Kościół św. Jana Chrzciciela w Bartoszycach
 nr rej. 248 (B/19) z dnia 12.03.1957 r.[1]
| |||||||
| kościół parafialny | |||||||
.jpg) widok ogólny | |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Miejscowość | |||||||
| Wyznanie | |||||||
| Kościół | |||||||
| Parafia | |||||||
| Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego  | |||||||
Położenie na mapie Bartoszyc  | |||||||
 54°15′30,67″N 20°48′45,13″E/54,258519 20,812536
| |||||||
Kościół św. Jana Chrzciciela w Bartoszycach wzniesiony w XV wieku. Położony jest w północno-wschodniej części miasta na lewym brzegu Łyny. Reprezentuje styl gotycki.
Dokładna data budowy świątyni nie jest znana, lecz pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1484[2] roku. Zagadkowe jest jednak jego pochodzenie. Przyjmuje się, iż kościół zbudowano w miejscu przyzamkowej kaplicy, która prawdopodobnie znajdowała się w tym miejscu i o której źródła pisane mówią już w 1404. Została ona jednak zburzona wraz z zamkiem podczas buntu mieszczan bartoszyckich w 1454. Niektórzy jednak badacze, jak Hein[2], twierdzą, iż świątynię wybudowano wraz z pierwszą lokacją miasta w latach 1326–1332.
Kościół w swojej budowie jest dość prosty: jednonawowy, zbudowany na planie prostokąta, a prezbiterium nie jest wydzielone. Od południa znajduje się kruchta a od południa zakrystia. Obiekt jest orientowany[3], co oznacza, że jego prezbiterium wraz z ołtarzem zwrócone jest w kierunku wschodnim. W XIX[4] w. do fasady kościoła dobudowano wieżę.
.jpg)
Wnętrze kościoła oraz ołtarz zdobią elementy gotyckie i barokowe. Najstarszą częścią ołtarza głównego jest ceglana mensa gotycka. Rzeźby ołtarzowe, przedstawiające Pasję pochodzą z kręgu Krausa z 1720[2] roku, natomiast w 1860[2] i 1913[2] zostały gruntownie odnowione. Po obu ich stronach wznoszą się jonizujące kolumny na cokołach a między nimi figury Mojżesza i Jana Chrzciciela. Po bokach od figur znajduje się chleb i wino, powyżej dwa anioły z narzędziami męki, w nasadzie między czterema kolumnami postacie Jana Ewangelisty i Aarona, natomiast w zwieńczeniu ołtarza Chrystus Triumfator.
Ambona kościoła pochodzi z 1706[2] i wspiera się na figurze anioła. Pomiędzy kręconymi kolumnami korynckimi zostały wyrzeźbione w niej postacie Chrystusa, ewangelików i proroków, ornament z owoców i kłosów a na drzwiach płaskorzeźbę Ecce homo. Bogato zdobiony baldachim zwieńczono rzeźbą pelikana karmiącego pisklęta.
We wnętrzach kościoła przez kilkaset lat znajdował się jeden z bartoszyckich "Bartków"- Gustebalda[5] - należących do grupy tzw. bab pruskich.
Kościół został wybudowany jako katolicka świątynia, lecz od okresu Reformacji służył jako jeden z dwóch ewangelickich świątyń w mieście. Ponownie zaadaptowano go jako świątynię katolicką w 1946 roku[6]. Od 1974[6] działa jako kościół parafialny.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-06].
- ↑ a b c d e f Bartoszyce.pl Kościół św. Jana Chrzciciela. [dostęp 2009-08-06]. (pol.).
- ↑ Bartoszyce w Polskaniezwykla.pl. [dostęp 2009-08-06]. (pol.).
- ↑ Dziedzictwo.ekai.pl. [dostęp 2009-08-06]. (pol.).
- ↑ Bartoszyce.pl Kamienne baby Bartki. [dostęp 2009-08-11]. (pol.).
- ↑ a b Millenium śmierci św.Brunona. Bartoszyce - w mieście nad Łyną. [dostęp 2009-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)]. (pol.).