Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii – laureaci nagrody przyznawanej corocznie osobom (1–3 rocznie), które dokonały odkrycia naukowego lub wynalazku w dziedzinie chemii (jednej z pięciu różnych dziedzin), wyświadczając tym największe dobrodziejstwo ludzkości; kryterium oceny osiągnięć kandydatów do Nagrody Nobla sformułował Alfred Nobel (1833–1896) w swoim testamencie. Fundusz nagród pochodzi z odsetek od majątku fundatora, którym zarządza Fundacja Nobla. Decyzje w sprawach wyróżnień podejmuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk, zgodnie ze ściśle opisaną procedurą^[1]. Ceremonie wręczania nagród odbywają się od roku 1901, zawsze 10 grudnia, co jest uhonorowaniem rocznicy śmierci fundatora (10 grudnia 1896)^[2].

Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza strona testamentu Alfreda Nobla, 27 listopada 1895

Alfred Nobel – wynalazca i przedsiębiorca (autor 355 patentów) – był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach, jednak wielki majątek zgromadził głównie dzięki studiom w zakresie inżynierii chemicznej i kontaktom z wieloma znanymi wówczas chemikami. Najbardziej znany z jego wynalazków – dynamit – przyczynił się do przełomu w górnictwie i budowie tuneli. Zgromadzony majątek postanowił przeznaczyć na wspieranie nauki i wynalazczości. Zadysponował, że fundacja, dobrze zarządzająca jego majątkiem, powinna dzielić swoje roczne zyski na pięć równych części, przeznaczanych w formie nagród pieniężnych, m.in.^[3]:

„	…one part to the person who shall have made the most important discovery or invention within the field of physics; one part to the person who shall have made the most important chemical discovery or improvement;…	”
— …jedna część osobie, która dokona najważniejszego odkrycia lub wynalazku w fizyce; jedna część osobie, która dokona najważniejszego odkrycia lub ulepszenia w chemii;… (Alfred Nobel, 1895)

Od roku 1895 i pierwszego spotkania Norweskiego Komitetu Noblowskiego (1897) podział obszaru działalności naukowców i wynalazców stracił aktualność. Na pograniczach między fizyką, chemią i medycyną powstały i rozwinęły się nowe dyscypliny naukowe, takie jak np. chemia fizyczna, termodynamika chemiczna, astrochemia, biochemia, medycyna molekularna, fizyka medyczna. Już pierwsza z nagrodzonych prac z dziedziny chemii dotyczyła zagadnień fizykochemicznych (Jacobus Henricus van 't Hoff^[4], za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego). Z upływem lat coraz bardziej dominowały osiągnięcia dotyczące różnych aspektów „chemii życia” (biochemia, biotechnologia). Coraz częściej zdarzały się równoczesne zgłoszenia osiągnięć poszczególnych naukowców do różnych komisji (do nagrody w dziedzinie chemii, fizyki i medycyny). Lista laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, podobnie jak analogiczne listy laureatów w innych dziedzinach, stały się zapisem ponad stuletniej historii rozwoju nowych dziedzin nauki oraz rosnącej roli badań zespołowych (współpracy naukowców reprezentujących różne dyscypliny i różne ośrodki naukowe na świecie^[5]^[6]).

W latach 1901–2015 w gronie laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii znalazły się 172 osoby, wśród nich tylko 63 otrzymały wyróżnienie za pracę indywidualną. Dwukrotnie wyróżnionym był Frederick Sanger, specjalista w dziedzinie biologii molekularnej (lata 1958 i 1980)^[7]^[8]. Średnia wieku laureatów w chwili odbierania nagrody wynosiła 58 lat (najmłodszy z laureatów: Frédéric Joliot-Curie, 35 lat; najstarszy z laureatów: John Fenn, 85 lat)^[2]. Nagrodę otrzymało 5 kobiet^[2]: Maria Skłodowska-Curie (1911)^[9], Irene Joliot-Curie (1935)^[10], Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964)^[11], Ada Jonath (2009)^[12], Frances Arnold (2018)^[13].

