Kamieniołom Sowiarka
Kamieniołom Sowiarka – nieczynny kamieniołom na lewym brzegu Wisły w miejscowości Ściejowice w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki[1]. Znajduje się na wzgórzu Sowiarka[2] w mezoregionie geograficznym zwanym Obniżeniem Cholerzyńskim będącym częścią Bramy Krakowskiej[3].
Opis kamieniołomu i jego zagrożeń
[edytuj | edytuj kod]Kamieniołom Sowiarka znajduje się w południowym stoku wzgórza Sowiarka. Występuje w nim nieuławicowiony, lub bardzo słabo uławicowiony wapień skalisty bez krzemieni, pochodzący z jury późnej. Ponad nimi są pochodzące z późniejszej górnej kredy żółtawoszare nadkłady wapieni piaszczystych z małymi otoczakami kwarcu, kwarcytów i krzemionki. W wapieniach są skamieniałości, głównie gąbek, amonitów, ramienionogów i kolce jeżowców oraz zęby ryb[1][4].
Ściany kamieniołomu mają wysokość do 30 m. Z czasem powstały w nich szczeliny, które w trzeciorzędzie wypełniły się materiałem ilastym lub ilasto-piaszczystym z dodatkiem drobnych wapieni[1].
Kamieniołom Sowiarka wskutek naturalnej sukcesji wtórnej ulega zarastaniu. Na jego skalnych wychodniach występują rośliny kserotermiczne z takimi roślinami jak rojownik pospolity, wilczomlecz sosnka, rozchodnik ostry, goździk kartuzek, ciemiężyk białokwiatowy, macierzanka pospolita. Tego typu zbiorowiska roślinne w naszej florze są rzadkie i z czasem ulegają zarastaniu przez drzewa i krzewy[4]. Konieczna jest ich ochrona czynna: monitoring oraz okresowa wycinka drzew i krzewów[4].
Kamieniołom Sowiarka znajduje się na obszarze Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. Jest dobrym punktem widokowym i miejscem rekreacji. Jest w nim zadaszona wiata turystyczna ze stołem i ławami. Oprócz zarastania zagraża mu także nadmierna penetracja i niszczenie odsłonięć geologicznych przez turystów i poszukiwaczy skał i minerałów. Konieczny jest montaż tablic informacyjno-edukacyjnych, barierek ochronnych oraz prace porządkowe i kontrole zachowania obiektu[5].
Wspinaczka skalna
[edytuj | edytuj kod]W latach 20. XXI wieku kamieniołom Sowiarka stał się miejscem wspinaczki skalnej. Na jednej ze skał kamieniołomu zamontowano punkty asekuracyjne (ringi i stanowiska zjazdowe) dla 12 dróg wspinaczkowych[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Sowiarka [online], Geotyda [dostęp 2024-09-01] .
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-09-01] .
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 303–305, ISBN 83-01-12479-2 .
- ↑ a b c Na podstawie tablicy informacyjnej zamieszczonej w kamieniołomie.
- ↑ Uchwała nr XIII/164/19 Sejmiku województwa małopolskiego z dnia 30 września 2019 roku [online] [dostęp 2024-09-01] .
- ↑ Grzegorz Rettinger , Jura Południowa: przewodnik wspinaczkowy, wyd. 5, Kraków: RING, 2024, ISBN 978-83-956983-0-9 .