John Gilbert (aktor)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
John Gilbert
Ilustracja
John Gilbert (ok. 1927)
Imię i nazwisko

John Cecil Pringle

Data i miejsce urodzenia

10 lipca 1897
Logan

Data i miejsce śmierci

9 stycznia 1936
Los Angeles

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Olivia Burwell (1918–1921; rozwód)
Leatrice Joy (1923–1925; rozwód)
Ina Claire
(1929–1931; rozwód)
Virginia Bruce (1932–1934; rozwód)

Lata aktywności

1915–1934

Multimedia w Wikimedia Commons

John Gilbert (właśc. John Cecil Pringle; ur. 10 lipca 1897 w Logan, zm. 9 stycznia 1936 w Los Angeles) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta; gwiazda kina niemego, którego popularność załamała się wraz z nastaniem ery filmów dźwiękowych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Logan w stanie Utah, w rodzinie aktorów z firmy akcyjnej, Johna George’a Pringle’a (1865–1929) i Idy Adair Apperly Gilbert (1877–1913)[1]; jego ojciec prowadził teatr objazdowy, a matka była w nim aktorką. Jego rodzice rozstali się niedługo po narodzinach syna, a Gilbert nigdy nie poznał swojego ojca. Matka często pozostawiała syna pod opieką członków dalszej rodziny, sama nie dbała o jego potrzeby (m.in. często chodził głodny) i edukację, którą to zakończył w wieku 14 lat. W dzieciństwie często się przeprowadzał, przez co uczęszczał do różnych szkół. Kiedy w końcu osiedlił się z rodziną w Kalifornii, uczęszczał do Akademii Wojskowej Hitchcocka w San Rafael.

Po ukończeniu szkoły pracował jako sprzedawca wyrobów gumowych w San Francisco, a następnie w 1914 występował w Baker Stock Company w Portland w stanie Oregon. Później znalazł pracę jako kierownik sceny w innej spółce giełdowej w Spokane w stanie Waszyngton, ale wkrótce stracił tę pracę, gdy firma zbankrutowała[1]. W 1915 zadebiutował na kinowym ekranie jako gracz w dramacie Małżeństwo (Matrimony). W kolejnych latach występował w filmach najpierw jako statysta, a następnie jako epizodysta. Przełom w jego karierze nastąpił w 1919, kiedy wystąpił w roli Graya Pendletona w melodramacie Heart o’ the Hills u boku Mary Pickford[2]. Wkrótce stał się gwiazdą, w latach 20. przeniósł się do 20th Century Fox i ugruntował swoją reputację czołowego bohatera przygód i westernu dzięki tytułowej roli idealisty Edmonda Dantèsa, marynarza nieświadomie zawikłanego w spisek polityczny, który został przez jego wrogów wykorzystany dla osiągnięcia prywatnych korzyści w ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa Monte Christo (1922)[3].

W 1924 poznał Irvinga Thalberga i podpisał pięcioletni kontrakt z wytwórnią Metro-Goldwyn-Mayer. W połowie dekady był idolem kinowym z kilkoma rówieśnikami, odnosząc szereg sukcesów w filmach, m.in. w dreszczowcu psychologicznym Victora Sjöströma Ten, którego biją po twarzy (He Who Gets Slapped, 1924), melodramacie Ericha von Stroheima Wesoła wdówka (1925) i dramacie wojennym Wielka parada (1925)[4].