Pierwsze spotkanie Norweskiego Komitetu Noblowskiego (1897)

Dyplom Marii Skłodowskiej-Curie, laureatki z pogranicza fizyki (1903) i chemii (1911)

Laureaci 2004 (biologia molekularna): I. Rose, A. Herszko i A. Ciechanower

Lista laureatów[edytuj | edytuj kod]

Rok	Wyróżniony^[14]		Afiliacja	Uzasadnienie
1901		Jacobus Henricus van 't Hoff	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego^[15]
1902		Hermann Emil Fischer	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za syntezy związków z grupy cukrów i puryn^[16]
1903		Svante August Arrhenius	Uniwersytet w Sztokholmie	za teorię dysocjacji elektrolitycznej^[17]
1904		sir William Ramsay	University College London	za odkrycie gazów szlachetnych w powietrzu oraz określenie ich miejsca w układzie okresowym pierwiastków^[18]
1905		Adolf von Baeyer	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania barwników organicznych oraz związków hydroaromatycznych^[19]
1906		Henri Moissan	Uniwersytet Paryski	za prace nad wyodrębnieniem fluoru pierwiastkowego oraz jego zaistnienie w służbie nauki dzięki piecowi elektrycznemu, który nosi jego imię^[20]
1907		Eduard Buchner	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za badania biochemiczne i odkrycie układu bezkomórkowego^[21]
1908		Ernest Rutherford	Victoria University of Manchester	za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancji promieniotwórczych^[22]
1909		Wilhelm Ostwald	Uniwersytet Lipski	za pracę nad katalizą i warunkami równowagi chemicznej oraz szybkością reakcji chemicznych^[23]
1910		Otto Wallach	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za jego wkład do chemii organicznej i chemii przemysłowej przez pionierskie badania na polu związków alicyklicznych^[24]
1911		Maria Skłodowska-Curie	Uniwersytet Paryski	za wydzielenie czystego radu i uzyskanie radu w postaci krystalicznej^[25]
1912		Victor Grignard	Uniwersytet w Nancy	za odkrycie tzw. związku Grignarda, który okazał się wielce pomocny w rozwoju chemii organicznej^[26]
1912		Paul Sabatier	Uniwersytet w Tuluzie	za metodę hydrogenacji związków organicznych w obecności subtelnie rozdrobnionych metali^[26]
1913		Alfred Werner	Uniwersytet Zuryski	za pracę nad wiązaniami atomów w cząsteczkach, które rzuciły nowe światło na wcześniejsze badania i otworzyły nowe pola badań naukowych, szczególnie w chemii nieorganicznej^[27]
1914		Theodore William Richards	Uniwersytet Harvarda	za dokładne określenie mas atomowych dużej liczby pierwiastków chemicznych^[28]
1915		Richard Martin Willstätter	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania barwników roślinnych, szczególnie chlorofilu^[29]
1916	nagrody nie przyznano^[30]
1917	nagrody nie przyznano^[31]
1918		Fritz Haber	Kaiser-Wilhelm-Institut w Berlinie	za syntezę amoniaku z pierwiastków składowych: azotu i wodoru^[32]
1919	nagrody nie przyznano^[33]
1920		Walther Hermann Nernst	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie	za pracę w zakresie termochemii^[34]
1921		Frederick Soddy	Uniwersytet Oksfordzki	za wkład do chemii związków radioaktywnych, oraz badania pochodzenia i charakteru izotopów^[35]
1922		Francis William Aston	Uniwersytet Cambridge	za odkrycie izotopów wielu pierwiastków niepromieniotwórczych^[36]
1923		Fritz Pregl	Uniwersytet w Grazu	za opracowanie metody mikroanalizy substancji organicznych^[37]
1924	nagrody nie przyznano^[38]
1925		Richard Adolf Zsigmondy	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za wykazanie heterogenicznej natury roztworów koloidalnych oraz stosowane metody, które stały podstawą współczesnej chemii koloidów^[39]
1926		Theodor Svedberg	Uniwersytet w Uppsali	za prace związane z systemami dyspersyjnymi^[40]
1927		Heinrich Otto Wieland	Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium	za badania nad konstytucją kwasów żółciowych i podobnych substancji^[41]
1928		Adolf Otto Reinhold Windaus	Uniwersytet Jerzego Augusta w Getyndze	za osiągnięcia w badaniach nad konstytucją steroli i ich związku z witaminami^[42]
