Jerzy Rossowski

Jerzy Rossowski
	; Jerzy Rossowski w mundurze służbowym kapitana 85 pp, na prawym ramieniu sznur będący oznaką adiutanta, fot. z 1939 r.
	kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	27 września 1896 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 października 1939 ; Lublin
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Polska Organizacja Wojskowa
Jednostki	2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich ; 85 Pułk Strzelców Wileńskich
Stanowiska	adiutant pułku, dowódca Dywizyjnego Kursu Dla Podoficerów Nadterminowych 19 DP
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa ; II wojna światowa kampania wrześniowa;
	Odznaczenia

Jerzy Rossowski (ur. 27 września 1896 w Warszawie, zm. 2 października 1939 w Lublinie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, brał udział w I wojnie światowej, poległ w wojnie obronnej 1939 w Lublinie.

Życiorys

Młodość

Jerzy Rossowski urodził się w Warszawie jako jedno z czworga dzieci Pauliny^[1] i Karola. Miał m.in. brata księdza Mieczysława Aleksandra (1894-1982) i siostrę Józefę Auterhoff z Rossowskich^[2]^[3]. Wzrastał w patriotycznym i wolnościowym klimacie rodziny, której postawę kształtowały losy polskich zesłańców z okresu powstania styczniowego. W czasie I wojny światowej wstąpił 17 sierpnia 1915 do Polskiej Organizacji Wojskowej w Okręgu Częstochowskim^[4], należał zatem do nielicznych czynnie działających patriotów w tym czasie, którzy dążąli do uzyskania przez kraj niepodległości, częstochowska organizacja POW liczyła bowiem zaledwie 43 członków^[5]. W listopadzie 1918 r. brał udział w rozbrajaniu Niemców, po czym wstąpił jako ochotnik do odradzającego się od kilku dni 2 pułku ułanów w Krakowie. W 1920 r. ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie i otrzymał przydział do 26 pułku piechoty w Gródku Jagiellońskim. Jesienią 1932 r. został przeniesiony do 85 pułku Strzelców Wileńskich w Nowej Wilejce^[6], w którym pełnił służbę do wybuchu II wojny światowej między innymi na stanowisku adiutanta pułku, a w marcu 1939 na stanowisku dowódcy Dywizyjnego Kursu Dla Podoficerów Nadterminowych 19 DP^[7].

II wojna światowa

We wrześniu 1939 r. kpt. J. Rossowski pełnił funkcję adiutanta pułku ppłk. Jana Kruk-Śmigli^[8], wchodzącego w skład Armii „Prusy”. Możliwości działania Armii zostały poważnie ograniczone przez opóźnienie przewozów mobilizacyjnych żołnierzy. 4 września doszło do ciężkich walk z kolumnami pancernymi nieprzyjaciela w rejonie Piotrkowa. Załamanie dywizji pod Piotrkowem – z powodu intensywnych nalotów lotnictwa niemieckiego, ostrzału artyleryjskiego, po którym następowały ataki czołgów, oraz słabej skuteczności obrony przeciwlotniczej – wymusiły odwrót. Rozbitkowie 19 DP, w tym oddziały 85 pułku piechoty Strzelców Wileńskich dotarli, zgodnie z relacją dowódcy ppłk. Jana Kruk-Śmigli, 8 września do lasów spalskich. W następnych dniach wojska w rozproszeniu posuwały się na wschód między Pilicą a linią Opoczno–Radom–Dęblin. 14 września oddziały pułku pod dowodzeniem ppłk. Kruk-Śmigli zostały otoczone przez niemieckie czołgi, wywiązała się zacięta walka. Ppłk Kruk-Śmigla postanowił podzielić oddział^[9].

Do tego miejsca z pewnością dotarł też kpt. Jerzy Rossowski, gdyż jako adiutant dowódcy pułku przebywał w głównym punkcie dowodzenia. Dalsze jego losy to najprawdopodobniej przedzieranie się do przejścia przez Wisłę zgodnie z decyzją gen. Stefana Dąb-Biernackiego w Maciejowicach i Dęblinie, być może wraz z grupą wiernych żołnierzy. Jerzy Rossowski dotarł aż do Lublina, gdzie uczestniczył w obronie miasta, zorganizowanej przez płk. Piotra Bartaka.

17 września 1939 r. rozegrała się bitwa o utrzymanie miasta, w której został ciężko ranny, prawdopodobnie w wyniku potyczki z Niemcami w czasie patrolu. Rany, odniesione wskutek wybuchu granatu w bezpośrednim sąsiedztwie, były poważne, obejmowały prawy bok, prawą łopatkę i obie ręce. Przewieziono go do szpitala polowego Bobolanum, zorganizowanego prowizorycznie w budynku oo. Jezuitów w Lublinie. Następnie po ewakuacji do szpitala ss. Szarytek w końcu września stwierdzono u niego zakażenie tężcem. Zmarł 2 października 1939 r. rano^[10]. Pochowany na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie, w zbiorowym grobie żołnierskim^[8].

