Kinkażu żółty

Kinkażu żółty
	Potos flavus
	(Schreber, 1774)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	szopowate
Rodzaj	Potos; É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier, 1795
Gatunek	kinkażu żółty
Synonimy
	Lemur flavus Schreber, 1774;
	Lemur flavus Schreber, 1774;
Podgatunki
	P. f. chapadensis J.A. Allen, 1904; P. f. chiriquensis J.A. Allen, 1904; P. f. flavus (Schreber, 1774); P. f. megalotus (Martin, 1836); P. f. meridensis Thomas, 1902; P. f. modestus Thomas, 1902; P. f. nocturnus Wied-Neuwied, 1826;
	P. f. chapadensis J.A. Allen, 1904; P. f. chiriquensis J.A. Allen, 1904; P. f. flavus (Schreber, 1774); P. f. megalotus (Martin, 1836); P. f. meridensis Thomas, 1902; P. f. modestus Thomas, 1902; P. f. nocturnus Wied-Neuwied, 1826;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kinkażu żółty^[3], wikławiec, chwytacz (Potos flavus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny szopowatych (Procyonidae).

Systematyka

Takson po raz pierwszy opisany przez Johanna Schrebera w 1774 roku pod nazwą Lemur flavus^[4]. Jako miejsce typowe autor wskazał góry Jamajki^[a]^[4], zmienione przez Oldfielda Thomasa na Surinam^[5]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Potos utworzonego przez Étienne Geoffroy Saint-Hilaire’a i Frédérica Cuviera w 1795 roku^[6].

Podstawowe dane

Długość ciała: 42–57 cm
Ogon: do 60 cm
Masa ciała: 1,5–4,5 kg
Długość życia: w niewoli do 40 lat, w naturze przeciętnie 29 lat^[7]
Długość ciąży 112–118 dni
Liczba młodych: 1

Wygląd

Ubarwienie futerka jest żółte lub brązowo-szare z szarym podkładem. Ma duże oczy i małe uszy. Krótkie nogi mają po 5 palców każda. Każdy palec zakończony jest ostrym pazurem^[8]^[9].

Występowanie

Kinkażu występuje od wschodniej i południowej części gór Sierra Madre w Meksyku przez Amerykę Centralną po Peru, Boliwię i Brazylię. Występuje na wysokościach do 2500 m n.p.m. Ssaki te mieszkają w zamkniętych baldachimach lasów tropikalnych, od terenów nizinnych do lasów regla i lasu wtórnego^[2].

Tryb życia

Prowadzi nadrzewny tryb życia. Kinkażu to nocne zwierzęta, szczyt ich aktywności przypada zwykle na godziny 19 – 24 oraz na godzinę przed świtem. W dzień śpią w dziuplach lub w zacienionych splotach liści. Unikają bezpośredniego kontaktu ze światłem słonecznym. Występuje samotnie, parami lub w małych grupkach. Zjada owoce, miód, nektar, jaja i pisklęta^[10]. Owoce stanowią główny składnik ich diety (ok. 90%). Spośród 78 zjadanych gatunków największy udział mają figowce (Ficus) z rodziny morwowatych (Moraceae)^[11]. Podobnie jak szopy, mają niezwykłe zdolności manipulatorskie. Mają krótkie włosy i w pełni chwytny ogon, którego używają jako piątej ręki w czasie wspinaczki po drzewach. Ogona nie używają do chwytania jedzenia. Mają gruczoły zapachowe w pobliżu ust, w gardle, na brzuchu pozwalają na oznaczenie terytorium i trasy podróży^[12].

Status

IUCN klasyfikuje kinkażu żółtego jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy. Do potencjalnych zagrożeń dla gatunku należą wylesianie, chwytanie osobników w celu ich sprzedaży oraz polowania dla mięsa i futra^[2].

Podgatunki

Wyróżnia się siedem podgatunków kinkażu^[13]:

P. flavus chapadensis
P. flavus chiriquensis
P. flavus flavus
P. flavus megalotus
P. flavus meridensis
P. flavus modestus
P. flavus nocturnus

Uwagi

↑ W oryg. niem. „Er ist, der Sage nach, auf den Gebirgen in Jamaica einheimisch”.