1929		Arthur Harden	Uniwersytet Londyński	za badania nad fermentacją cukru i enzymów fermentacyjnych^[43]
1929		Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin	Uniwersytet w Sztokholmie
1930		Hans Fischer	Uniwersytet Techniczny w Monachium	za badania nad konstytucją hemu i chlorofilu oraz w szczególności nad syntezą hemu^[44]
1931		Carl Bosch	Uniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu IG Farbenindustrie AG	za wkład w opracowanie i rozwój chemicznych metod wysokociśnieniowych^[45]
1931		Friedrich Bergius
1932		Irving Langmuir	General Electric	za odkrycia i badania w dziedzinie chemii powierzchni^[46]
1933	nagrody nie przyznano^[47]
1934		Harold Clayton Urey	Uniwersytet Columbia	za odkrycie deuteru^[48]
1935		Frédéric Joliot	Instytut Radowy w Paryżu	za syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych^[49]
1935		Irene Joliot-Curie	Instytut Radowy w Paryżu	za syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych^[49]
1936		Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie Kaiser-Wilhelm-Institut	za wkład w poznanie struktury molekularnej dzięki badaniom nad momentem dipolowym i dyfrakcją promieniowania rentgenowskiego i elektronów w gazach^[50]
1937		Walter Norman Haworth	Uniwersytet w Birmingham	za badania węglowodanów i witaminy C^[51]
1937		Paul Karrer	Uniwersytet Zuryski	za badania karotenoidów, flawin oraz witaminy A i B2^[51]
1938		Richard Kuhn	Uniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu Kaiser-Wilhelm-Institut	za badania karotenoidów i witamin^[52]
1939		Adolf Friedrich Johann Butenandt	Uniwersytet Humboldtów w Berlinie Kaiser-Wilhelm-Institut	za badania hormonów płciowych^[53]
1939		Leopold Ružička	Politechnika Federalna w Zurychu	za badania polimetylenów i wyższych terpenów^[53]
1940	nagrody nie przyznano^[54]
1941	nagrody nie przyznano^[55]
1942	nagrody nie przyznano^[56]
1943		George de Hevesy	Uniwersytet w Sztokholmie	za pracę nad wykorzystaniem izotopów jako wskaźników w badaniach procesów chemicznych^[57]
1944		Otto Hahn	Kaiser-Wilhelm-Institut	za odkrycie zjawiska rozszczepienia jądra atomowego^[58]
1945		Artturi Ilmari Virtanen	Uniwersytet Helsiński	za badania i wynalazki w dziedzinie chemii rolniczej i chemii żywności, w szczególności za metodę konserwacji paszy^[59]
1946		James Batcheller Sumner	Uniwersytet Cornella	za odkrycie, że enzymy można krystalizować^[60]
		John Howard Northrop	Instytut Badań Medycznych Rockefellera	za preparację enzymów i białek wirusowych w czystej postaci^[60]
		Wendell Meredith Stanley	Instytut Badań Medycznych Rockefellera
1947		sir Robert Robinson	Uniwersytet Oksfordzki	za badania produktów pochodzenia roślinnego o znaczeniu biologicznym, w szczególności alkaloidów^[61]
1948		Arne Wilhelm Kaurin Tiselius	Uniwersytet w Uppsali	za badania nad metodami analitycznymi elektroforezy i adsorpcji, w szczególności za odkrycia dotyczące złożonej natury białek surowicy^[62]
1949		William Francis Giauque	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za wkład w dziedzinie termodynamiki chemicznej, w szczególności dotyczący zachowania substancji w bardzo niskich temperaturach^[63]
1950		Otto Diels	Uniwersytet Chrystiana Albrechta w Kilonii	za odkrycie i rozwój syntezy dienowej^[64]
1950		Kurt Alder	Uniwersytet Koloński	za odkrycie i rozwój syntezy dienowej^[64]
1951		Edwin Mattison McMillan	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za odkrycia w dziedzinie chemii transuranowców^[65]
1951		Glenn Theodore Seaborg	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley	za odkrycia w dziedzinie chemii transuranowców^[65]
1952		Archer John Martin	National Institute for Medical Research	za opracowanie chromatografii podziałowej^[66]
1952		Richard Laurence Synge	Rowett Research Institute	za opracowanie chromatografii podziałowej^[66]
1953		Hermann Staudinger	Uniwersytet we Fryburgu	za odkrycia w dziedzinie chemii supramolekularnej^[67]
1954		Linus Pauling	Kalifornijski Instytut Technologiczny	za prace nad wiązaniami chemicznymi i ich zastosowanie w wyjaśnieniu budowy związków kompleksowych^[68]
