Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii – laureaci nagrody przyznawanej corocznie osobom, które dokonały odkrycia naukowego lub wynalazku w dziedzinie chemii (jednej z pięciu, w których tę nagrodę ustanowiono), wyświadczając tym największe dobrodziejstwo ludzkości. Na początku nagradzano zwykle jedną osobę w danym roku, potem coraz częściej były to dwie lub trzy osoby.

Kryterium oceny osiągnięć kandydatów do Nagrody Nobla sformułował Alfred Nobel (1833–1896) w swoim testamencie. Fundusz nagród pochodzi z odsetek od majątku fundatora, którym zarządza Fundacja Nobla. Decyzje w sprawach wyróżnień podejmuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk, zgodnie ze ściśle opisaną procedurą^[1]. Ceremonie wręczania nagród odbywają się od roku 1901, zawsze 10 grudnia, co jest uhonorowaniem rocznicy śmierci fundatora (10 grudnia 1896)^[2].

Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza strona testamentu Alfreda Nobla (27 listopada 1895)

Alfred Nobel – wynalazca i przedsiębiorca (autor 355 patentów) – był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach, jednak wielki majątek zgromadził głównie dzięki studiom w zakresie inżynierii chemicznej i kontaktom z wieloma znanymi wówczas chemikami. Najbardziej znany z jego wynalazków – dynamit – przyczynił się do przełomu w górnictwie i budowie tuneli. Zgromadzony majątek postanowił przeznaczyć na wspieranie nauki i wynalazczości. Zadysponował, że fundacja, dobrze zarządzająca jego majątkiem, powinna dzielić swoje roczne zyski na pięć równych części i przeznaczać je na nagrody pieniężne, między innymi^[3]:

…jedną część osobie, która dokona najważniejszego odkrycia lub ulepszenia w chemii… (Alfred Nobel, 1895)

Podział obszaru działalności naukowców i wynalazców z czasów Alfreda Nobla szybko stracił aktualność. Na pograniczach między fizyką, chemią i medycyną powstały i rozwinęły się nowe dyscypliny naukowe: chemia fizyczna, termodynamika chemiczna, astrochemia, biochemia, medycyna molekularna, fizyka medyczna i wiele innych. Już pierwsza z nagrodzonych prac z dziedziny chemii dotyczyła zagadnień fizykochemicznych (Jacobus Henricus van 't Hoff^[4], za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego). Z upływem lat coraz bardziej dominowały osiągnięcia dotyczące różnych aspektów „chemii życia” (biochemia, biotechnologia). Coraz częściej zdarzały się równoczesne zgłoszenia osiągnięć poszczególnych naukowców do różnych komisji (do nagrody w dziedzinie chemii, fizyki i medycyny). Lista laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, podobnie jak analogiczne listy laureatów w innych dziedzinach, stały się zapisem ponad stuletniej historii rozwoju nowych dziedzin nauki oraz rosnącej roli badań zespołowych (współpracy naukowców reprezentujących różne dyscypliny i różne ośrodki naukowe na świecie^[5]^[6]).

W latach 1901–2020 w gronie laureatów 112 przyznanych Nagród Nobla w dziedzinie chemii znalazło się 185 osób, z których 63 otrzymały wyróżnienie indywidualne. Dwukrotnie wyróżnionym był Frederick Sanger, specjalista w dziedzinie biologii molekularnej (lata 1958 i 1980)^[2]. Średnia wieku laureatów w chwili odbierania nagrody wynosiła 61 lat^{[potrzebny przypis]} (najmłodszy z laureatów: Frédéric Joliot-Curie, 35 lat; najstarszy z laureatów: John B. Goodenough, 97 lat). Nagrodę otrzymało 7 kobiet: Maria Skłodowska-Curie (1911), Irene Joliot-Curie (1935), Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964), Ada Jonath (2009), Frances Arnold (2018) oraz Emmanuelle Charpentier i Jennifer Doudna (2020)^[2].