W 1926 po raz pierwszy spotkał się na planie filmowym z Gretą Garbo podczas kręcenia sceny na stacji kolejowej w melodramacie Clarence’a Browna Symfonia zmysłów (1926). Wkrótce pojawiły się pogłoski, że dwie gwiazdy mają romans, a kolejne filmy z ich udziałem, Anna Karenina (1927) i Władczyni miłości (1928), stały się tylko tego potwierdzeniem[5]. Jednak po pogorszeniu się relacji Gilberta z Garbo powstał konflikt z potentatem studyjnym Louisem B. Mayerem, który doprowadził do zakończenia kariery Gilberta[6]. Choć późniejszy upadek aktora publicznie przypisywano niezręczności jego rzekomo piskliwego głosu w filmach dźwiękowych, wtajemniczona elita z Hollywood powtarzała, że Gilbert był najsłynniejszą ofiarą znacznego bogactwa i wpływów Mayera, a jego upadek jako gwiazdy miał znacznie więcej wspólnego z polityką studia i pieniędzmi niż z dźwiękiem jego głosu na ekranie.

9 stycznia 1936 zmarł w Bel Air w dzielnicy Los Angeles w wieku 38 lat na zawał serca[7].

8 lutego 1960 pośmiertnie otrzymał swoją gwiazdę na Hollywoodzkiej Alei Sław[3].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Uwagi
1915 Tchórz
The Coward 		młody mieszkaniec Wirginii niewymieniony w czołówce
Matrimony statysta krótkometrażowy, niewymieniony w czołówce
Aloha Oe statysta niewymieniony w czołówce
1916 The Corner statysta niewymieniony w czołówce
Bullets and Brown Eyes
The Last Act statysta niewymieniony w czołówce
Bramy piekła
Hell's Hinges 		chuligan niewymieniony w czołówce
Dla ocalenia rasy
The Aryan 		statysta niewymieniony w czołówce
Cywilizacja
Civilization 		statysta niewymieniony w czołówce
The Apostle of Vengeance Willie Hudson
The Phantom Bertie Bereton
Eye of the Night niewymieniony w czołówce
Shell 43 angielski szpieg
The Sin Ye Do Jimmy
1917 The Weaker Sex
The Bride of Hate syn dr. Dupreza
Princess of the Dark „Crip” Halloran
Mroczna droga
The Dark Road 		Cedric Constable
Szczęście
Happiness 		Richard Forrester jako „Jack Gilbert”
The Millionaire Vagrant James Cricket
The Hater of Men Billy Williams
Instynkt macierzyński
The Mother Instinct 		Jean Coutierre
Golden Rule Kate The Heller
The Devil Dodger Roger Ingraham
Up or Down? Allan Corey
1918 Nancy Comes Home Phil Ballou jako „Jack Gilbert”
Shackled James Ashley jako „Jack Gilbert”
More Trouble Harvey Deering jako „Jack Gilbert”
One Dollar Bid jako „Jack Gilbert”
Obroża
Wedlock 		Granger Hollister jako „Jack Gilbert”
Doing Their Bit jako „Jack Gilbert”
The Mask Billy Taylor jako „Jack Gilbert”
Three X Gordon Archie jako „Jack Gilbert”
The Dawn of Understanding Ira Beasly jako „Jack Gilbert”
1919 The White Heather Dick Beach jako „Jack Gilbert”
The Busher Jim Blair jako „Jack Gilbert”
The Man Beneath James Bassett jako „Jack Gilbert”
A Little Brother of the Rich Carl Wilmerding
The Red Viper Dick Grant jako „Jack Gilbert”
Dla honoru kobiety
For a Woman's Honor 		Dick Rutherford
Widow by Proxy Jack Pennington jako „Jack Gilbert”
Heart o' the Hills Gray Pendleton jako „Jack Gilbert”
Czy kobieta powinna mówić?
Should a Woman Tell? 		złoczyńca jako „Jack Gilbert”
1920 The White Circle Frank Cassilis jako „Jack Gilbert”, również jako scenarzysta
The Great Redeemer niewymieniony w czołówce, również jako scenarzysta
Deep Waters Bill Lacey jako „Jack Gilbert”, również jako scenarzysta
1921 The Bait – zaginiony, jako scenarzysta
The Servant in the House Percival jako „Jack Gilbert”