Awanse

podporucznik - ze starszeństwem z 1 grudnia 1920 roku
porucznik - ze starszeństwem z 1 grudnia 1922 roku
kapitan - 29 kwietnia 1933 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 97. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[11]^[12]

Ordery i odznaczenia

Krzyż Walecznych
Srebrny Krzyż Zasługi^[12]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę

Upamiętnienie

Społeczeństwo Lublina oddało cześć Żołnierzom Września, wznosząc w 1987 roku Pomnik Obrońców Lublina, który stoi przy ul. Zana, w miejscu, gdzie pierwotnie znajdował się polowy cmentarz ofiar Września. Na pięciu mosiężnych tablicach przy obelisku w formie rozpryskującej się ziemi po wybuchu bomby umieszczono nazwiska kilkuset poległych, wśród nich kpt. Jerzego Rossowskiego^[13].
W 2007 roku Technikum Elektroniczne w Lublinie, mieszczące się przy ul. Wojciechowskiej 38, otrzymało imię Obrońców Lublina. Wśród wymienionych imiennie patronów szkoły jest kpt. Jerzy Rossowski^[14].

Przypisy

↑ Zdjęcie matki, a także siostry, szwagra i bratanicy, mała rozdzielczość: Danuta Małecka: Wołyń - powiat krzemieniecki. nawolyniu.pl. [dostęp 2024-08-31]. Cytat: Majątek "Zamczysko" w gromadzie Załuże gminy Szumsk, własność Jerzego Auterhoffa, wójta gminy Szumsk, lata 1935-1936. Na balkonie: Jerzy Auterhoff z żoną Józefą z Rossowskich i córeczką Danusią oraz Paulina Rossowska (matka Józefy). Własność Danuty Małeckiej (pol.).
↑ Michał Kowaluk. Józefa Auterhoff. „Wołanie z Wołynia”. 4 (107), s. 19, lipiec-sierpień 2012. [dostęp 2024-08-31]. (pol.).
↑ Zdjęcie siostry Józefy z córką: Danuta Małecka: Wołyń - powiat krzemieniecki. nawolyniu.pl. [dostęp 2024-08-31]. Cytat: Majątek "Zamczysko", lata 1936-1937. W ogrodzie Józefa Auterhoff z córeczką Danusią. Obie deportowane w kwietniu 1940 r. do Kazachstanu. Dom i zabudowania gospodarcze, postawione na początku lat 20-tych, zostały spalone w 1943 r. przez OUN-UPA. Własność Danuty Małeckiej. (pol.).
↑ Na podstawie "Zaświadczenia powiatowej komisji kwalifikacyjnej" z 10 IV 1938 (w posiadaniu rodziny).
↑ Tomasz Nałęcz: Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918. PAN i Ossolineum, 1984, s. 201.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 650.
↑ ^a ^b Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wydawnictwo Lubelskie, 1976, s. 398.
↑ Tadeusz Kryska-Karski: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 7. Instytut im. gen. W. Sikorskiego, Londyn, s. 21–22.
↑ Informacje o zdarzeniach od 17 września 1939 pochodzą z listów pielęgniarek ze szpitala polowego, skierowanych do żony zmarłego Janiny w styczniu i lutym 1940 roku (listy w posiadaniu rodziny).
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 6 z 29.04.1933 r.
↑ ^a ^b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 40.
↑ Pomnik Obrońców Lublina. tnn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. oraz Pomnik Obrońców Lublina (opis)
↑ Technikum Elektroniczne w Lublinie

Bibliografia

Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932
Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

kpt. piech. Jerzy Rossowski

[1] Zdjęcie matki, a także siostry, szwagra i bratanicy, mała rozdzielczość: Danuta Małecka: Wołyń - powiat krzemieniecki. nawolyniu.pl. [dostęp 2024-08-31]. Cytat: Majątek "Zamczysko" w gromadzie Załuże gminy Szumsk, własność Jerzego Auterhoffa, wójta gminy Szumsk, lata 1935-1936. Na balkonie: Jerzy Auterhoff z żoną Józefą z Rossowskich i córeczką Danusią oraz Paulina Rossowska (matka Józefy). Własność Danuty Małeckiej (pol.).

[2] Michał Kowaluk. Józefa Auterhoff. „Wołanie z Wołynia”. 4 (107), s. 19, lipiec-sierpień 2012. [dostęp 2024-08-31]. (pol.).

[3] Zdjęcie siostry Józefy z córką: Danuta Małecka: Wołyń - powiat krzemieniecki. nawolyniu.pl. [dostęp 2024-08-31]. Cytat: Majątek "Zamczysko", lata 1936-1937. W ogrodzie Józefa Auterhoff z córeczką Danusią. Obie deportowane w kwietniu 1940 r. do Kazachstanu. Dom i zabudowania gospodarcze, postawione na początku lat 20-tych, zostały spalone w 1943 r. przez OUN-UPA. Własność Danuty Małeckiej. (pol.).

[4] Na podstawie "Zaświadczenia powiatowej komisji kwalifikacyjnej" z 10 IV 1938 (w posiadaniu rodziny).

[Nałęcz-5] Tomasz Nałęcz: Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918. PAN i Ossolineum, 1984, s. 201.

[6] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r.

[CITEREFRybkaStepan2006650-7] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 650.

[Głowacki-8] Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wydawnictwo Lubelskie, 1976, s. 398.

[Kryska-Karski-9] Tadeusz Kryska-Karski: Piechota Polska 1939-1945, zeszyt nr 7. Instytut im. gen. W. Sikorskiego, Londyn, s. 21–22.

[10] Informacje o zdarzeniach od 17 września 1939 pochodzą z listów pielęgniarek ze szpitala polowego, skierowanych do żony zmarłego Janiny w styczniu i lutym 1940 roku (listy w posiadaniu rodziny).

[11] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 6 z 29.04.1933 r.

[CITEREFRybkaStepan200640-12] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 40.

[Pom-13] Pomnik Obrońców Lublina. tnn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. oraz Pomnik Obrońców Lublina (opis)

[Tech-14] Technikum Elektroniczne w Lublinie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]