Lista laureatów[edytuj | edytuj kod]

Rok	Wyróżniony^[7]		Afiliacja	Uzasadnienie
1901		Jacobus Henricus van 't Hoff	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego^[8]
1902		Hermann Emil Fischer	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za syntezy związków z grupy cukrów i puryn^[9]
1903		Svante August Arrhenius	Uniwersytet Sztokholmski	za teorię dysocjacji elektrolitycznej^[10]
1904		sir William Ramsay	University College London	za odkrycie gazów szlachetnych w powietrzu oraz określenie ich miejsca w układzie okresowym pierwiastków^[11]
1905		Adolf von Baeyer	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania barwników organicznych oraz związków hydroaromatycznych^[12]
1906		Henri Moissan	Uniwersytet Paryski	za prace nad wyodrębnieniem fluoru pierwiastkowego oraz jego zaistnienie w służbie nauki dzięki piecowi elektrycznemu, który nosi jego imię^[13]
1907		Eduard Buchner	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za badania biochemiczne i odkrycie układu bezkomórkowego^[14]
1908		Ernest Rutherford	Victoria University of Manchester	za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancji promieniotwórczych^[15]
1909		Wilhelm Ostwald	Uniwersytet Lipski	za pracę nad katalizą i warunkami równowagi chemicznej oraz szybkością reakcji chemicznych^[16]
1910		Otto Wallach	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za jego wkład do chemii organicznej i chemii przemysłowej przez pionierskie badania na polu związków alicyklicznych^[17]
1911		Maria Skłodowska-Curie	Uniwersytet Paryski	za wydzielenie czystego radu i uzyskanie radu w postaci krystalicznej^[18]
1912		Victor Grignard	Uniwersytet w Nancy	za odkrycie tzw. związku Grignarda, który okazał się wielce pomocny w rozwoju chemii organicznej^[19]
1912		Paul Sabatier	Uniwersytet w Tuluzie	za metodę hydrogenacji związków organicznych w obecności subtelnie rozdrobnionych metali^[19]
1913		Alfred Werner	Uniwersytet Zuryski	za pracę nad wiązaniami atomów w cząsteczkach, które rzuciły nowe światło na wcześniejsze badania i otworzyły nowe pola badań naukowych, szczególnie w chemii nieorganicznej^[20]
1914		Theodore William Richards	Uniwersytet Harvarda	za dokładne określenie mas atomowych dużej liczby pierwiastków chemicznych^[21]
1915		Richard Martin Willstätter	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania barwników roślinnych, szczególnie chlorofilu^[22]
1916	nagrody nie przyznano^[23]
1917	nagrody nie przyznano^[24]
1918		Fritz Haber	Kaiser-Wilhelm-Institut w Berlinie	za syntezę amoniaku z pierwiastków składowych: azotu i wodoru^[25]
1919	nagrody nie przyznano^[26]
1920		Walther Hermann Nernst	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za pracę w zakresie termochemii^[27]
1921		Frederick Soddy	Uniwersytet Oksfordzki	za wkład do chemii związków radioaktywnych, oraz badania pochodzenia i charakteru izotopów^[28]
1922		Francis William Aston	Uniwersytet w Cambridge	za odkrycie izotopów wielu pierwiastków niepromieniotwórczych^[29]
1923		Fritz Pregl	Uniwersytet w Grazu	za opracowanie metody mikroanalizy substancji organicznych^[30]
1924	nagrody nie przyznano^[31]
1925		Richard Adolf Zsigmondy	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za wykazanie heterogenicznej natury roztworów koloidalnych oraz stosowane metody, które stały podstawą współczesnej chemii koloidów^[32]
1926		Theodor Svedberg	Uniwersytet w Uppsali	za prace związane z systemami dyspersyjnymi^[33]
1927		Heinrich Otto Wieland	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania nad konstytucją kwasów żółciowych i podobnych substancji^[34]
1928		Adolf Otto Reinhold Windaus	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za osiągnięcia w badaniach nad konstytucją steroli i ich związku z witaminami^[35]
1929		Arthur Harden	Uniwersytet Londyński	za badania nad fermentacją cukru i enzymów fermentacyjnych^[36]
1929		Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin	Uniwersytet Sztokholmski
