Kamienica Pod Czarnym Kozłem we Wrocławiu
nr rej. A/5307/1 z 15.03.1961[1] | |
Kamienica Pod Czarnym Kozłem | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Styl architektoniczny |
barok |
Architekt |
Christoph Hackner |
Kondygnacje |
cztery |
Ukończenie budowy |
1727 |
Ważniejsze przebudowy |
1958–1961 |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
51,109657°N 17,027238°E/51,109657 17,027238 |
Kamienica Pod Czarnym Kozłem – barokowa kamienica znajdująca się przy ul. Psie Budy 10 we Wrocławiu.
Historia i opis architektoniczny[edytuj | edytuj kod]
Kamienica murowana została wzniesiona w 1727 roku[2][3] według projektu budowniczego Christopha Hacknera, autora m.in. projektu Pałacu Hatzfeldów we Wrocławiu[a][5][3]. Była to czterokondygnacyjna kamienica szczytowa o trzyosiowej fasadzie z jednokondygnacyjnym szczytem otoczonym wolutowymi spływami, zakończona trójkątnym tympanonem[2]. Pomiędzy trzecią a czwartą kondygnacją przebiegał gzyms kordonowy. Osie okien artykułowane były za pomocą wklęsłych płycin. Wokół okien umieszczono uszakowe opaski. W skrajnej prawej osi znajdował się portal z koszowo sklepionym otworem[2]. Budynek był trójtraktowy: w trakcie środkowym znajdowały się zabiegowe schody oraz pomieszczenia gospodarcze, a w trakcie trzecim dwa pomieszczenia mieszkalne[2].
W XIX wieku kamienica uległa przebudowie. Zmniejszono okna na drugim piętrze oraz zlikwidowano portal i dotychczasowe otwory okienne, a w ich miejsce wstawiono sklepione odcinkowo dwa okna i portal[2]. Przed 1939 rokiem kamienica miała jedno okno, drzwi prowadzące do lokalu na parterze i portal prowadzący do sieni[6].
W latach 20. XX wieku w kamienicy znajdowała się piwiarnia Truscha[7].
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
Po działaniach wojennych w 1945 roku kamienica została odbudowana w latach 1958–1961 według projektu Stanisława Koziczuka. Zmieniono wówczas układ wewnętrzny kamienicy, zachowując fasadę budynku z wyjątkiem tynkowych podziałów na wolutowych partiach szczytu. Wejście do budynku umieszczono w środkowej osi[2]. W 2015 roku elewacja kamienicy została odremontowana; fasadzie nadano dawny barokowy wygląd[8].
Kamienica w kulturze[edytuj | edytuj kod]
Kamienica Pod Czarnym Kozłem jest wielokrotnie wymieniana w sadze Marka Krajewskiego jako miejsce często odwiedzane przez głównego bohatera Eberharda Mocka, radcy kryminalnego wrocławskiej policji. To tutaj, w knajpie Truscha (tzw. Spelunce u Gabi Zelt), radca robił interesy ze swoimi „mniej formalnymi” współpracownikami[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aleksandra Bek, autorka opisu kamienicy w Encyklopedii Wrocławia, szacuje rok powstania kamienicy na II połowę XVII wieku. Hackner dopiero w 1696 lub w 1698 roku został członkiem cechu we Wrocławiu, a w 1705 starszym cechu. Mało prawdopodobnie by przed 1700 rokiem był odpowiedzialny za projekt jakiegokolwiek budynku[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ a b c d e f Brzezowski 2005 ↓, s. 248.
- ↑ a b Broniewski 1967 ↓, s. 315.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 261.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 334.
- ↑ Fotografia na polska-org.
- ↑ a b Śladami Eberharda Mocka. Marta Pawlaczek.
- ↑ Fotografia z polska-org.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz (red.), Włodzimierz Suleja (red.): Encyklopedia Wrocławia. Wyd. 3, poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5. OCLC 76363702.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6.
- Tadeusz Broniewski (red.), Mieczysław Zlata (red.): Sztuka Wrocławia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t. I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997. ISBN 83-7023-679-0.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985.