Karl Taube
Karl Andreas Taube (ur. 1957) – amerykański mezoamerykanista, archeolog, epigrafik i etnohistoryk, znany przede wszystkim ze swoich badań nad prekolumbijskimi kulturami Mezoameryki i południowo-zachodnich regionów dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, profesor antropologii na wydziale nauk humanistycznych, sztuk i nauk społecznych Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside[3][4].
Taube jest synem Henry’ego Taube’a (zm. 2005), laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1983[5][6]. Rozpoczął edukację na Uniwersytecie Stanforda, jednak wkrótce przeniósł się do Berkeley, gdzie w 1980 ukończył studia licencjackie z zakresu antropologii kulturowej. Następnie kontynuował studia antropologiczne na Uniwersytecie Yale, które zakończył otrzymaniem tytułu Master of Arts w 1983 oraz doktoratem w 1988[4]. Na tej ostatniej uczelni Taube był wychowankiem kilku znanych badaczy kultur prekolumbijskich, między innymi Michaela Coe, Floyda Lounsbury’ego i historyk sztuki Mary Miller[6]. Wspólnie z Miller Taube opublikował leksykon encyklopedyczny na temat ikonografii starożytnego Meksyku i świata Majów The Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya[7].
Jako naukowiec Taube uczestniczył w wielu zespołach badawczych pracujących nad archeologią, lingwistyką i etnografią na terenie wyżyny Chiapas, półwyspu Jukatan, środkowego Meksyku, Hondurasu oraz Gwatemali. Od 2003 był także głównym ikonografikiem projektu badającego stanowisko archeologiczne San Bartolo, kierowanego przez Williama Saturno i Monikę Urquizu. W ramach tego zadania zajmował się interpretacją fresków z tzw. struktury Pinturas Sub-1, datowanych na I wiek p.n.e[8]. W 2004 Taube kierował także badaniami nad dokumentacją wcześniej nieznanych źródeł jadeitu odmiany Olmec blue we wschodniej Gwatemali. Prowadził także prace archeologiczne na stanowiskach prekolumbijskich w Ekwadorze i Peru[4].
W latach 80. XX wieku Taube badał m.in. historię rozwoju rolnictwa i jego symbolikę wśród ludów Mezoameryki; przykładem efektów tych badań była prezentacja podczas V Okrągłego Stołu w Palenque (1983) na temat majańskiego boga kukurydzy. Taube badał również symbolikę i bóstwa powiązane z kukurydzą u innych kultur środkowoamerykańskich, m.in. u Olmeków. Opublikował także monografię na temat bogów Majów okresu klasycznego[9].
W okresie późniejszym Taube zajmował się także badaniami wewnątrz i międzykulturowych relacji między ludami Mezoameryki a ludami tzw. Aridoameryki (pogranicze dzisiejszego Meksyku i Stanów Zjednoczonych) oraz z amerykańskiego południowego zachodu (American Southwest). Prowadził również badania nad relacjami między Teotihuacán, państwem-miastem dominującym nad płaskowyżem meksykańskim w epoce klasycznej historii Mezoameryki, a współczesnymi mu państwami Majów[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Houston i Taube 2010 ↓.
- ↑ Houston, Stuart i Taube 2013 ↓.
- ↑ UCR 2017 ↓.
- ↑ a b c d OSC 2011 ↓.
- ↑ Shwartz 2005 ↓.
- ↑ a b Coe 1992 ↓, s. 244.
- ↑ Miller i Taube 1993 ↓.
- ↑ Saturno i in. 2007 ↓.
- ↑ Taube 1992 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Board of Regents, UC (autor korporatywny), Taube, Karl A [online], Regents UC, 2006 [dostęp 2017-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2007-07-31] (ang.).
- Michael D. Coe, Breaking the Maya Code, London: Thames and Hudson, 1992, ISBN 0-500-05061-9, OCLC 26605966 (ang.).
- Stephen Houston, Karl Taube, La sexualidad entre los antiguos mayas, „Arqueología Mexicana”, 104, skrót, 2010, s. 38–45.
- Stephen Houston, David Stuart, Karl Taube, The Memory of Bones: Body, Being, and Experience among the Classic Maya, University of Texas Press, 1 maja 2013, ISBN 978-0-292-75618-2 [dostęp 2017-06-22] (ang.).
- Mary Miller, Karl Taube, The Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya: An Illustrated Dictionary of Mesoamerican Religion, London: Thames and Hudson, 1993, ISBN 0-500-05068-6, OCLC 27667317 (ang.).
- William A Saturno i inni, The murals of San Bartolo, El Petén, Guatemala: part I: the north wall [pdf], seria Ancient America, t. 7, Barnardsville, N.C.: Center for Ancient American Studies, 2007 [dostęp 2017-06-08] (ang.).
- Mark Shwartz, Henry Taube, recipient of Nobel Prize in chemistry, dead at 89 [online], Stanford University, 17 listopada 2005 (ang.).
- Karl Taube, The Classic Maya Maize God: A Reappraisal, Virginia M. Fields (red.), Merle Greene Robertson, [w:] Fifth Palenque Round Table, 1983, wyd. Online: listopad 2003, Monterey, CA: Pre-Columbian Art Research Institute, 1985 [dostęp 2007-01-12].
- Karl Andreas Taube, The Major Gods of Ancient Yucatan, „Studies in Pre-Columbian Art and Archaeology” (32), 1992, JSTOR: 41263477 [dostęp 2017-06-08].
- UCR, UCR Faculty Directory: T [online], UCR Faculty Directory, 2017 [dostęp 2017-06-05].
- Office of Strategic Communications (autor korporatywny), Taube, Karl A; Professor of Anthropology, 2011 [dostęp 2017-06-22] [zarchiwizowane 2013-07-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prace Karla Taubego w katalogach bibliotecznych (WorldCat)