1930		Hans Fischer	Uniwersytet Techniczny w Monachium	za badania nad konstytucją hemu i chlorofilu oraz w szczególności nad syntezą hemu^[37]
1931		Carl Bosch	Uniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu IG Farbenindustrie AG	za wkład w opracowanie i rozwój chemicznych metod wysokociśnieniowych^[38]
1931		Friedrich Bergius
1932		Irving Langmuir	General Electric	za odkrycia i badania w dziedzinie chemii powierzchni^[39]
1933	nagrody nie przyznano^[40]
1934		Harold Clayton Urey	Uniwersytet Columbia	za odkrycie deuteru^[41]
1935		Frédéric Joliot	Instytut Radowy w Paryżu	za syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych^[42]
1935		Irene Joliot-Curie	Instytut Radowy w Paryżu	za syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych^[42]
1936		Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie Kaiser-Wilhelm-Institut	za wkład w poznanie struktury molekularnej dzięki badaniom nad momentem dipolowym i dyfrakcją promieniowania rentgenowskiego i elektronów w gazach^[43]
1937		Walter Norman Haworth	Uniwersytet w Birmingham	za badania węglowodanów i witaminy C^[44]
1937		Paul Karrer	Uniwersytet Zuryski	za badania karotenoidów, flawin oraz witaminy A i B2^[44]
1938		Richard Kuhn	Uniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu Kaiser-Wilhelm-Institut	za badania karotenoidów i witamin^[45]
1939		Adolf Friedrich Johann Butenandt	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie Kaiser-Wilhelm-Institut	za badania hormonów płciowych^[46]
1939		Leopold Ružička	Politechnika Federalna w Zurychu	za badania polimetylenów i wyższych terpenów^[46]
1940	nagrody nie przyznano^[47]
1941	nagrody nie przyznano^[48]
1942	nagrody nie przyznano^[49]
1943		George de Hevesy	Uniwersytet Sztokholmski	za pracę nad wykorzystaniem izotopów jako wskaźników w badaniach procesów chemicznych^[50]
1944		Otto Hahn	Kaiser-Wilhelm-Institut	za odkrycie zjawiska rozszczepienia jądra atomowego^[51]
1945		Artturi Ilmari Virtanen	Uniwersytet Helsiński	za badania i wynalazki w dziedzinie chemii rolniczej i chemii żywności, w szczególności za metodę konserwacji paszy^[52]
1946		James Batcheller Sumner	Uniwersytet Cornella	za odkrycie, że enzymy można krystalizować^[53]
		John Howard Northrop	Instytut Badań Medycznych Rockefellera	za preparację enzymów i białek wirusowych w czystej postaci^[53]
		Wendell Meredith Stanley	Instytut Badań Medycznych Rockefellera
1947		sir Robert Robinson	Uniwersytet Oksfordzki	za badania produktów pochodzenia roślinnego o znaczeniu biologicznym, w szczególności alkaloidów^[54]
1948		Arne Wilhelm Kaurin Tiselius	Uniwersytet w Uppsali	za badania nad metodami analitycznymi elektroforezy i adsorpcji, w szczególności za odkrycia dotyczące złożonej natury białek surowicy^[55]
1949		William Francis Giauque	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za wkład w dziedzinie termodynamiki chemicznej, w szczególności dotyczący zachowania substancji w bardzo niskich temperaturach^[56]
1950		Otto Diels	Uniwersytet Chrystiana Albrechta w Kilonii	za odkrycie i rozwój syntezy dienowej^[57]
1950		Kurt Alder	Uniwersytet Koloński	za odkrycie i rozwój syntezy dienowej^[57]
1951		Edwin Mattison McMillan	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za odkrycia w dziedzinie chemii transuranowców^[58]
1951		Glenn Theodore Seaborg	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za odkrycia w dziedzinie chemii transuranowców^[58]
1952		Archer John Martin	National Institute for Medical Research	za opracowanie chromatografii podziałowej^[59]
1952		Richard Laurence Synge	Rowett Research Institute	za opracowanie chromatografii podziałowej^[59]
1953		Hermann Staudinger	Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu	za odkrycia w dziedzinie chemii supramolekularnej^[60]
1954		Linus Pauling	Kalifornijski Instytut Techniczny	za prace nad wiązaniami chemicznymi i ich zastosowanie w wyjaśnieniu budowy związków kompleksowych^[61]