Przypisy

↑ ^a ^b Potos flavus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c K.K. Helgen K.K., R.R. Kays R.R., J.J. Schipper J.J., Potos flavus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-15] (ang.).
↑ Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 164. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b J.C.D. v. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Wolfgang Walther, 1774, s. ryc. 42, s. 187. (niem.).
↑ O. Thomas. On the geographical races of the kinkajou. „The Annals and Magazine of Nnatural History”. Seventh Series. 9, s. 266–270, 1902. (ang.).
↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire, F. Cuvier. Mammalogie. Mémoire sur une nouvelle division des Mammifères, et sur les principcs qui doivent servir de base dans cette sorte de travail, lu á la societe d’Histoire naturelle, le premier florèal de l'an troisième. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 187, 1795. (fr.).
↑ Rehder, D. & L. Olson: Potos flavus. (on-line), Animal Diversity Web, 2007. [dostęp 2009-12-27]. (ang.).
↑ Luigi Boitani, Simon & Schuster's Guide to Mammals. Simon & Schuster/Touchstone Books. 1984. ISBN 978-0-671-42805-1.
↑ Ford, L., R. Hoffmann. Potos flavus. „Mammalian species”. 321, s. 1–9, 1988. DOI: 10.2307/3504086.
↑ Glatston, A.R. 1994. The red panda, olingos, coatis, raccoons, and their relatives: status survey. IUCN. s. 103. ISBN 978-2-8317-0046-5
↑ R. Kays. Food Preferences of Kinkajous (Potos flavus): A Frugivorus Carnivore. „Journal of Mammalogy”. 80 (2), s. 589–599, 1999. DOI: 10.2307/1383303.
↑ Holly Menino, fot. Mattias Klum. Kinkajous. „National Geographic”. październik 2003. s. 42. (ang.).
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Potos flavus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 20 października 2009]

Linki zewnętrzne

Potos flavus – kinkażu żółty – opis hodowli w niewoli na stronie terrarium.com.pl

[a-5] W oryg. niem. „Er ist, der Sage nach, auf den Gebirgen in Jamaica einheimisch”.

[itis-1] Potos flavus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] K.K. Helgen K.K., R.R. Kays R.R., J.J. Schipper J.J., Potos flavus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-15] (ang.).

[miiz-3] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 164. ISBN 978-83-88147-15-9.

[autorgatunek-4] J.C.D. v. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Wolfgang Walther, 1774, s. ryc. 42, s. 187. (niem.).

[Thomas-6] O. Thomas. On the geographical races of the kinkajou. „The Annals and Magazine of Nnatural History”. Seventh Series. 9, s. 266–270, 1902. (ang.).

[autorrodzaj-7] É. Geoffroy Saint-Hilaire, F. Cuvier. Mammalogie. Mémoire sur une nouvelle division des Mammifères, et sur les principcs qui doivent servir de base dans cette sorte de travail, lu á la societe d’Histoire naturelle, le premier florèal de l'an troisième. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 187, 1795. (fr.).

[8] Rehder, D. & L. Olson: Potos flavus. (on-line), Animal Diversity Web, 2007. [dostęp 2009-12-27]. (ang.).

[Boitani-9] Luigi Boitani, Simon & Schuster's Guide to Mammals. Simon & Schuster/Touchstone Books. 1984. ISBN 978-0-671-42805-1.

[Ford-10] Ford, L., R. Hoffmann. Potos flavus. „Mammalian species”. 321, s. 1–9, 1988. DOI: 10.2307/3504086.

[test2-11] Glatston, A.R. 1994. The red panda, olingos, coatis, raccoons, and their relatives: status survey. IUCN. s. 103. ISBN 978-2-8317-0046-5

[12] R. Kays. Food Preferences of Kinkajous (Potos flavus): A Frugivorus Carnivore. „Journal of Mammalogy”. 80 (2), s. 589–599, 1999. DOI: 10.2307/1383303.

[test3-13] Holly Menino, fot. Mattias Klum. Kinkajous. „National Geographic”. październik 2003. s. 42. (ang.).

[14] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Potos flavus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 20 października 2009]

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]