Koźlarz różnobarwny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
koźlarz różnobarwny |
| Nazwa systematyczna | |
| Leccinum variicolor Watling Notes R. bot. Gdn Edinb. 24: 268 (1969) | |
_(2).jpg)
Koźlarz różnobarwny (Leccinum variicolor Watling) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Leccinum, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy:
- Boletus variicolor (Watling) Hlaváček 1988
- Krombholziella variicolor (Watling) Šutara 1982
- Leccinum variicolor var. bertauxii Lannoy & Estadès 1991[2].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też przez Alinę Skirgiełło jako koźlarz babka forma zmienna[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 6–12 cm, u młodych egzemplarzy stożkowaty, u starszych stożkowaty z zaokrąglonym czubkiem. Powierzchnia gładka, matowa, sucha, nieco pilśniowa, przy wilgotnej pogodzie nieco lepka. Kolor od oliwkowosiwego przez siwy i siwobrązowy do ciemnobrązowego[4].
Do 25 mm długości, głęboko wcięte przy trzonie. Barwa od białawej do kremowej. Pory niemal okrągłe i drobne, białe lub kremowe. Uszkodzone ciemnieją[4].
Grubość do 3,5 cm, wysokość do 18 cm. Pełny, cylindryczny, smukły, często wygięty. Białawy, pokryty licznymi ciemno-brązowymi do czarnych kosmkami. Czasami przy podstawie ma kolor zielonkawy lub niebieskozielony[4].
Biały do biało-kremowego, u podstawy może być biało-zielonkawy. Po przecięciu zmienia kolor na różowy, ale dopiero po dłuższym czasie. Smak i zapach przyjemny, słaby[4].
Brązowy do oliwkowo-brązowego. Zarodniki wydłużone o rozmiarach 14–19 × 5–7 μm[5].
- Gatunki podobne
Najbardziej podobny jest koźlarz babka (Leccinum scabrum), który również rośnie pod brzozami, ale na bardziej suchych miejscach i ma kapelusz jaśniejszy, wyłącznie w brązowych odcieniach. Podobny jest też rosnący pod grabami i leszczyną koźlarz grabowy (Leccinum pseudoscabrum), ale jego miąższ po przecięciu zmienia kolor na siwofioletowy[4]. Koźlarz topolowy (Leccinum duriusculum) rośnie pod topolami, ma szarobrązowy kapelusz, a jego miąższ najpierw czerwienieje, a potem czarnieje[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest rozprzestrzeniony od Morza Śródziemnego po Islandię i archipelag Svalbard na Morzu Arktycznym, brak go tylko w części południowo-wschodniej[7]. W Polsce nie jest rzadki[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący głównie na wilgotnych miejscach, szczególnie na torfowiskach. Żyje w mykoryzie z brzozami. Owocniki pojawiają się od lipca do października[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny[4]. W Polsce jest dopuszczony do obrotu handlowego. W praktyce często nie jest odróżniany od koźlarza babki i innych podobnych gatunków koźlarzy. Dla grzybiarzy nie ma to jednak większego znaczenia, wszystkie koźlarze są bowiem dobrymi grzybami jadalnymi[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Na grzyby [online] [dostęp 2012-10-07].
- ↑ Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ Występowanie koźlarza różnobarwnego na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-03-20].