1955		Vincent du Vigneaud	Uniwersytet Cornella	za prace nad ważnymi biochemicznie związkami siarki, w szczególności za pierwszą syntezę hormonu polipeptydowego^[62]
1956		sir Cyril Norman Hinshelwood	Uniwersytet Oksfordzki	za badania nad mechanizmem reakcji chemicznych^[63]
1956		Nikołaj Siemionow	Akademia Nauk ZSRR	za badania nad mechanizmem reakcji chemicznych^[63]
1957		Lord Alexander R. Todd	Uniwersytet w Cambridge	za badania nukleotydów i koenzymów nukleotydowych^[64]
1958		Frederick Sanger	Uniwersytet w Cambridge	za badania struktury białek, w szczególności insuliny^[65]
1959		Jaroslav Heyrovský	Czechosłowacka Akademia Naukowa	za odkrycie i rozwój metod analizy polarograficznej^[66]
1960		Willard Frank Libby	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za metodę wykorzystującą węgiel ¹⁴C do określania wieku w archeologii, geologii, geofizyce i w innych gałęziach nauki^[67]
1961		Melvin Calvin^[68]	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley
1962		Max Ferdinand Perutz^[69]	Medical Research Council
1962		John Kendrew^[69]	Medical Research Council
1963		Karl Ziegler	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji^[70]
1963		Giulio Natta	Politechnika Mediolańska	za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji^[70]
1964		Dorothy Crowfoot Hodgkin	Uniwersytet Oksfordzki	za ustalenie budowy ważnych substancji biochemicznych (m.in. penicyliny i witaminy B₁₂)^[71]
1965		Robert Burns Woodward^[72]	Uniwersytet Harvarda
1966		Robert S. Mulliken^[73]	Uniwersytet Chicagowski
1967		Manfred Eigen^[74]	Towarzystwo Maxa Plancka
		Ronald George Wreyford Norrish^[74]	Instytut Chemii Fizycznej w Cambridge
		George Porter^[74]	Royal Institution of Great Britain
1968		Lars Onsager^[75]	Uniwersytet Yale’a
1969		Derek H. R. Barton^[76]	Imperial College London
1969		Odd Hassel^[76]	Uniwersytet w Oslo
1970		Luis Federico Leloir^[77]	Instytut Badań Biochemicznych w Buenos Aires
1971		Gerhard Herzberg^[78]	National Research Council of Canada
1972		Christian B. Anfinsen^[79]	Narodowe Instytuty Zdrowia
		Stanford Moore^[79]	Uniwersytet Rockefellera
		William H. Stein^[79]	Uniwersytet Rockefellera
1973		Ernst Otto Fischer	Uniwersytet Techniczny w Monachium	za wykonywane niezależnie pionierskie prace w zakresie badań związków metaloorganicznych, tzw. związków sandwiczowych^[80]
1973		Geoffrey Wilkinson	Imperial College London
1974		Paul J. Flory	Uniwersytet Stanforda	za osiągnięcia, zarówno teoretyczne, jak i eksperymentalne, w dziedzinie chemii fizycznej makromolekuł^[81]
1975		John Cornforth	Uniwersytet Sussex	za prace dotyczące stereochemii reakcji katalizy enzymatycznej^[82]
1975		Vladimir Prelog	Politechnika Federalna w Zurychu	za badania dotyczące stereochemii związków organicznych i reakcji organicznych^[82]
1976		William N. Lipscomb	Uniwersytet Harvarda	za badania nad strukturą boranów wyjaśniające problemy z wiązaniami chemicznymi^[83]
1977		Ilia Prigogine	Wolny Uniwersytet w Brukseli Uniwersytet Teksański w Austin	za wkład do termodynamiki nierównowagowej, w szczególności za teorię struktur dyssypatywnych^[84]
1978		Peter D. Mitchell	Glynn Research Laboratories	za wkład dla zrozumienia biologicznego transferu energii dzięki sformułowaniu modelu chemiosmotycznego^[85]
1979		Herbert C. Brown	Uniwersytet Purdue	za rozwój zastosowania związków boru i fosforu w ważnych reagentach w syntezie organicznej^[86]
1979		Georg Wittig^[86]	Uniwersytet w Heidelbergu
1980		Paul Berg	Uniwersytet Stanforda	za podstawowe badania biochemii kwasów nukleinowych ze szczególnym uwzględnieniem rekombinacji DNA^[87]
		Walter Gilbert	Uniwersytet Harvarda	za wkład związany z określeniem sekwencji zasad w kwasach nukleinowych^[87]
		Frederick Sanger	Medical Research Council
1981		Ken’ichi Fukui	Uniwersytet Kiotyjski	za teorie, rozwijane niezależnie od siebie, związane z przebiegiem reakcji chemicznych^[88]
1981		Roald Hoffmann	Uniwersytet Cornella
