Kościół jezuitów w Mannheimie
49°29′10″N 8°27′39″E/49,486111 8,460833| kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
.jpg) Widok ze wschodu | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
A4 2, 68159 Mannheim | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie |
śś. Ignacego i Franciszka Ksawerego | ||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Badenii-Wirtembergii  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||||||||||||||||||
| 49°29′10″N 8°27′39″E/49,486111 8,460833
| |||||||||||||||||||||
Kościół jezuitów śś. Ignacego i Franciszka Ksawerego (niem. Jesuitenkirche St. Ignatius und Franz Xaver) – barokowa świątynia rzymskokatolicka znajdująca się w niemieckim mieście Mannheim, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół powstał za sprawą ks. Nikolausa Staudachera, jezuity i spowiednika elektora Karola III Filipa Wittelsbacha. Przed przeniesieniem do Mannheimu siedziby dworu miejscowość była głównie protestancka, stąd świątynia miała być czynnikiem szerzącym w mieście katolicyzm. 26 maja 1727 jezuici otrzymali teren pod budowę kościoła i kolegium. Kamień węgielny wmurowano 12 marca 1733[1], budowę na podstawie projektu Alessandra Gallego da Bibieny[2] ukończono w roku 1756, a 18 maja 1760 świątynię konsekrowano. W 1773 papież Klemens XIV rozwiązał zakon, dwa lata później zamknięto kolegium. Kompleks przejęli francuscy lazaryści, którzy opiekowali się nim do kasaty w roku 1794. W 1814 świątynia ponownie znalazła się w rękach jezuitów[1]. W 1901 roku rozebrano połowę budynku uczelni w celu budowy szerokiej ulicy przed pałacem[2]. W 1943 kościół i plebania zostały zniszczone podczas brytyjskich i amerykańskich bombardowań, poważnie zniszczona została kopuła, nawa i dzwonnice, a w czasie nalotu z 13 stycznia 1945 całkowicie zniszczono prezbiterium i zakrystię[1]. Budynek odbudowano w latach 1948-1960[2].
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
Świątynia barokowa, trójnawowa, o układzie bazyliki emporowej[2]. Posiada transept, nad skrzyżowaniem naw znajduje się kopuła o wysokości 75 m[3]. Fasadę, wzniesioną z czerwonego piaskowca, flankują dwie dzwonnice[4]. Kościół jest długi na 60 metrów, szerokość w transepcie wynosi 27 metrów, nawa główna jest szeroka na 16 metrów, a prezbiterium na 15 metrów. Sklepienia nawy znajdują się na wysokości 29 m, a latarni kopuły – 54 m. Filary mają szerokość od 4,5 do 5,5 metra[2].
Większość fresków została zniszczona podczas II wojny światowej, zachowały się jedynie te na pendentywach kopuły. Wojnę przetrwały również organy, cztery ołtarze boczne i chrzcielnica. Oryginalny ołtarz główny wykonał w roku 1755 Peter Anton von Verschaffelt, który częściowo uwzględnił wcześniejszy projekt Paula Egella. Został on zniszczony w 1945 roku i zrekonstruowany w latach 1986-1997. Cztery ołtarze w nawach bocznych przetrwały wojnę i zostały jedynie odrestaurowane, zniszczeniu uległy ołtarze transeptu, które zrekonstruowano. Oryginalna ambona nie przetrwała bombardowań, obecnie w jej miejscu znajduje się mniejsza kazalnica przeniesiona z kościoła karmelitów w Heidelbergu, rozebranego w 1805 roku[2].
Pierwsze, 32-głosowe organy wykonał w roku 1755 Johann Georg Rohrer. Zostały one wymienione w roku 1893[2]. W 1965 na emporze zainstalowano nowy instrument, wykonany w warsztacie Johannesa Klaisa w Bonn[5], który wkomponowano w odrestaurowany prospekt. Organy w południowym ramieniu transeptu pochodzą z roku 1961[2].
Dzwony[edytuj | edytuj kod]
Na wieżach świątyni zawieszonych jest łącznie osiem brązowych dzwonów[6]:
| Nr | Waga | Średnica | Ton | Rok odlania | Ludwisarnia |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 4935 kg | 202,3 cm | g°+4 | 1956 | Friedrich Wilhelm Schilling |
| 2 | 2772 kg | 167,1 cm | b°+7 | ||
| 3 | 1921 kg | 147,7 cm | c'+5 | ||
| 4 | ~1400 kg | 127,5 cm | es'+7 | 1754 | Johann Michael Steiger, Mannheim |
| 5 | 857 kg | 109,4 cm | f'+7 | 1956 | Friedrich Wilhelm Schilling |
| 6 | 700 kg | 100,6 cm | g'+8 | ||
| 7 | 511 kg | 89,2 cm | b'+8 | 1975 | Heidelberg |
| 8 | 362 kg | 79,0 cm | c"+8 |
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół w 1900 roku -
Południowa elewacja -
Widok z zachodu -
Fasada -
Wnętrze -
Ołtarz główny -
Ambona -
Kopuła -
Organy w nawie głównej -
Organy w transepcie
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Geschichte der Jesuitenkirche [online], Katholische Seelsorgeeinheit Mannheim Johannes XXIII [dostęp 2024-03-30] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Jesuitenkirche Mannheim [online], www.sueddeutscher-barock.ch [dostęp 2024-03-30] (niem.).
- ↑ Deutsche Stiftung Denkmalschutz - Jesuitenkirche St. Ignatius und Franz Xaver - Mannheim [online], Deutsche Stiftung Denkmalschutz [dostęp 2024-03-30] (niem.).
- ↑ Jesuitenkirche [online], www.mannheimkultur.de [dostęp 2024-03-30].
- ↑ Klais-Orgel // Jesuitenkirche, Innenstadt [online], www.kathma.de [dostęp 2024-03-30] (niem.).
- ↑ Kath. Pfarrkirche St. Ignatius und Franz Xaver in Mannheim [online], www.ebfr-glocken.de [dostęp 2024-03-30] (niem.).