Knut Nystedt

Knut Nystedt
Data i miejsce urodzenia	3 września 1915 ; Christiania
Pochodzenie	norweskie
Data i miejsce śmierci	8 grudnia 2014 ; Oslo
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, organista
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Knut Nystedt (ur. 3 września 1915 w Christianii^[1]^[2], zm. 8 grudnia 2014 w Oslo^[3]) – norweski kompozytor, dyrygent i organista.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Kształcił w Oslo u Arilda Sandvolda (organy), Øivina Fjeldstada (dyrygentura) i Bjarnego Brustada (kompozycja)^[1]^[2]. W 1947 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował naukę u Ernesta White’a (organy) i Aarona Coplanda (kompozycja)^[1]^[2]. Od 1946 do 1982 roku pełnił funkcję organisty w Torshov kirke w Oslo^[1]^[2]. Od 1950 roku prowadził Det Norske Solistkor^[1]^[2]. Grupa ta, specjalizująca się w wykonawstwie muzyki współczesnej, zdobyła sobie międzynarodową sławę^[1]^[2]. Nystedt występował z nią wielokrotnie w Stanach Zjednoczonych, a także w Japonii, Korei Południowej, Hongkongu i Tajlandii (1978), Chinach (1982) i Izraelu (1984, 1988)^[2]. W latach 1964–1985 wykładał dyrygenturę chóralną w konserwatorium w Oslo^[2]. W 1966 roku został odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Świętego Olafa^[2]. W 1978 roku otrzymał nagrodę Spellemannprisen^[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

We wczesnym okresie swojej twórczości obracał się w idiomie narodowym, później zwrócił się w kierunku neoklasycyzmu^[1]. W latach 60. XX wieku wypracował indywidualny styl, łączący w sobie elementy tradycji i nowoczesności^[1]. Nadrzędną rolę w kompozycjach Nystedta odgrywają barwa i brzmienie^[1]. Jego twórczość ma charakter w dużej mierze religijny, jednak nieskomplikowany i adresowany do szerokiego grona słuchaczy^[1]. Operował sonorystycznymi blokami dźwiękowymi i przebiegami aleatorycznymi, łącząc diatonikę i elementy nawiązujące do chorału gregoriańskiego z klasterami chóralnymi^[1].

Wybrane kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

Høgfjell (1941)
Concerto grosso na 3 trąbki i smyczki (1946)
fantazja symfoniczna Spenningens land (1947)
Festival Overture (1950)
Symfonia na smyczki (1950)
Concertino na rożek angielski, klarnet i smyczki (1952)
De syv segl (1960)
Collocations (1963)
Mirage (1974)
Fisken (1976)
Exsultate (1980)
Sinfonia del mare (1983)
Koncert na róg i orkiestrę (1986)
Concerto Arctandriae na smyczki (1991)
Apocalypsis Joannis na solistów, chór i orkiestrę (1998)

Utwory kameralne

5 kwartetów smyczkowych (I 1938, II 1948, III 1956, IV 1966, V 1988)
The Moment na sopran, czelestę i perkusję (1962)
Pia memoria na 9 instrumentów dętych blaszanych (1971)
Rhapsody in Green na kwintet dęty blaszany (1978)
Music na 6 puzonów (1980)

Utwory na chór a cappella

De profundis (1964)
Missa Brevis (1984)
The Lamentations of Jeremiah (1985)
Salve Regina (1999)

Utwory wokalno-instrumentalne

Norge mitt land na baryton, chór i orkiestrę (1944)
Nådevegen na solistów, chór i orkiestrę (1946)
Spes Mundi na chór, grupę teatralną, trąbkę, organy, perkusję, recytatora i wiernych (1970)
Dies Irae na 4 chóry, instrumenty dęte i perkusję (1976)
A Hymn of Human Rights na chór, organy i perkusję (1982)
For a Small Planet na chór, kwartet smyczkowy, harfę i recytatora (1983)
Stabat Mater na chór i wiolonczelę (1986)
Salomo (Song of Songs) na solistów, chór, tancerzy, instrumenty i organy (1990)
One Mighty Flowering Tree na chór i orkiestrę dętą (1994)
Kristnikvede na chór i orkiestrę (1994)
Libertas Vincit na recytatora, chór i orkiestrę kameralną (1994)
A Song as in the Night na solistów, chór i orkiestrę (1996)
Ode til Mennesket na recytatora, chór, orkiestrę i tancerzy ad libitum (2000)

Opery

Med krone og stjerne (1971)
Salomos hoy sang (1989)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125. ISBN 978-83-224-0808-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2638–2639. ISBN 0-02-865529-X.}
↑ Knut Nystedt er død. nrk.no, 2014-12-09. [dostęp 2023-07-06]. (norw.).

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125. ISBN 978-83-224-0808-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2638–2639. ISBN 0-02-865529-X.}

[nrk-3] Knut Nystedt er død. nrk.no, 2014-12-09. [dostęp 2023-07-06]. (norw.).

[1]

[2]

[3]