1982		Aaron Klug	Medical Research Council	za rozwinięcie krystalograficznej mikroskopii elektronowej oraz za określenie struktury biologicznie ważnych kompleksów białek z kwasami nukleinowymi^[89]
1983		Henry Taube	Uniwersytet Stanforda	za prace nad mechanizmem reakcji związanych z przeniesieniem elektronu, szczególnie w kompleksach metali^[90]
1984		Robert Bruce Merrifield	Uniwersytet Rockefellera	za rozwinięcie metodologii związanej z syntezą chemiczną na podłożu stałym^[91]
1985		Herbert A. Hauptman	Medical Foundation of Buffalo	za niezwykłe osiągnięcia w rozwoju bezpośrednich metod określania struktury krystalicznej^[92]
1985		Jerome Karle	United States Naval Research Laboratory
1986		Dudley R. Herschbach	Uniwersytet Harvarda	za pionierską pracę w zastosowaniu chemiluminescencji podczerwonej do badań dynamiki reakcji chemicznych za wkład związany z dynamiką elementarnych procesów chemicznych^[93]
		Yuan T. Lee	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley
		John C. Polanyi	Uniwersytet w Toronto
1987		Donald J. Cram	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za rozwinięcie i zastosowanie cząsteczek o szczególnie selektywnych oddziaływaniach zależnych od struktury^[94]
		Jean-Marie Lehn	Uniwersytet Louis Pasteura
		Charles J. Pedersen	DuPont
1988		Johann Deisenhofer	University of Texas Southwestern Medical Center	za określenie struktury centrum reakcji fotosyntetycznej bakterii^[95]
		Robert Huber	Towarzystwo Maxa Plancka
		Hartmut Michel	Towarzystwo Maxa Plancka
1989		Sidney Altman	Uniwersytet Yale’a	za odkrycie katalitycznych właściwości RNA^[96]
1989		Thomas R. Cech	Uniwersytet Kolorado w Boulder	za odkrycie katalitycznych właściwości RNA^[96]
1990		Elias James Corey	Uniwersytet Harvarda	za rozwinięcie teorii metodologii syntezy organicznej^[97]
1991		Richard Ernst	Politechnika Federalna w Zurychu	za wkład w rozwój metodologii wysokorozdzielczej spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego^[98]
1992		Rudolph Marcus	Kalifornijski Instytut Techniczny	za wkład do teorii reakcji przeniesienia elektronu w układach chemicznych^[99]
1993		Kary Mullis		za metody ukierunkowanej mutagenezy i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)^[100]
1993		Michael Smith	Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej
1994		George Olah	Uniwersytet Południowej Kalifornii	za pionierskie badania karbokationów oraz ich roli w reakcjach chemicznych węglowodorów^[101]
1995		Paul Crutzen	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania reakcji zachodzących w atmosferze (m.in. procesy destrukcji warstwy ozonowej)^[102]
		Mario Molina	Instytut Techniczny Massachusetts
		F. Sherwood Rowland	Uniwersytet Kalifornijski w Irvine
1996		Robert Curl	Uniwersytet Rice’a	za odkrycie fulerenów nowej odmiany węgla (obok grafitu i diamentu) w 1985^[103]
		sir Harold Kroto	Uniwersytet Sussex
		Richard Smalley	Uniwersytet Rice’a
1997		Paul Boyer	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP)^[104]
		John Walker	Medical Research Council
		Jens Skou	Uniwersytet Aarhus	za odkrycie pierwszego enzymu przenoszącego jony^[104]
1998		Walter Kohn	Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara	za rozwój teorii funkcjonału gęstości (Walter Kohn) i metod obliczeniowych w chemii kwantowej (John Pople)^[105]
1998		John Pople	Uniwersytet Northwestern
1999		Ahmed Zewail	Kalifornijski Instytut Techniczny	za badania nad przejściowymi stanami reakcji chemicznych przy użyciu spektroskopii femtosekundowej^[106]
2000		Alan Heeger	Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara	za odkrycie i badania nad polimerami przewodzącymi prąd elektryczny^[107]
		Alan MacDiarmid	Uniwersytet Pensylwanii
		Hideki Shirakawa	Uniwersytet w Tsukubie
2001		William Knowles		za prace nad katalizą asymetryczną^[108]
		Ryōji Noyori	Uniwersytet w Nagoi
		Barry Sharpless	The Scripps Research Institute
2002		Kurt Wüthrich		za badania białek^[109]
		John Fenn	Uniwersytet Wspólnoty Wirginii
		Kōichi Tanaka	Shimadzu Corp.
