Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Ząbkowicach Śląskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
A/1725/730 z dnia 5.09.1960[1]
kościół filialny
Ilustracja
widok od frontu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Ząbkowice Śląskie
ul. Grunwaldzka 8

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

św. Anny

Wezwanie

Podwyższenia Krzyża Świętego

Wspomnienie liturgiczne

14 września

Położenie na mapie Ząbkowic Śląskich
Mapa konturowa Ząbkowic Śląskich, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego
Mapa konturowa powiatu ząbkowickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie gminy Ząbkowice Śląskie
Mapa konturowa gminy Ząbkowice Śląskie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Ziemia50°35′24,05″N 16°48′48,02″E/50,590014 16,813339
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – rzymskokatolicki kościół filialny należący do parafii św. Anny w Ząbkowicach Śląskich.

Budowa kościoła i klasztoru dominikanów rozpoczęła się w 1445 roku i zakończyła się dopiero w 1515 roku. W 1541 roku książęta ziębiccy z dynastii Podiebradów, w związku z przyjęciem luteranizmu przez mieszkańców miasta skasowali klasztor a zabudowania zostały przejęte przez władze miejskie. W latach 70. XVI wieku świątynia została przekazana gminie ewangelickiej. W 1629 roku świątynia została zwrócona dominikanom. W 1632 roku świątynia i klasztor zostały zniszczone przez pożar i odbudowane zostały dopiero w 1669 roku. W świątyni dominikańskiej raz w tygodniu było wygłaszane kazanie w języku polskim, które było słuchane przez okoliczną ludność polską. W konwencie mieszkało wielu zakonników narodowości polskiej, a w II połowie XVII wieku i na początku XVIII wieku spotykało się przeorów noszących polskie nazwiska np. Grzegorz Królik, Jerzy Gaszyński, Alan Sulik. Budowla była jeszcze wielokrotnie remontowana w XVIII wieku. W 1795 roku w klasztorze mieszkało 4 księży i 3 braci. Piętnaście lat później edyktem z dnia 28−30 października 1810 roku król pruski Fryderyk Wilhelm III skasował ząbkowicki klasztor dominikanów. W dniu 16 października 1815 roku świątynia została przejęta przez gminę protestancką. Od tego czasu w dawnym klasztorze znajdowało się mieszkanie pastora i organisty oraz do 1865 roku szkoła podstawowa. W latach 1832−1835 ewangelicy przeprowadzili w świątyni i klasztorze prace budowlane, m.in. wybudowali wtedy istniejącą do dnia dzisiejszego wieżę. Dziedziniec klasztoru służył jeszcze do 1867 roku jako skład soli, ponieważ było to związane z prawem składu istniejącym od średniowiecza. Ewangelicy wprowadzili zmiany w wyposażeniu kościoła, m.in. usunęli boczne ołtarze, usunęli posągi świętych dominikańskich sprzed kościoła, w ołtarzu głównym został zamontowany obraz Chrystusa, a na ścianach zostały powieszone obrazy reformatorów. W dniu 21 sierpnia 1946 roku świątynia oraz klasztor razem z otoczeniem zostały przejęte przez 11 sióstr Klarysek Najświętszego Sakramentu, które przybyły ze Lwowa, a w dniu 29 września tego samego roku świątynia i klasztor zostały poświęcone oraz odprawiona została pierwsza msza święta. Po jej zakończeniu została ustawiona na prowizorycznym tronie monstrancja do publicznej adoracji. Od tego czasu trwa w świątyni nieustanna adoracja Najświętszego Sakramentu.

Jest to świątynia orientowana, posiadająca jedną nawę oraz wyodrębnione, wydłużone i prosto zamknięte prezbiterium. W nawie są umieszczone rzędy kaplic, które tworzą ciągi pomieszczeń przypominających nawy boczne. Nad kaplicami jest wybudowana kondygnacja empor, natomiast kościół jest nakryty sklepieniem krzyżowym[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2016-06-05].
  2. ↑ Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Urząd Miejski w Ząbkowicach Śląskich. [dostęp 2016-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-23)]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Podwyższenia_Krzyża_Świętego_w_Ząbkowicach_Śląskich&oldid=65966349”