Kościół Santa Maria Maddalena w Wenecji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Santa Maria Maddalena w Wenecji
Chiesa di Santa Maria Maddalena di Venezia
kościół rektorski
Ilustracja
Kościół od strony campo della Maddalena
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Wenecja

Adres

Campo della Maddalena, 2205, 30121 Venezia VE, Italia

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Patriarchat Wenecji

Wezwanie

św. Marii Magdaleny

Wspomnienie liturgiczne

22 lipca

Położenie na mapie Wenecji
Mapa konturowa Wenecji, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Santa Maria Maddalena w Wenecji”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Santa Maria Maddalena w Wenecji”
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej
Mapa konturowa Wenecji Euganejskiej, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Santa Maria Maddalena w Wenecji”
Ziemia45°26′34,44″N 12°19′51,96″E/45,442900 12,331100
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Santa Maria Maddalena (kościół św. Marii Magdaleny, zwany potocznie La Maddalena) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Cannaregio, dedykowany św. Marii Magdalenie. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem rektorskim w parafii Santi Ermagora e Fortunato (lub San Marcuola)[1].

Od strony architektonicznej jest jednym z najświetniejszych przykładów architektury klasycystycznej w Wenecji. Z wystroju jego wnętrza wyróżniają się obrazy: Ukazanie się Maryi Dziewicy Szymonowi Stockowi Giuseppe Angeliego i Ostatnia Wieczerza Giandomenica Tiepola.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Data wzniesienia kościoła pozostaje niepewna. Według historyka Flaminia Cornera został on założony w 1222 roku jako kaplica szlacheckiego rodu Baffo, która wkrótce potem, z uwagi na konieczność zaspokojenia rosnących potrzeb lokalnej wspólnoty w zakresie opieki duszpasterskiej i sakramentalnej, przekształcona została w kościół parafialny. Według innych źródeł fundacja świątyni mogła mieć miejsce już w roku 1025. Od 1628 roku kościół miał status kolegiaty, której kapituła składała się z dwóch księży, diakona i subdiakona[2]. Kościół średniowieczny zasadzał się na planie bazyliki, której apsyda była flankowana kaplicami bocznymi, poświęconymi św. Liberalisowi i św. Antoniemu Padewskiemu. Na przestrzeni dziejów obiekt był kilkakrotnie remontowany[2]. Na początku XVIII wieku w jego architekturze pojawiły się zmiany, zwłaszcza w obrębie prezbiterium. 12 marca 1757 roku architekt Giorgio Massari przedłożył projekt restauracji kościoła, który jednak z powodów ekonomicznych nie doczekał się realizacji. Pojawił się jednocześnie pomysł zbudowania nowej świątyni. Z kilku projektów do realizacji wybrano koncepcję Tommasa Temanzy[3], który przedłożył swój projekt w sierpniu 1760 roku. 18 maja 1763 roku położono kamień węgielny pod budowę kościoła[4]. Temanza projektując budowlę przekonał jego proboszcza, aby zaniechać tradycyjnej orientacji i zwrócić jego fasadę w kierunku campo della Maddalena[b][5]. W 1778 roku obiekt został konsekrowany przez patriarchę Federico Marię Giovannellego[2]. W 1789 roku Temanza zmarł i został w tym kościele pochowany. Prace budowlane kontynuował Giannantonio Selva[6]. Zakończyły się one w roku 1790[4].

Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[7]. Dekretem królewskim z 1807 roku parafia Santa Maria Maddalena została zniesiona i włączona do parafii Santa Fosca, zaś status kościoła został obniżony do rangi oratorium. W 1810 roku również parafia Santa Fosca została zniesiona, a kościół Santa Maria Maddalena został (po raz pierwszy) zamknięty dla kultu, po czym w 1820 roku ponownie otwarty, tym razem jako kościół filialny przy kościele parafialnym Santi Ermagora e Fortunato, zwanym potocznie San Marcuola[2].

