Kakadu żółtolica
| Cacatua sulphurea[1] | |||
| (J. F. Gmelin, 1778) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kakadu żółtolica | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Kakadu żółtolica[4] (Cacatua sulphurea) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kakaduowatych (Cacatuidae). Zamieszkuje wyspy Indonezji: Timor, Celebes, Flores, Butung oraz inne mniejsze wyspy wchodzące w skład Archipelagu Sundajskiego[2].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Obecnie wyróżnia się cztery podgatunki C. sulphurea[2][5][6][7]:
- kakadu żółtolica[4] (C. sulphurea sulphurea) (J. F. Gmelin, 1788) – Celebes i sąsiednie wyspy
- C. sulphurea abbotti (Oberholser, 1917) – wyspa Masalembu (Morze Jawajskie)
- C. sulphurea parvula (Bonaparte, 1850) – Sumbawa do Timoru (Małe Wyspy Sundajskie)
- kakadu cytrynowoczuba[4] (C. sulphurea citrinocristata) (Fraser, 1844) – Sumba (Małe Wyspy Sundajskie)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jest mniejsza od innych kakadu i nie tak hałaśliwa. Długość ciała do 33 cm, osiąga masę ciała 308–380 g[8]. Ma czarny dziób i nogi, brązową tęczówkę i żółty grzebień (u podgatunku citrinocristata przechodzący w pomarańczowy[9]).
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten zamieszkuje lasy (w tym zimozielone, wilgotne liściaste, monsunowe i półzimozielone), obrzeża lasu, zarośla i tereny rolnicze do 500 m n.p.m. na Celebesie i 800 m n.p.m. (czasami 1500 m n.p.m.) na Małych Wyspach Sundajskich. Na Celebesie jest to ptak lesistej sawanny i bardziej otwartych siedlisk, nie występuje w lesie pierwotnym[9].
W środowisku naturalnym żywią się nasionami, owocami, pędami roślin, w tym krzewów. W niewoli podaje im się mieszankę dla papug kupowaną w sklepie zoologicznym, nasiona słonecznika, pszenicę, owies, owoce i zielonki.
Samica znosi 2–3 białe jaja, które wysiaduje przez 28 dni na zmianę z samcem[7]. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 3 miesiącach[7].
Jest bardzo przyjaznym ptakiem. Osobniki tego gatunku szybko się oswajają i przywiązują do swojego opiekuna. Często chorują.
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2000 roku uznaje kakadu żółtolicą za gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); wcześniej miała ona status gatunku zagrożonego (od 1988 roku T – threatened, od 1994 roku EN – endangered). Liczbę dorosłych osobników w naturze szacuje się na 1000–2499, a trend liczebności uznaje się za spadkowy. Największe populacje żyją na Sumbie i Komodo. Na niektórych wyspach gatunek ten wymarł, na większości innych jest bliski wymarcia[3][9].
Gatunek ten odnotował gwałtowne spadki liczebności, zwłaszcza w ostatnim ćwierćwieczu XX wieku, wskutek nadmiernego odłowu w celu sprzedaży jako ptak klatkowy. Na niektórych wyspach nielegalny odłów trwa nadal, na innych (np. na Sumbie) udało się go znacząco zredukować. Spadki liczebności przyśpieszyła prowadzona na dużą skalę wycinka drzew i wylesianie. Przynajmniej dawniej ptak ten był uważany za szkodnika upraw i w konsekwencji prześladowany[3][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cacatua sulphurea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Yellow-crested Cockatoo (Cacatua sulphurea). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2011-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).
- ↑ a b c Cacatua sulphurea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cacatuidae Gray,GR, 1840 (1825) – kakaduowate - Cockatoos (wersja: 2016-11-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-18].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-18]. (ang.).
- ↑ Kakadu żółtolica (Cacatua sulphurea) (Gmelin, 1788). Avibase. [dostęp 2011-02-10]. (pol.).
- ↑ a b c Siti Nuramaliati Prijono. Case Study: Cacatua sulphurea. „NDF Workshop Case Studies”. 4, s. 1–24, 2008. (ang.).
- ↑ Yellow-crested Cockatoo. [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-18]. (ang.).
- ↑ a b c d Species factsheet: Cacatua sulphurea. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).