Kardamon malabarski
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
kardamon malabarski |
Nazwa systematyczna | |
Elettaria cardamomum (L.) Maton Trans. Linn. Soc. London 10:254, t. 5. 1811 |
Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum (L.) Maton) – gatunek byliny należący do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae Lindl.). Posiada wiele synonimów: kardamon cejloński, długi, indyjski, jawajski, zwyczajowo nazywany jest po prostu kardamonem. Występuje w stanie dzikim na Półwyspie Indyjskim i na Cejlonie, w Chinach i Indonezji, przeniesiony i zaaklimatyzowany w Ameryce Środkowej.
W gastronomii używana jest także nazwa kardamon zielony[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina zielna, osiągająca od 2 do 4 metrów wysokości.
- Kłącze
- Długie, bulwiaste.
- Liście
- Wąskolancetowate, osiągające 70 cm długości i ok. 8 cm szerokości.
- Kwiaty
- Osadzone po 3-6 w pachwinach wąskich, tępych przykwiatków. Kwiatostanem jest długie grono. Kielich trójząbkowy, korona zielonkawoseledynowa. Pręciki trzy, ale tylko jeden z płodnym pyłkiem.
- Owoce
- Trójkomorowe torebki, żółtawe do brunatnych, z drobnymi, brunatnymi do czerwonawych nasionami (nazywanymi kardamonem), zawierającymi ok. 9% olejku kardamonowego, który nadaje im ostry, korzenny zapach i smak.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- E. cardamomum var. major
- E. cardamomum var. minuscula
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Roślina przyprawowa - nasiona są przyprawą znaną jako kardamon zielony (kardamon czarny to Amomum subulatum), jedną z najdroższych (tuż po szafranie). Kardamon nazywany jest królową przypraw, obok króla przypraw czarnego pieprzu. Ma łagodny aromat i intensywny korzenny smak z wyraźną nutą kamfory. Odmiany: indyjski, nepalski, chiński.
- Wartość odżywcza - składniki na 100 g:
- kalorie: 229 kcal
- białko: 10,2 g
- tłuszcz: 2,2 g
- błonnik: 20,1 g
- wapń: 130 mg
- żelazo: 4,6 mg
- magnez: 173 mg
- Wartość odżywcza - składniki na 100 g:
- W starożytnym Egipcie były używane jako dodatek do perfum.
- W przemyśle spożywczym używane do aromatyzowania wódek i likierów.
- Stosowane w lecznictwie - pobudzają apetyt
- Dodawany do kawy (zwłaszcza w rytuale arabskim) lub herbaty - wzmacnia smak, jak też wzmaga ich działanie pobudzające.
- W Europie - jako przyprawy korzennej w piekarnictwie, do produkcji kiełbas i marynat, jako dodatku do potraw, kiszonek i sosów[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).
- ↑ To jedna z najdroższych przypraw na świecie. Tylko jedna odmiana jest "prawdziwa", www.well.pl [dostęp 2022-07-05] (pol.).
- ↑ P. Czikow , Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 152 .
Identyfikatory zewnętrzne: