
Katastrofa lotu Jak Sierwis 9633
| ||
![]() Jakowlew Jak-42D, który uległ katastrofie (nr rej. RA-42434). Zdjęcie wykonano na lotnisku w Moskwie w 2006 roku. | ||
Państwo | ![]() | |
Miejsce | Jarosław | |
Data | 7 września 2011 | |
Godzina | 16:05 czasu lokalnego 14:05 czasu polskiego | |
Rodzaj | Zderzenie z ziemią | |
Przyczyna | Błąd pilota | |
Ofiary | 44 osoby | |
Ranni | 1 osoby | |
Ocaleni | 1 osoba | |
Statek powietrzny | ||
Typ | Jakowlew Jak-42D | |
Użytkownik | Yak Service | |
Numer | RA-42434 | |
Start | ![]() | |
Cel lotu | ![]() | |
Numer lotu | 9633 | |
Pasażerowie | 37 osób | |
Załoga | 8 osób | |
Położenie na mapie obwodu jarosławskiego ![]() | ||
Położenie na mapie Rosji ![]() | ||
![]() |
Katastrofa lotu Yak Service 9633 wydarzyła się 7 września 2011 roku na lotnisku Tunoszna w Jarosławiu. Był to lot czarterowy z Jarosława do Mińska, który obsługiwał Jakowlew Jak-42D o znakach RA-42434. Lot został wynajęty przez rosyjski klub hokejowy Łokomotiw Jarosław. Samolot rozbił się około 500 metrów po starcie. Spośród 45 osób na pokładzie, 43 zginęły na miejscu, a dwie zostały ciężko ranne. 12 września 2011 jeden z poszkodowanych zmarł w szpitalu, zwiększając tym samym liczbę ofiar do 44. Ostatecznie skutki katastrofy przeżyła 1 osoba[1].
Samolot[edytuj | edytuj kod]
Samolot, który brał udział w zdarzeniu to Jakowlew Jak-42D o znakach rejestracyjnych RA-42434. Pierwszy lot wykonał w 1993 roku w barwach Tatarstan Airlines. Kolejnym właścicielem maszyny były rosyjskie czarterowe linie lotnicze Yak Service.
Katastrofa[edytuj | edytuj kod]
Samolot z 37 pasażerami oraz ośmioosobową załogą uległ katastrofie krótko po starcie z lotniska Tunoszna w Jarosławiu. Samolot rozpadł się na kilka części i część kadłuba wpadła do rzeki Tułosza, dopływu Wołgi[2]. Podczas startu panowały dobre warunki meteorologiczne, widzialność była na poziomie 50 km, temperatura 17 °C, wiatr północny o sile 14 km/h.
Przyczyny katastrofy[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobną przyczyną katastrofy mógł być błąd pilota, przez co samolot nabrał niewłaściwą wysokość i zawadził o antenę radiolatarni[2]. W listopadzie 2011 roku MAK poinformował, że przyczyną katastrofy były błędy pilotów. Według MAK, jeden z pilotów w wyniku błędu (nieumyślne wciśnięcie pedałów hamulców – odmienna konstrukcja orczyka w stosunku do Jak-40, na którym latał jeden z pilotów), sprawiła, że samolot był hamowany na pasie podczas rozbiegu i nie uzyskał odpowiedniej prędkości (a tym samym i siły nośnej), by pomyślnie wystartować. Natomiast sekcja zwłok jednego z pilotów wykazała, że przed śmiercią, zażył on fenobarbital, środek o działaniu nasennym i uspokajającym, po zastosowaniu którego nie wolno siadać za sterami samolotu[3].
W rok po katastrofie we wrześniu 2012 roku Komitet Śledczy Federacji Rosyjskiej obarczył winą za wypadek zastępcę szefa spółki Yak Service i odpowiedzialnego za organizację lotu, Wadima Timofiejewa, który ponosi odpowiedzialność za „szereg zaniedbań”. 6 września 2012 roku Timofiejew został oskarżony na podstawie art. 263 ust. 3 kodeksu karnego sankcjonującego naruszenie zasad bezpieczeństwa i obsługi transportu lotniczego[4][5] (grozi mu do 7 lat kary pozbawienia wolności). Za bezpośrednią przyczyną katastrofy wskazano błąd załogi samolotu, która według komitetu śledczego w dniu wypadku „powinna raczej przechodzić szkolenie z latania na samolocie Jak-42 niż go pilotować”[6].
Ofiary[edytuj | edytuj kod]
Samolotem podróżowała rosyjska drużyna hokeja na lodzie Łokomotiw Jarosław, która udawała się do Mińska na Białorusi na inauguracyjny mecz ligi KHL w sezonie 2011/12 z tamtejszym klubem Dynama Mińsk[7][8].
W wyniku katastrofy bezpośrednio zginęły 43 osoby, a dwie zostały ciężko ranne[2]. Według świadków wypadku, jeden z ocalałych, hokeista Aleksandr Galimow tuż po katastrofie „nie stracił przytomności i był w stanie samodzielnie oddalać się od płonących pozostałości po samolocie, brodząc w wodzie”[9]. Natychmiast został przewieziony do szpitala, gdzie stwierdzono, że miał poparzone 90% powierzchni ciała, w tym górne drogi oddechowe. Następnie w ciężkim stanie został przetransportowany do specjalistycznej kliniki w Moskwie, gdzie 12 września 2011 zmarł[10]. Drugi z ocalałych, członek załogi, inżynier pokładowy Aleksandr Sizow (w czasie lotu przebywał w tylnej części kokpitu samolotu), odniósł lżejsze obrażenia – m.in. urazy głowy i poparzenia 15% powierzchni ciała. Podobnie jak Galimow, trafił do szpitala w Moskwie, gdzie po tygodniu jego stan ustabilizował się. Po ponad siedmiu tygodniach jego stan określono jako satysfakcjonujący i mógł opuścić szpital. W połowie października udzielił wywiadu telewizyjnego, w którym zadeklarował, że zamierza wrócić do pracy w lotnictwie, ale być może nie będzie już latać[11].
Ofiary śmiertelne[edytuj | edytuj kod]

|
|
Ocalony[edytuj | edytuj kod]
- Aleksandr Sizow – członek załogi, inżynier pokładowy
Następstwa i upamiętnienia[edytuj | edytuj kod]
W związku z katastrofą, w 2012 władze ligi KHL podjęły decyzję, w myśl której odtąd drużyny mogą podróżować na mecze wyłącznie samolotami marki Boeing i Airbus, nie starszymi niż 15 lat[12].
Żona kanadyjskiego hokeisty Kevina Dallmana (do 2012 występującego w klubie ligi KHL, Barys Astana), Stacy, założyła Fundację Żon Łokomotiwu (ang. Lokomotiv Wives Fund) mającą na celu pomoc żonom hokeistów i trenerów zmarłych w wyniku katastrofy[13].
23 czerwca 2012 roku w hali Traktor Arena w Czelabińsku odbył się mecz upamiętniający dwóch hokeistów-ofiar katastrofy. Został zorganizowany przez przyjaciół obu zawodników. Wystąpiły w nim naprzeciw siebie dwa zespoły: honorujący Giennadija Czuriłowa w niebieskich strojach z numerem 21 oraz emblematem rodzinnego miasta Magnitogorska, oraz złożony z kolegów Aleksandra Kalanina, w białych strojach, z numerem 28 i herbem Czelabińska. Spotkanie zakończyło się wynikiem 6:6, zaś w serii rzutów karnych zwycięstwo drużynie z Magnitogorsk zapewnił Dienis Mosalow. Na meczu obecni były członkowie rodzin i bliscy hokeistów[14].
4 sierpnia 2012 roku w szwajcarskim mieście Kloten odbył się mecz ku pamięci ofiar katastrofy, w którym hokeiści klubu Kloten Flyers ulegli zespołowi pod nazwą World Stars (Gwiazdy Świata) 6:9. W drużynie Gwiazd wystąpili wybitni rosyjscy zawodnicy występujący w ligach NHL i KHL[15][16].
W rok po katastrofie poinformowano, że firma ubezpieczeniowa Sogaz wypłaciła 90,5 mln rubli odszkodowań na rzecz krewnych i innych spadkobierców oraz beneficjentów 24 z 26 zmarłych graczy Łokomotiwu. Wszyscy hokeiści byli ubezpieczeni na łączną sumę 98 mln rubli[17].
7 września 2012 roku w Jarosławiu odbyły się uroczystości rocznicowe, podczas których m.in. odsłonięto pomnik upamiętniający w miejscu katastrofy[18].
Podjęto decyzję, że w Jarosławiu powstanie pomnik upamiętniający ofiary katastrofy. Wstępnie do konkursu zostało zgłoszonych przeszło 60 projektów. Do dalszego etapy wybrano trzy z nich. W 2013 roku zdecydowano, że przed lodowiskiem klubu Arena 2000 stanie pomnik złożony z 37 kijów hokejowych, symbolizujący 37 ofiar – członków ekipy klubu[19]. Istalację wykonanego we Frankfurcie nad Menem pomnika rozpoczęto na przełomie lipca i sierpnia 2013[20][21]. Pomnik odsłonięto w drugą rocznicę katastrofy, 7 września 2013[22][23][24].
Od 2013 władze KHL przyznają Nagrodę Andrieja Zimina dla najlepszego lekarza klubowego w sezonie[25]. Andriej Zimin był przez 20 lat lekarzem drużyny Łokomotiwu.
W sezonie KHL (2015/2016) z uwagi na czwartą rocznicę katastrofy nie rozegrano meczów dnia 7 września 2015[26].
Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]
W lutym 2012 roku rodziny pilotów skierowały sprawę do sądu w Moskwie, kwestionując wyniki dochodzenia MAK. Ich wniosek stwierdzał, że dochodzenie zostało przeprowadzone z naruszeniem norm i zalecanych praktyk Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, a MAK nie był organem właściwym do przeprowadzenia takiego badania i że eksperci uczestniczący w badaniu nie mieli odpowiednich kwalifikacji[27]. Zamoskworiecki Trybunał w Moskwie odmówił przyjęcia pozwu, tłumacząc, że MAK działa w imieniu członków umowy międzyrządowej, a wniosek nie jest właściwy, gdyż MAK korzysta z immunitetu dyplomatycznego[28]. Decyzję podtrzymał następnie sąd miejski w Moskwie. Następnie prawnicy rodzin zwrócili się do Trybunału Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej z wnioskiem o sprawdzenie zgodności z prawem korzystania z immunitetu dyplomatycznego przez MAK oraz tego, czy zgodne z Konstytucją jest, że ustalenia Komisji nie mogą być kwestionowane w sądzie[4][29].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ James Francis: Modern Air Disasters: Yak-Service Flight 9634 (ang.). msn.com, 2013-07-16. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ a b c Kulisy katastrofy w Rosji. Spadł przez złe paliwo? | onet.pl
- ↑ MAK: Przyczyną katastrofy Jaka-42 były błędy pilotów. (pol.). TVN24.pl, 2011-11-02. [dostęp 2011-11-02].
- ↑ a b В деле о гибели «Локомотива» попросили разобраться Страсбургский суд (ros.). km.ru. [dostęp 2013-02-07].
- ↑ Родственники пилотов самолёта, в котором разбилась ХК „Локомотив” под Ярославлем, пытаются оспорить выводы МАК о причинах авиакатастрофы (ros.). altapress.ru. [dostęp 2013-02-07].
- ↑ Rosja: Katastrofa samolotu z drużyną hokeistów. Jest winny (pol.). onet.pl, 2012-09-06. [dostęp 2012-09-06].
- ↑ Crash: Yak Service YK42 at Yaroslavl on Sep 7th 2011, failed to climb on takeoff (ang.). The Aviation Herald. [dostęp 2011-09-7].
- ↑ СПИСОК экипажа и пассажиров, находившихся на борту воздушного судна Як-42 (ros.). mchs.gov.ru, 2011-09-07. [dostęp 2011-09-08].
- ↑ Daniel Ludwiński: Trwa walka o życie Aleksandra Galimowa. 2010-09-10. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Zmarł hokeista ciężko ranny w katastrofie Jaka-42. 2011-09-12. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Only survivor of Russia ice hockey plane crash released from hospital (ang.). en.rian.ru. [dostęp 2011-12-23].
- ↑ Tylko z nowych samolotów mogą korzystać hokeiści w Rosji (pol.). sportowefakty.pl. [dostęp 2012-02-10].
- ↑ Wife of hockey player kicked out of Kazakhstan | Toronto Sun, torontosun.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).
- ↑ News : Kontinental Hockey League (KHL), en.khl.ru [dostęp 2017-11-24] .
- ↑ News : Kontinental Hockey League (KHL), en.khl.ru [dostęp 2017-11-24] .
- ↑ NHL players face Swiss team Kloten in benefit to remember Lokomotiv Yaroslavl | NHL | Sporting News, aol.sportingnews.com [dostęp 2017-11-24] .
- ↑ Первый гол Филатова : News : Kontinental Hockey League (KHL), en.khl.ru [dostęp 2017-11-24] .
- ↑ V Jaroslavli spomínali na obete vlaňajšieho nešťastia | HOKEJ.sk, hokej.sk [dostęp 2017-11-24] (słow.).
- ↑ Hokej.cz – Nejsmutnější výročí světového hokeje: v Jaroslavli vzpomínali na oběti loňského neštěstí
- ↑ V Jaroslavli čoskoro odhalia pamätník aj na počesť Demitru | HOKEJ.sk, hokej.sk [dostęp 2017-11-15] (słow.).
- ↑ http://hclokomotiv.ru/news/news/pamyatniku_byt/
- ↑ Hokej.net – 07.09.2011 – pamiętny dzień (FOTO, WIDEO), hokej.net [dostęp 2017-11-15] (ang.).
- ↑ Осталось 16 минут : News : Kontinental Hockey League (KHL), en.khl.ru [dostęp 2017-11-15] .
- ↑ В Ярославле открыт хоккейный мемориал из стальных клюшек | KHL-BET.RU – Новости хоккея, аналитические обзоры, прогнозы на хоккей, khl-bet.ru [dostęp 2017-11-15] (ros.).
- ↑ High Five. Season closing ceremony (ang.). khl.ru. [dostęp 2013-05-23].
- ↑ In Memoriam : News : Kontinental Hockey League (KHL), en.khl.ru [dostęp 2017-11-15] .
- ↑ Родственники погибших пилотов Як-42 оспорили в суде выводы МАК (ros.). azerros.ru. [dostęp 2013-02-07].
- ↑ Выводы МАК по делу о гибели „Локомотива” пытаются оспорить через КС РФ (ros.). rapsinews.ru. [dostęp 2013-02-07].
- ↑ Родственники погибших в катастрофе „Локомотива” оспорили неприкосновенность МАКа (ros.). lenta.ru. [dostęp 2013-02-07].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ostateczna opinia MAK w sprawie katastrofy lotniczej z 7 września 2011 (pdf) (ros.)
- Materiały ze śledztwa MAK w sprawie katastrofy lotniczej z 7 września 2011 (pdf) (ros.)
- Rekonstrukcja wideo lotu przed katastrofą lotniczą z 7 września 2011 (flv) (ros.)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Katastrofa samolotu drużyny WWS MWO Moskwa – wypadek lotniczy w 1950, w którym zginęła rosyjska drużyna hokejowa WWS MWO Moskwa
|