Johann Rosenmüller

Johann Rosenmüller
Data i miejsce urodzenia	ok. 1619 ; Oelsnitz/Vogtl.
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	10 września 1684 ; Wolfenbüttel
Gatunki	muzyka poważna, muzyka barokowa
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Rosenmüller, także Giovanni Rosenmiller^[1] (ur. około 1619 w Oelsnitz/Vogtl.^[1]^[2], zm. 10 września 1684 w Wolfenbüttel^[1]) – niemiecki kompozytor.

Życiorys

Uczył się muzyki w rodzinnym Oelsnitz/Vogtl.^[1], następnie w 1640 roku podjął studia teologiczne na uniwersytecie w Lipsku^[1]^[2]. W 1642 roku został asystentem Tobiasa Michaela, kantora kościoła św. Tomasza w Lipsku^[1]^[2]. Od 1651 roku był organistą w lipskim kościele św. Mikołaja^[1]^[2]^[3]. W 1654 roku kierował w zastępstwie kapelą książęcą na dworze w Altenburgu^[1]^[2]. W 1655 roku został aresztowany pod zarzutem kontaktów homoseksualnych z młodymi chórzystami^[2]^[3], zdołał jednak zbiec z więzienia^[1]^[2]^[3]. Udał się do Wenecji, gdzie w 1658 roku został muzykiem w kapeli bazyliki św. Marka^[1]^[2]. W latach 1678–1682 zatrudniony był jako kompozytor w Ospedale della Pietà^[1]^[2]^[3]. W 1682 roku wrócił do Niemiec i otrzymał stanowisko nadwornego kapelmistrza w Wolfenbüttel^[1]^[2]. Jego uczniem był Johann Philipp Krieger^[1].

Twórczość

Był najważniejszym obok Dietricha Buxtehudego i Johanna Pachelbela kompozytorem niemieckim 2. połowy XVII wieku^[1]. Pozostawił po sobie dużą liczbę kompozycji, z czego wiele napisanych we Włoszech nie zostało wydanych drukiem^[1]. Pisał utwory wokalne oraz muzykę instrumentalną, swoją działalnością przyczynił się do przeniesienia na grunt niemiecki dorobku muzycznego północnych Włoch^[1]^[2]^[3]. Utwory wokalne Rosenmüllera mają przeważnie charakter religijny i pisane są do tekstów łacińskich, widoczne są w nich wpływy weneckiej szkoły operowej i kantatowej^[1]. Cechują się one ekspresyjnym kształtowaniem linii melodycznej, zręcznym operowaniem różnymi zespołami instrumentalnymi, klarowną formą oraz kontrastowaniem faktur, tempa i dynamiki, służącymi podkreśleniu tekstu^[1]. Twórczość instrumentalną kompozytora reprezentują suity i sonaty. Suity układane są zazwyczaj w następstwie części galiarda–allemande–courante–balet–sarabanda, połączonych poza tonacją wspólnym incipitem^[1].

Materiał jego niemieckiej pieśni pogrzebowej Welt ade, ich bin dein müde wykorzystał Johann Sebastian Bach w swojej kantacie BMV 27^[1].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory wokalno-instrumentalne

Kern-Sprüche mehrentheils aus heiliger Schrifft Altes und Neues Testament na 1–5 głosów, smyczki i basso continuo (1648)
Andere Kern-Sprüche na 1–5 głosów, smyczki i basso continuo (1652–1653)
8 utworów żałobnych na 5 głosów (1649–1654)
Magnificat na 8 głosów, 5 instrumentów smyczkowych, instrumenty dęte i basso continuo
Dies Irae na 4 głosy, 6 instrumentów smyczkowych i basso continuo
Gloria in excelsis Deo na 8 głosów, 3 instrumenty smyczkowe, instrumenty dęte i basso continuo
Lamentationes Jeremiae na głos i basso continuo
Missa na 4 głosy i basso continuo
Missa na 5 głosów, 5 instrumentów smyczkowych, instrumenty dęte i basso continuo
Nunc dimittis na głos, 3 instrumenty smyczkowe i basso continuo
Nunc dimittis na 4 głosy, 5 instrumentów smyczkowych i basso continuo

Utwory instrumentalne

Paduanen, Alemanden, Couranten, Balletten, Sarabanden na 3 głosy i basso continuo (1645)
Studenten-Music na 3 i 5 instrumentów smyczkowych i basso continuo (1654)
11 Sonate da camera na 5 instrumentów smyczkowych i inne instrumenty (1667)
12 Sonate na 2–5 instrumentów smyczkowych, inne instrumenty i basso continuo (1682)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 459. ISBN 978-83-224-0837-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3053. ISBN 0-02-865530-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Melvin P. Unger: Historical Dictionary of Choral Music. Lanham: Rowman & Littlefield, 2023, s. 405. ISBN 978-1-5381-2433-8.

Linki zewnętrzne

Johann Rosenmüller – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 459. ISBN 978-83-224-0837-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3053. ISBN 0-02-865530-3.

[choral-3] Melvin P. Unger: Historical Dictionary of Choral Music. Lanham: Rowman & Littlefield, 2023, s. 405. ISBN 978-1-5381-2433-8.

[1]

[2]

[3]