Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kruklankach
 nr rej. : K/44 z 15.06.1968 oraz A-1023 z 14.02.1995[1]
| |||||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
 Kościół w Kruklankach | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
22 lipca 28 | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| parafia |
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kruklankach | ||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
15 sierpnia | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu giżyckiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Kruklanki  | |||||||||||||||||||||
 54°05′22,6″N 21°55′28,2″E/54,089611 21,924500
| |||||||||||||||||||||
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kruklankach – rzymskokatolicki kościół parafialny położony we wsi Kruklanki, należący do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kruklankach (dekanat Giżycko – św. Krzysztofa diecezji ełckiej).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kościół parafialny w Kruklankach istniał już w 1479, kiedy proboszczem został Iakobus Engelbrecht – duchowny z diecezji warmińskiej[2]. Jak wynika z dokumentacji kościelnych, nową świątynię zbudowano w 1575. Świątynia była dwa razy przebudowywana: w 1753 i 1874. Od strony wschodniej dobudowano zakrystię, natomiast kruchtę od południa. Dzwonnicę dostawiono od zachodu. Jej cokół najprawdopodobniej z czasów budowy kościoła. Dwie kolejne kondygnacje dobudowano około 1600, a zabudowę szczytową dopiero w 1915[3]
Poważnych zniszczeń kościół doznał podczas I wojny światowej, kiedy w okolicy Kruklanek przebiegała linia frontu niemiecko-rosyjskiego[3]. Wtedy to kilka pocisków trafiło w dzwonnicę, z której uczyniono posterunek obserwacyjny rosyjskiej artylerii. Jednak zniszczenia nie były zbyt duże, i usuwano je na bieżąco wykorzystując miejscową białą cegłę.
Ogrzewanie zamontowano dopiero w 1937, a rok później naprawiono dach.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół został wzniesiony w stylu późnogotyckim, w późniejszym czasie przestylizowany renesansem i barokiem. Jest to świątynia salowa, orientowana (ołtarz główny ustawiony jest w kierunku wschodu, a wydłużony kształt na osi wschód-zachód), wybudowana z cegły o wątku główkowo-wozówkowym i wypełnieniami z kamienia polnego[2]. Całość otynkowana i pomalowana na żółto (bryła kościoła i wieża), biało (blendy na wieży, wokół witraży i drzwi głównych) i czerwono (podmurówka wieży, dawniej całego kościoła). Wnętrze jednonawowe bez wydzielonego prezbiterium. Nawę główną przykrywa sklepienie kolebkowe, drewniane, natomiast od filarów do ścian strop płaski[2].
Dzwonnicę zwieńczają renesansowe sterczyny[2]. Wiszą na niej 3 dzwony.
W 2017 wokół kościoła wyłożono kostkę brukową oraz zamontowano metalową bramę.
Organy
[edytuj | edytuj kod]Organy zamontowano dopiero w 1896 na chórze kościelnym. Instrument ten posiada łącznie 16 głosów realnych. Sterowanie tymi organami jest oparte na dwóch klawiaturach ręcznych i jednej pedałowej. Nad manuałami jest zachowana tabliczka zakładu organmistrzowskiego, który wybudował organy: 146. Max Terletzki Königsberg 1/Pr.
-
Prospekt organowy -
Stół gry organów kościoła w Kruklankach -
Tabliczka zakładu organmistrzowskiego, który wybudował organy
Przynależność
[edytuj | edytuj kod]Po reformacji kościół przeszedł w ręce ewangelików. Od początku XX wieku duchowieństwo podejmowało działania mające na celu ponownego przekazania świątyni katolikom. Od 1910 kapłani z Giżycka, od czasu do czasu, odprawiali tu nabożeństwa katolickie w domu prywatnym. Dopiero po II wojnie światowej, w 1946, kościół powrócił do rzymskich katolików i został wyświęcony ku czci Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Parafia została erygowana w 1962[4].
Ciekawostki
[edytuj | edytuj kod]W 1875 podczas wymiany posadzki, po lewej stronie ołtarza odkryto grobowiec szlacheckiego rodu von Gansenów. Na kamiennej płycie było wyryte epitafium w języku łacińskim, który w wolnym tłumaczeniu brzmi:
"Tu spoczywa Anna Maria Gansen z domu Proeken obok swego syna Gotfryda Wilhelma Gansena, ostatniego potomka tego rodu w Prusach. Oboje zmarli we wrześniu 1710 roku z powodu zarazy. Napis wykuł Krystian Nowak, nauczyciel szkoły ludowej przy kościele w Kruklankach."
Po otwarciu trumien stwierdzono zjawisko mumifikacji ciał, które jednak pod wpływem warunków atmosferycznych uległy bardzo szybkiemu zniszczeniu[5].
Dawniej zamiast obecnego obrazu w ołtarzu głównym przedstawiającego scenę Wniebowzięcia wisiał obraz - podobizna Matki Boskiej Częstochowskiej w sukience brylantowej, który obecnie jest w ołtarzu bocznym (patrz galeria), a samo "Wniebowzięcie" stało na stoliku oparte o ścianę po lewej stronie ołtarza głównego.
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]- Ołtarz główny - zestawiony w 1753 z użyciem zastawy z końca XVII wieku.
- Ambona - drewniana, z 1612
- Organy (patrz wyżej)
- 3 konfesjonały
- Chrzcielnica
- Stacje drogi krzyżowej
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Jeden z trzech starych dzwonów oraz jego jarzmo. Obecnie stoi w kruchcie pod schodami na wieżę. -
Prezbiterium -
Ołtarz boczny lewy Matki Boskiej Częstochowskiej -
Ołtarz boczny prawy Jezusa Miłosiernego -
Ołtarz główny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z tabernakulum, przed nim ołtarz posoborowy i ambona z 2016 -
Zabytkowa, drewniana ambona z 1612
_ko%C5%9Bcio%C5%82a_w_Kruklankach.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-06].
- ↑ a b c d Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2018-08-13] (pol.).
- ↑ a b Manfred Höhne, Kruklanki – Kruglanken – Prusy Wschodnie [online], www.ostpreussen.net [dostęp 2018-08-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-14] (pol.).
- ↑ Parafie – Gmina Kruklanki [online], www.kruklanki.pl [dostęp 2018-08-13] (pol.).
- ↑ Kruklanki – Encyklopedia Warmii i Mazur, „Encyklopedia Warmii i Mazur” [dostęp 2018-08-13] (pol.).