Po ostatnim remoncie kościół jest wykorzystywany jako miejsce okazjonalnych wystaw Biennale[6].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół[edytuj | edytuj kod]

Kościół Santa Maria Maddalena jest jednym z najświetniejszych przykładów architektury neoklasycznej w Wenecji. Został zbudowany jako budowla centralna na idealnie okrągłym planie[8]. Z zewnątrz ma formę Panteonu przykrytego spłaszczoną kopułą wspartą na bębnie. Wejście do kościoła prowadzi przez pronaos, flankowany podwójnymi kolumnami w porządku jońskim[9], podtrzymującymi architraw i trójkątny tympanon[8]. Nad drzwiami znajduje się symbol masonerii (do której należał projektant kościoła) – oko wpisane w okrąg i piramidę oraz łacińska sentencja „SAPIENTIA EDIFICAVIT SIBI DOMUM”[c], będąca aluzją do kultu boskiej wiedzy, podstawy ideologii masońskiej[10]. Na zewnętrznej ścianie apsydy jest marmurowa płaskorzeźba z I połowy XV wieku, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi[8].

Dzwonnica[edytuj | edytuj kod]

Z biegiem czasu jedną z wież ufortyfikowanej rezydencji rodu Baffo przebudowano na dzwonnicę. Jej wygląd jest przedstawiony na znanym widoku Wenecji, Veduta di Venezia Jacopa de’ Barbari z 1500 roku. Był to budynek wzniesiony z cegły na planie kwadratu o ścianach rozczłonkowanych lizenami i przykryty czterospadowym dachem. Komora dzwonna była przepruta triforiami. Dzwonnica przetrwała rozbiórkę dawnego kościoła, ale z biegiem czasu, nieużywana i zaniedbana, zaczęła stwarzać zagrożenie dla otoczenia, więc w 1881 roku została rozebrana[11].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze – empora organowa
Giuseppe Angeli, Ukazanie się Maryi Dziewicy Szymonowi Stockowi

Wnętrze oparte jest na planie sześciokąta. Znajdują się w nim 4 kaplice boczne, zamknięte łukami. Prezbiterium na planie kwadratu zostało wydłużone 2 eksedrami. 12 podwójnych kolumn w porządku jońskim podtrzymuje belkowanie kopuły[8]. Do dekoracji użyto, podobnie jak w przypadku Panteonu Rzymskiego, marmurów: marmuru greckiego do ołtarza i wieńczącego go architrawu oraz marmuru orientalnego do półkolumn w emporze muzycznej[5].

Wnętrze zdobią XVIII-wieczne obrazy, w tym Ukazanie się Maryi Dziewicy Szymonowi Stockowi Giuseppe Angeliego i Ostatnia Wieczerza pędzla Giandomenica Tiepola[8]. Podczas prac restauracyjnych w 2005 roku odsłonięto na ścianie monochromatyczny fresk o treści alegorycznej, Wiara, zrealizowany przez tego samego artystę jako kompozycja, która stanowiła pierwotnie zwieńczenie Ostatniej Wieczerzy. Nad portalem wejściowym znajduje się Ofiara Izaaka, dzieło XVIII-wiecznej pracowni weneckiej. Pozostałe płótna są dziełem uczniów Giovanniego Battisty Piazzetty[11].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Obecny kościół.
  2. ↑ Czyli w kierunku północnym.
  3. ↑ MĄDROŚĆ ZBUDOWAŁA SOBIE DOM

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Le Chiese delle Diocesi italiane: Chiesa di Santa Maria Maddalena. chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).
  2. ↑ a b c d Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di Santa Maria Maddalena, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).
  3. ↑ Concina 1995 ↓, s. 380.
  4. ↑ a b Concina 1995 ↓, s. 381.
  5. ↑ a b Concina 1995 ↓, s. 382.
  6. ↑ a b Jeff Cotton: Santa Maria Maddalena. churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2018-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-09)]. (ang.).
  7. ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).
  8. ↑ a b c d e Club Italiano 1985 ↓, s. 475.
  9. ↑ Zucchoni 1993 ↓, s. 109.
  10. ↑ Insidecom Editorial Staff: Freemasons in Venice and the Church of Saint Mary Magdalene. venetoinside.com. [dostęp 2018-08-02]. (ang.).
  11. ↑ a b VeneziaMuseo: Ciexa de la Madalena. veneziamuseo.it. [dostęp 2018-07-31]. (wł.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Santa_Maria_Maddalena_w_Wenecji&oldid=73029688”