1955		Vincent du Vigneaud	Uniwersytet Cornella	za prace nad ważnymi biochemicznie związkami siarki, w szczególności za pierwszą syntezę hormonu polipeptydowego^[69]
1956		sir Cyril Norman Hinshelwood	Uniwersytet Oksfordzki	za badania nad mechanizmem reakcji chemicznych^[70]
1956		Nikołaj Siemionow	Akademia Nauk ZSRR	za badania nad mechanizmem reakcji chemicznych^[70]
1957		Lord Alexander R. Todd	Uniwersytet Cambridge	za badania nukleotydów i koenzymów nukleotydowych^[71]
1958		Frederick Sanger	Uniwersytet Cambridge	za badania struktury białek, w szczególności insuliny^[72]
1959		Jaroslav Heyrovský	Czechosłowacka Akademia Naukowa	za odkrycie i rozwój metod analizy polarograficznej^[73]
1960		Willard Frank Libby	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za metodę wykorzystującą węgiel ¹⁴C do określania wieku w archeologii, geologii, geofizyce i w innych gałęziach nauki^[74]
1961		Melvin Calvin^[75]	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley
1962		Max Ferdinand Perutz^[76]	Medical Research Council
1962		John Kendrew^[76]	Medical Research Council
1963		Karl Ziegler	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji^[77]
1963		Giulio Natta	Politechnika Mediolańska	za badania dotyczące polimerów i zastosowanie związków metaloorganicznych w polimeryzacji^[77]
1964		Dorothy Crowfoot Hodgkin	Uniwersytet Oksfordzki	za ustalenie budowy ważnych substancji biochemicznych (m.in. penicyliny i witaminy B₁₂)^[78]
1965		Robert Burns Woodward^[79]	Uniwersytet Harvarda
1966		Robert S. Mulliken^[80]	Uniwersytet Chicagowski
1967		Manfred Eigen^[81]	Towarzystwo Maxa Plancka
		Ronald George Wreyford Norrish^[81]	Instytut Chemii Fizycznej w Cambridge
		George Porter^[81]	Royal Institution of Great Britain
1968		Lars Onsager^[82]	Uniwersytet Yale
1969		Derek H. R. Barton^[83]	Imperial College London
1969		Odd Hassel^[83]	Uniwersytet w Oslo
1970		Luis Federico Leloir^[84]	Instytut Badań Biochemicznych w Buenos Aires
1971		Gerhard Herzberg^[85]	National Research Council of Canada
1972		Christian B. Anfinsen^[86]	National Institutes of Health
		Stanford Moore^[86]	Uniwersytet Rockefellera
		William H. Stein^[86]	Uniwersytet Rockefellera
1973		Ernst Otto Fischer	Uniwersytet Techniczny w Monachium	za wykonywane niezależnie pionierskie prace w zakresie badań związków metaloorganicznych, tzw. związków sandwiczowych^[87]
1973		Geoffrey Wilkinson	Imperial College London
1974		Paul J. Flory	Uniwersytet Stanforda	za osiągnięcia, zarówno teoretyczne jak i eksperymentalne, w dziedzinie chemii fizycznej makromolekuł^[88]
1975		John Warcup Cornforth	Uniwersytet Sussex	za prace dotyczące stereochemii reakcji katalizy enzymatycznej^[89]
1975		Vladimir Prelog	Politechnika Federalna w Zurychu	za badania dotyczące stereochemii związków organicznych i reakcji organicznych^[89]
1976		William N. Lipscomb	Uniwersytet Harvarda	za badania nad strukturą boranów wyjaśniające problemy z wiązaniami chemicznymi^[90]
1977		Ilia Prigogine	Wolny Uniwersytet w Brukseli Uniwersytet Teksański w Austin	za wkład do termodynamiki nierównowagowej, w szczególności za teorię struktur dyssypatywnych^[91]
1978		Peter D. Mitchell	Glynn Research Laboratories	za wkład dla zrozumienia biologicznego transferu energii dzięki sformułowaniu modelu chemiosmotycznego^[92]
1979		Herbert C. Brown	Uniwersytet Purdue	za rozwój zastosowania związków boru i fosforu w ważnych reagentach w syntezie organicznej^[93]
1979		Georg Wittig^[93]	Uniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu
1980		Paul Berg	Uniwersytet Stanforda	za podstawowe badania biochemii kwasów nukleinowych ze szczególnym uwzględnieniem rekombinacji DNA^[94]
		Walter Gilbert	Uniwersytet Harvarda	za wkład związany z określeniem sekwencji zasad w kwasach nukleinowych^[94]
		Frederick Sanger	Medical Research Council
1981		Ken’ichi Fukui	Uniwersytet Kioto	za teorie, rozwijane niezależnie od siebie, związane z przebiegiem reakcji chemicznych^[95]
1981		Roald Hoffmann	Uniwersytet Cornella