2003		Peter Agre	Uniwersytet Johnsa Hopkinsa	za badania kanałów w błonach komórkowych^[110]
2003		Roderick MacKinnon	Uniwersytet Rockefellera	za badania kanałów w błonach komórkowych^[110]
2004		Aaron Ciechanower	Technion	za odkrycie roli ubikwityn w degradacji białek w organizmie^[111]
		Awram Herszko	Technion
		Irwin Rose	Uniwersytet Kalifornijski w Irvine
2005		Yves Chauvin	Institut Français du Pétrole	za badania mechanizmu reakcji metatezy olefin^[112]
		Robert Grubbs	Kalifornijski Instytut Techniczny
		Richard Schrock	Instytut Techniczny Massachusetts
2006		Roger Kornberg	Uniwersytet Stanforda	za badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych^[113]
2007		Gerhard Ertl	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania procesów chemicznych zachodzących na powierzchni ciał stałych^[114]
2008		Osamu Shimomura	Marine Biological Laboratory, Szkoła Medyczna Uniwersytetu Massachusetts	za odkrycie i rozwój białek zielonej fluorescencji^[115]
		Martin Chalfie	Uniwersytet Columbia
		Roger Y. Tsien	Uniwersytet Kalifornijski w San Diego Instytut Medyczny Howarda Hughesa
2009		Venkatraman Ramakrishnan	Medical Research Council	za badania nad strukturą i funkcją rybosomu^[116]
		Thomas Steitz	Uniwersytet Yale’a Instytut Medyczny Howarda Hughesa
		Ada Jonath	Instytut Naukowy Weizmana
2010		Richard Heck	Uniwersytet Delaware	za katalizowane palladem reakcje sprzęgania krzyżowego w syntezie organicznej^[117]
		Ei’ichi Negishi	Uniwersytet Purdue
		Akira Suzuki	Uniwersytet Hokkaido
2011		Dan Szechtman	Technion	za odkrycie kwazikryształów^[118]
2012		Robert Lefkowitz	Instytut Medyczny Howarda Hughesa Uniwersytet Duke’a	za badania nad receptorami sprzężonymi z białkami G^[119]
2012		Brian Kobilka	Uniwersytet Stanforda	za badania nad receptorami sprzężonymi z białkami G^[119]
2013		Martin Karplus	Uniwersytet Strasburski Uniwersytet Harvarda	za rozwój wieloskalowych modeli dla złożonych układów chemicznych^[120]
		Michael Levitt	Uniwersytet Stanforda
		Arieh Warshel	Uniwersytet Południowej Kalifornii
2014		Eric Betzig	Janelia Research Campus Instytut Medyczny Howarda Hughesa	za wkład w rozwój mikroskopii fluorescencyjnej wysokiej rozdzielczości^[121]
		Stefan Hell	Towarzystwo Maxa Plancka Niemieckie Centrum Badań nad Rakiem
		William Moerner	Uniwersytet Stanforda
2015		Tomas Lindahl	Francis Crick Institute Clare Hall Laboratory	za badania mechanistyczne nad naprawą DNA^[122]
		Paul Modrich	Instytut Medyczny Howarda Hughesa Uniwersytet Duke’a
		Aziz Sancar	Uniwersytet Karoliny Północnej
2016		Ben Feringa	Uniwersytet w Groningen	za zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych^[123]
		Jean-Pierre Sauvage	Université de Strasbourg I
		Fraser Stoddart	Uniwersytet Północno-Zachodni
2017		Jacques Dubochet	Uniwersytet w Lozannie	za opracowanie mikroskopii krioelektronowej wysokiej rozdzielczości do ustalania struktury biocząsteczek w roztworze^[124]
		Joachim Frank	Uniwersytet Columbia
		Richard Henderson	Uniwersytet w Cambridge
2018		Frances Arnold	Kalifornijski Instytut Techniczny	za sterowaną ewolucję enzymów^[125]
		George P. Smith	Uniwersytet Missouri	za zastosowanie metody prezentacji fagowej do peptydów i przeciwciał^[125]
		Gregory P. Winter	MRC Laboratory of Molecular Biology
2019		John B. Goodenough	Uniwersytet Teksański w Austin	za rozwój akumulatorów litowo-jonowych^[126]
		M. Stanley Whittingham	Uniwersytet Missouri
		Akira Yoshino	Asahi Kasei, Meijo University
2020		Jennifer Doudna	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za rozwój metody edycji genomu^[127]
2020		Emmanuelle Charpentier	Max-Planck-Institut für Infektionsbiologie	za rozwój metody edycji genomu^[127]