Kościół Świętego Mikołaja i Marii Magdaleny w Dziekanowicach
 A-225 z 14.04.1960 [A-285M][1].
| |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Dziekanowice 7 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie |
Świętego Mikołaja i Marii Magdaleny | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Dobczyce  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu myślenickiego  | |||||||||
 49°54′11,002″N 20°05′44,999″E/49,903056 20,095833
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół Świętego Mikołaja i Marii Magdaleny w Dziekanowicach – położony w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Dobczyce.
Budynek wraz z otoczeniem i starodrzewem zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół wzniesiony w latach 20. XIII wieku, składał się z dwóch zbudowanych na planie zbliżonym do kwadratu części: nawy nakrytej stropem i prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym. Jest najstarszym zachowanym kościołem w powiecie myślenickim, jego prezbiterium ma wymiary 2,5 × 2,5 metra[2].
W wyniku dobudowy w latach 1645–1649 nowego szerszego korpusu, nawa części romańskiej spełnia rolę prezbiterium a dawne prezbiterium zmieniono na zakrystię[3]. Świątynię konsekrowano 27 września 1649 roku[4]. W trakcie drugiej rozbudowy w roku 1790 jeszcze raz wydłużono korpus budynku. W pierwszym (romańskim) prezbiterium w 1914 roku wymieniono sklepienie. Józef Edward Dutkiewicz jest autorem aranżacji wnętrza części romańskiej. Na początku XX od południa dobudowano kruchtę[3].
Po przeniesieniu obrzędów do nowo wybudowanego kościoła, staremu groziło zniszczenie. W 2001 roku ze środków Generalnego Konserwatora Zabytków wykonano elewację na części romańskiej[5]. W 2006 powstał Społeczny Komitet Ratowania Zabytkowego Zespołu Romańskiego Kościoła w Dziekanowicach[6]. W 2007 roku dzięki finansowemu wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przeprowadzono remont i konserwację dachu, wieży oraz walącego się zabytkowego muru okalającego kościół[5]. W następnych latach, dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wymieniono posadzkę w najstarszej części budynku[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Obiekt późnoromański, murowany, orientowany, jednonawowy. Duże ciosy piaskowca – z którego zbudowana jest romańska część – pochodzą prawdopodobnie z kamieniołomu, który znajdował się na urwistym brzegu doliny Raby naprzeciw Dobczyc[7]. Na ciosach kamiennych widoczne znaki kamieniarskie. Romańskie prezbiterium nakryte sklepieniem krzyżowym z widocznymi wspornikami. Na jego wschodniej ścianie zachowało się półkoliste okienko obramowane trójlistnie[4]. Na kościele znajduje się sygnaturka pochodząca z 1640 roku.
Wystrój i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
- płyta grobowa z wyrytym krzyżem;[3];
- dwa boczne ołtarze: św. Marii Magdaleny z prawej strony i Matki Bożej z lewej[4];
- polichromia odkryta w 1957 roku pochodzi z XIII wieku[8][5];
- rokokowa ambona[4];
- barokowa kamienna chrzcielnica z XVII wieku[4];
- dwa konfesjonały w stylu regencji[4];
- kamienne epitafium Jana Nepomucena Przychodzkiego z 1790 roku[4];
- 14 późnobarokowych ławek[4];
- późnobarokowy chór na kolumnach[4].
Do nowego kościoła przeniesiono[4]
- obraz Matki Bożej Dziekanowskiej, z XVII wieku, malowany na płótnie[5];
- rokokowe organy czterogłosowe z 1741 roku;
- rokokowy obraz św. Mikołaja z XVIII wieku;
- barokowy krucyfiks z aniołkami z XVIII wieku;
- późnobarokowy krzyż procesyjny;
- posąg Chrystusa Zmartwychwstałego;
- obrazy z bocznych ołtarzy.
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
W wolnostojącej, drewnianej dzwonnicy, konstrukcji słupowej pochodzącej prawdopodobnie z XVIII wieku wiszą trzy dzwony, najstarszy pochodzi z 1765 roku pw. św. Walentego, na którym znajdują się czterokrotne napisy: „FACIT ME POLONUS” i „Non facit me Germanus”[4]. Obiekt zbudowany na planie kwadratu, na kamiennej podmurówce, nakryty czterospadowym, namiotowym dachem krytym gontem.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2019-12-31]. (pol.).
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Andrzej Żaki: Archeologia Małopolski Wczesnośredniowiecznej. 1974.
- Strona parafii. dziekanowice.pl. [dostęp 2021-02-13]. (pol.).
- Dziekanowice. Ratowanie zabytkowej romańskiej perły. dziennikpolski24.pl. [dostęp 2021-02-13].
- Wykaz. krs-online.com.pl. [dostęp 2021-02-13].
- Dla turystów. dobczyce.pl. [dostęp 2021-02-13].