Love's Penalty – jako reżyser, scenarzysta i montażysta
Wstyd
Shame 		William Fielding/David Field
Damy muszą żyć
Ladies Must Live 		Ogrodnik jako „Jack Gilbert”
1922 Gleam O'Dawn Gleam O'Dawn
Arabian Love Norman Stone
The Yellow Stain Donald Keith
Honor First Jacques Dubois/Honoré Duboois
Hrabia Monte Cristo
Monte Cristo 		Edmond Dantes/Hrabia of Monte Cristo
Calvert's Valley Page Emlyn jako „Jack Gilbert”
The Love Gambler Dick Manners
A California Romance Don Patricio Fernando
1923 While Paris Sleeps Dennis O'Keefe
Truxton King Truxton King
Madness of Youth Jaca Javalie
St. Elmo St. Elmo Thornton zaginiony
The Exiles Henry Holcombe
Cameo Kirby Cameo Kirby
1924 Just Off Broadway Stephen Moore
The Wolf Man Gerald Stanley zaginiony
A Man's Mate Paul
The Lone Chance Jack Saunders zaginiony
Romance Ranch Carlos Brent
Miraże szczęścia
His Hour 		Gritzko
Married Flirts gość na przyjęciu cameo, zaginiony
Ten, którego biją po twarzy
He Who Gets Slapped 		Bezano
Snob
The Snob 		Eugene Curry zaginiony
Żona Centaura
The Wife of the Centaur 		Jeffrey Dwyer zaginiony
1925 Wesoła wdowa
The Merry Widow 		Prince Danilo Petrovich
Wielka parada
The Big Parade 		James Apperson
Ben-Hur
Ben-Hur: A Tale of the Christ 		widz w scenie wyścigu rydwanów niewymieniony w czołówce
1926 Cyganeria
La Bohème 		Rodolphe
Bardelys the Magnificent Bardelys
Symfonia zmysłów
Flesh and the Devil 		Leo von Harden
1927 The Show Cock Robin
Twelve Miles Out Jerry Fay
Man, Woman and Sin Albert Whitcomb
Anna Karenina
Love 		hrabia Aleksiej Wroński również jako reżyser (niewymieniony w czołówce)
1928 Kozacy
The Cossacks 		Lukashka
Four Walls Benny Horowitz zaginiony
Show People on sam cameo, niewymieniony w czołówce
Maski Diabła
The Masks of the Devil 		Baron Reiner
Władczyni miłości
A Woman of Affairs 		Neville „Nevs” Holderness
1929 Pustynne noce
Desert Nights 		Hugh Rand ostatni niemy film z jego udziałem
Hollywood Revue
The Hollywood Revue of 1929 		on sam debiut w filmie dźwiękowym
Jego noc chwały
His Glorious Night 		Kapitan Kovacs
1930 Odkupienie
Redemption 		Fedya
Way for a Sailor Jack
1931 Los dżentelmena
Gentleman's Fate 		Giacomo Tomasulo/Jack Thomas
The Phantom of Paris Chéri-Bibi
Na zachód od Broadwayu
West of Broadway 		Jerry Seevers
1932 Downstairs Karl Schneider również współtworzył scenariusz
1933 Fast Workers Kanonier Smith
Królowa Krystyna
Queen Christina 		Antonio
1934 Kapitan nienawidzi morza
The Captain Hates the Sea 		Steve Bramley

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b John Gilbert: His Rise and Fall with Special Credit to MGM. Golden Age of Hollywood Actors. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
  2. ↑ Jason Ankeny: John Gilbert Biography. AllMovie. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
  3. ↑ a b John Gilbert Actor. „Los Angeles Times”. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
  4. ↑ John Gilbert, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-04-03] (ang.).
  5. ↑ Néstor G. Acevedo: John Gilbert. GarboForever.com. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
  6. ↑ Lynn Powell Dougherty: John Gilbert: Tragic Leading Man of Silent Era. Classic Movie Favorites. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
  7. ↑ Marta Monk: John Gilbert (1897–1936). Find a Grave. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Gilbert_(aktor)&oldid=68800576”