Karel Boleslav Jirák

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karel Boleslav Jirák
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1891
Praga

Pochodzenie

czeskie

Data i miejsce śmierci

30 stycznia 1972
Chicago

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent

Karel Boleslav Jirák (ur. 28 stycznia 1891 w Pradze, zm. 30 stycznia 1972 w Chicago[1][2][3]) – czeski kompozytor i dyrygent.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował prawo, filozofię i muzykologię na Uniwersytecie Karola w Pradze[1][2][3]. Uczył się też kompozycji w Wiedniu u Vítězslava Nováka (1909–1911) i Josefa Bohuslava Foerstera (1911–1912)[1][2][3]. Dyrygował orkiestrą opery w Hamburgu (1915–1918) oraz Brnie i Morawskiej Ostrawie (1918–1920)[1][2][3]. Od 1920 do 1921 roku prowadził chór Hlahol i Czechosłowacką Orkiestrę Filharmoniczną w Pradze[1][2][3]. W latach 1922–1930 wykładał kompozycję w Konserwatorium Praskim[1][2][3]. Należał do współzałożycieli Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej[1]. Od 1930 do 1945 roku był dyrektorem muzycznym i dyrygentem w czechosłowackim radiu[1][2][3]. W 1947 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie w latach 1949–1967 kierował wydziałem kompozycji w Roosevelt College w Chicago[1][2][3]. Za swoją V Symfonię otrzymał w 1951 roku nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu w Edynburgu[1][2].

W latach 1935–1946 był żonaty ze śpiewaczką Martą Krásovą[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W swojej twórczości oscylował między neoromantyzmem a neoklasycyzmem[1]. W latach 60. zaczął wykorzystywać technikę dodekafoniczną[1]. Jako dyrygent propagował muzykę czeską[1].

Był autorem pracy Nauka o hudebních formách (Praga 1922, 2. wyd. 1946) oraz biografii Zdenka Fibicha (Ostrawa 1947), W.A. Mozarta (Ostrawa 1948) i Antonína Dvořáka (Nowy Jork 1961)[1][2].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 6 symfonii (I 1916, II 1924, III 1938, IV 1945, V 1949, VI 1968)
  • Hudba nocí na skrzypce i małą orkiestrę (1918)
  • Symfonické variace (1940)
  • uwertura symfoniczna Mládí (1941)
  • Koncert fortepianowy (1946)
  • Serenada na małą orkiestrę (1952)
  • Concertino na skrzypce i małą orkiestrę (1957)

Utwory kameralne

  • 7 kwartetów smyczkowych (I 1915, II 1927, III 1940, IV 1949, V 1951, VI 1958, VII 1960)
  • Sonata na wiolonczelę i fortepian (1918)
  • Sonata na skrzypce i fortepian (1920)
  • Sonata na altówkę i fortepian (1925)
  • Divertimento na trio smyczkowe (1925)
  • Sonata na flet lub skrzypce i fortepian (1927)
  • Kwintet dęty (1928)
  • Kwintet fortepianowy (1945)
  • Sonatina na skrzypce i fortepian (1946)
  • Sonata na klarnet i fortepian (1947)
  • Sonata na róg i fortepian (1952)
  • Sonata na obój i fortepian (1954)
  • Sonatina na klarnet basowy i fortepian (1968)

Utwory fortepianowe

  • Letní noci (1914)
  • Suite ve starém slohu (1920)
  • Na rozhraní (1923)
  • 2 sonaty (I 1926, II 1950)
  • Trí poetické polky (1944)
  • Dvanáct skladeb pro děti (1950)
  • Pět miniatur (1954)
  • Čtyři skladby na fortepian na prawą rękę (1970)

Utwory organowe

  • Pět malých preludií a fug (1957)
  • Suita (1964)
  • Passacaglia a fuga (1971)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Psalm XXIII na chór i orkiestrę (1919)
  • Requiem na kwartet solistów, chór i orkiestrę (1952)

Cykle pieśni

  • Tři písně (1910)
  • Lyrické intermezzo (1913)
  • Tragikomedie (1914)
  • Třináct prostých písní (1917)
  • Večer a duše (1921)
  • Usmíření (1940)
  • Milodějné zpěvů (1945)
  • Písně samoty (1946)

Opera

  • Žena a bůh (wyst. Brno 1928)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 458–459. ISBN 83-224-0453-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1738. ISBN 978-0-02-865528-4.
  3. ↑ a b c d e f g h The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 421. ISBN 0-674-37299-9.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karel_Boleslav_Jirák&oldid=70986380”