1982		Aaron Klug	Medical Research Council	za rozwinięcie krystalograficznej mikroskopii elektronowej oraz za określenie struktury biologicznie ważnych kompleksów białek z kwasami nukleinowymi^[96]
1983		Henry Taube	Uniwersytet Stanforda	za prace nad mechanizmem reakcji związanych z przeniesieniem elektronu, szczególnie w kompleksach metali^[97]
1984		Robert Bruce Merrifield	Uniwersytet Rockefellera	za rozwinięcie metodologii związanej z syntezą chemiczną na podłożu stałym^[98]
1985		Herbert A. Hauptman	Medical Foundation of Buffalo	za niezwykłe osiągnięcia w rozwoju bezpośrednich metod określania struktury krystalicznej^[99]
1985		Jerome Karle	United States Naval Research Laboratory
1986		Dudley R. Herschbach	Uniwersytet Harvarda	za pionierską pracę w zastosowaniu chemiluminescencji podczerwonej do badań dynamiki reakcji chemicznych za wkład związany z dynamiką elementarnych procesów chemicznych^[100]
		Yuan T. Lee	Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley
		John C. Polanyi	Uniwersytet w Toronto
1987		Donald J. Cram	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za rozwinięcie i zastosowanie cząsteczek o szczególnie selektywnych oddziaływaniach zależnych od struktury^[101]
		Jean-Marie Lehn	Uniwersytet Louis Pasteura
		Charles J. Pedersen	DuPont
1988		Johann Deisenhofer	University of Texas Southwestern Medical Center	za określenie struktury centrum reakcji fotosyntetycznej bakterii^[102]
		Robert Huber	Towarzystwo Maxa Plancka
		Hartmut Michel	Towarzystwo Maxa Plancka
1989		Sidney Altman	Uniwersytet Yale	za odkrycie katalitycznych właściwości RNA^[103]
1989		Thomas R. Cech	Uniwersytet Kolorado w Boulder	za odkrycie katalitycznych właściwości RNA^[103]
1990		Elias James Corey	Uniwersytet Harvarda	za rozwinięcie teorii metodologii syntezy organicznej^[104]
1991		Richard Ernst	Politechnika Federalna w Zurychu	za wkład w rozwój metodologii wysokorozdzielczej spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego^[105]
1992		Rudolph Marcus	Kalifornijski Instytut Technologiczny	za wkład do teorii reakcji przeniesienia elektronu w układach chemicznych^[106]
1993		Kary Mullis		za metody ukierunkowanej mutagenezy i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)^[107]
1993		Michael Smith	Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej
1994		George Olah	Uniwersytet Południowej Kalifornii	za pionierskie badania karbokationów oraz ich roli w reakcjach chemicznych węglowodorów^[108]
1995		Paul Crutzen	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania reakcji zachodzących w atmosferze (m.in. procesy destrukcji warstwy ozonowej)^[109]
		Mario Molina	Instytut Technologiczny w Massachusetts
		F. Sherwood Rowland	Uniwersytet Kalifornijski w Irvine
1996		Robert Curl	Uniwersytet Rice	za odkrycie fulerenów nowej odmiany węgla (obok grafitu i diamentu) w 1985^[110]
		sir Harold Kroto	Uniwersytet Sussex
		Richard Smalley	Uniwersytet Rice
1997		Paul Boyer	Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles	za wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP)^[111]
		John Walker	Medical Research Council
		Jens Skou	Uniwersytet Aarhus	za odkrycie pierwszego enzymu przenoszącego jony^[111]
1998		Walter Kohn	Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara	za rozwój teorii funkcjonału gęstości (Walter Kohn) i metod obliczeniowych w chemii kwantowej (John Pople)^[112]
1998		John Pople	Uniwersytet Northwestern
1999		Ahmed Zewail	Kalifornijski Instytut Technologiczny	za badania nad przejściowymi stanami reakcji chemicznych przy użyciu spektroskopii femtosekundowej^[113]
2000		Alan Heeger	Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara	za odkrycie i badania nad polimerami przewodzącymi prąd elektryczny^[114]
		Alan MacDiarmid	Uniwersytet Pensylwanii
		Hideki Shirakawa	Uniwersytet Tsukuba
2001		William Knowles		za prace nad katalizą asymetryczną^[115]
		Ryōji Noyori	Uniwersytet Nagoya
		Barry Sharpless	The Scripps Research Institute
2002		Kurt Wüthrich		za badania białek^[116]
		John Fenn	Uniwersytet Virginia Commonwealth
		Kōichi Tanaka	Shimadzu Corp.
