Szopowate
| Procyonidae[1] | |||
| J.E. Gray, 1825[2] | |||
 Przedstawiciele rodziny szopowatych (Procyonidae) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| Rodzina |
szopowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Procyon Storr, 1780 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Rodzaje | |||
| |||
Szopowate[9][10] (Procyonidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu psokształtnych (Caniformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora). W zapisie kopalnym są znane od oligocenu.
Występowanie i biotop[edytuj | edytuj kod]
Szopowate są ssakami Nowego Świata – występują w Ameryce Północnej i Południowej – od południowej Kanady po południową Argentynę[11][12]. Zajmują różne siedliska – od obszarów pustynnych przez różne typy lasów po mokradła, tereny rolnicze i zurbanizowane. Preferują tereny zalesione.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Do tej rodziny należą zwierzęta małe lub średnie, zwykle z długim ogonem i o szerokim pysku, o tępym uzębieniu przystosowanym do rozdrabniania różnorodnego pokarmu. Pysk wydłużony, krótszy niż u psowatych, ale dłuższy niż u kotowatych. Uszy krótkie, sterczące. Ubarwienie szare lub brązowe, u niektórych kontrastowe w części twarzowej głowy, z ciemnymi i jasnymi pierścieniami na ogonie. Szopowate są stopochodne, ich kończyny mają po pięć palców zakończonych krótkimi, zakrzywionymi pazurami.
| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 36-42 | = | 3 | 1 | 3-4 | 2 |
| 3 | 1 | 3-4 | 2-3 | ||
Są zwierzętami wszystkożernymi, żywiącymi się pokarmem pochodzenia roślinnego i zwierzęcego włącznie z małymi ssakami i ptakami. Niektóre gatunki żyją w grupach rodzinnych, inne w parach, a samce ostronosów prowadzą samotniczy tryb życia. Większość szopowatych jest aktywna w nocy. Wszystkie potrafią wspinać się po drzewach, często szukają tam schronienia przed drapieżnikami. Ze względu na cenne futro są często obiektem polowań.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Większość badaczy wyróżnia dwie podrodziny szopowatych: Procyoninae (szopy) i Potosinae. Badania Klausa-Petera Koepfli i in. wykazały trzy linie rozwojowe szopowatych[13].
Klasyfikacja na podstawie Illustrated Checklist of the Mammals of the World (2020)[11][9]:
- Potos É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier, 1795 – kinkażu – jedynym przedstawicielem jest Potos flavus (Schreber, 1774) – kinkażu żółty
- Bassaricyon J.A. Allen, 1876 – olingo
- Nasua Storr, 1780 – ostronos
- Nasuella Hollister, 1915 – ostronosek
- Bassariscus Coues, 1887 – szopik
- Procyon Storr, 1780 – szop
Początkowo do rodziny szopowatych zaliczano występującą w Azji pandkę rudą i pandę wielką, obecnie klasyfikowane odpowiednio w rodzinach pandkowatych i niedźwiedziowatych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Procyonidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825 (ang.).
- ↑ Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 110, 1838 (łac.).
- ↑ C.D. Degland: Catalogue au Museum d’histoire Naturelle de la Ville de Lille. Cz. 1: Mammifères. Lille: L. Danel, 1854, s. 45. (fr.)
- ↑ Gray 1869 ↓, s. 246.
- ↑ Gray 1869 ↓, s. 238.
- ↑ E. Coues. Bassariscus, a new generic name in mammalogy. „Science”. 9, s. 516, 1887 (ang.).
- ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 183. (łac.)
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 163-165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 354, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462–464. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Procyonidae. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
- ↑ Koepfli Klaus-Peter, Phylogeny of the Procyonidae (Mammalia: Carnivora): Molecules, morphology and the Great American Interchange, Molecular Phylogenetics and Evolution, Volume 43, Issue 3, June 2007, Pages 1076-1095 doi:10.1016/j.ympev.2006.10.003 {abstrakt) (en)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: Printed by order of the Trustees, 1869, s. 1–398. (ang.)
- K. Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- P. Myers: Procyonidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 2008-05-29].
- Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 146. ISBN 83-01-14344-4.