto. Posiadał przydział w rezerwie do 15 pułku ułanów[2]. Na stopień rotmistrza rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 29. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[3].
W sierpniu 1939 zmobilizowany. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Szepietówce, a następnie Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany potajemnie w masowym grobie w Piatichatkach. Obecnie spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia majora[4]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Był wysokim ciemnym brunetem, z czarnym wąsem, o typie „południowca”. Pozostawał w stanie wolnym.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3971 (1921)[5]
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych czterokrotnie (po raz 2, 3 i 4 w 1921)[6]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Obozy NKWD dla jeńców polskich
- Ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
- Zbrodnia katyńska
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spis członków Wielkopolskiego Związku Ziemian, Poznań 1937, s. 26.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 120, 596.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 685.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3109 z 30 czerwca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 28, poz. 1121)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 60)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- K. Banaszek, W. K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000, s. 71.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Witold Duński - Konno po sławę.. konnoposlawewitolddunski.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-03)]. [dostęp 2012-04-26]
- Cz. Knoll, O. Matuszewski, Wielkopolska Brygada Kawalerii, 1988, s.45.
- E. Drwęska, Wspomnienie o rtm. Jerzym Dzwonkowskim (1892-1940)”, „Piętnastak” Biuletyn Towarzystwa Byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15 Pułku Ułanów Poznańskich. R. X. 2002, Styczeń nr 1/34.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Członkowie giełd zbożowo-towarowych II Rzeczypospolitej
- Członkowie Wielkopolskiego Związku Ziemian
- Jeńcy polscy obozu przejściowego w Szepietówce
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (kampania wrześniowa)
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Rotmistrzowie II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Polacy w I wojnie światowej (Ententa)
- Polacy – wojskowi armii belgijskiej
- Prezesi banków II Rzeczypospolitej
- Internowani w Niemczech w czasie I wojny światowej
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Oficerowie 15 Pułku Ułanów Poznańskich
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Liège
- Urodzeni w 1892
- Zmarli w 1940