2003		Peter Agre	Uniwersytet Johnsa Hopkinsa	za badania kanałów w błonach komórkowych^[117]
2003		Roderick MacKinnon	Uniwersytet Rockefellera	za badania kanałów w błonach komórkowych^[117]
2004		Aaron Ciechanower	Technion	za odkrycie roli ubikwityn w degradacji białek w organizmie^[118]
		Awram Herszko	Technion
		Irwin Rose	Uniwersytet Kalifornijski w Irvine
2005		Yves Chauvin	Institut Français du Pétrole	za badania mechanizmu reakcji metatezy olefin^[119]
		Robert Grubbs	Kalifornijski Instytut Technologiczny
		Richard Schrock	Instytut Technologiczny w Massachusetts
2006		Roger Kornberg	Uniwersytet Stanforda	za badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych^[120]
2007		Gerhard Ertl	Towarzystwo Maxa Plancka	za badania procesów chemicznych zachodzących na powierzchni ciał stałych^[121]
2008		Osamu Shimomura	Marine Biological Laboratory University of Massachusetts Medical School	za odkrycie i rozwój białek zielonej fluorescencji^[122]
		Martin Chalfie	Uniwersytet Columbia
		Roger Y. Tsien	Uniwersytet Kalifornijski w San Diego Howard Hughes Medical Institute
2009		Venkatraman Ramakrishnan	Medical Research Council	za badania nad strukturą i funkcją rybosomu^[123]
		Thomas Steitz	Uniwersytet Yale Howard Hughes Medical Institute
		Ada Jonath	Instytut Naukowy Weizmanna
2010		Richard Heck	Uniwersytet Delaware	za katalizowane palladem reakcje sprzęgania krzyżowego w syntezie organicznej^[124]
		Ei'ichi Negishi	Uniwersytet Purdue
		Akira Suzuki	Uniwersytet Hokkaido
2011		Dan Szechtman	Technion	za odkrycie kwazikryształów^[125]
2012		Robert Lefkowitz	Howard Hughes Medical Institute Duke University Medical Center	za badania nad receptorami sprzężonymi z białkami G^[126]
2012		Brian Kobilka	Uniwersytet Stanforda	za badania nad receptorami sprzężonymi z białkami G^[126]
2013		Martin Karplus	Uniwersytet w Strasburgu Uniwersytet Harvarda	za rozwój wieloskalowych modeli dla złożonych układów chemicznych^[127]
		Michael Levitt	Uniwersytet Stanforda
		Arieh Warshel	Uniwersytet Południowej Kalifornii
2014		Eric Betzig	Janelia Research Campus Howard Hughes Medical Institute	za wkład w rozwój mikroskopii fluorescencyjnej wysokiej rozdzielczości^[128]
		Stefan Hell	Towarzystwo Maxa Plancka Niemieckie Centrum Badań nad Rakiem
		William Moerner	Uniwersytet Stanforda
2015		Tomas Lindahl	Francis Crick Institute Clare Hall Laboratory	za badania mechanistyczne nad naprawą DNA^[129]
		Paul Modrich	Howard Hughes Medical Institute Duke University
		Aziz Sancar	University of North Carolina
2016		Ben Feringa	Uniwersytet w Groningen	za zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych^[130]
		Jean-Pierre Sauvage	Université de Strasbourg I
		Fraser Stoddart	Northwestern University
2017		Jacques Dubochet	Uniwersytet w Lozannie	za opracowanie mikroskopii krioelektronowej wysokiej rozdzielczości do ustalania struktury biocząsteczek w roztworze^[131]
		Joachim Frank	Columbia University
		Richard Henderson	University of Cambridge
2018		Frances Arnold	California Institute of Technology	za sterowaną ewolucję enzymów^[13]
		George P. Smith	University of Missouri	za zastosowanie metody prezentacji fagowej do peptydów i przeciwciał^[13]
		Gregory P. Winter	MRC Laboratory of Molecular Biology