Konstanty Wołodkowicz
| |
| Data urodzenia |
8 maja 1828 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 kwietnia 1909 |
Konstanty Wołodkowicz herbu Radwan[1] (ur. 8 maja 1828 w Gródku, zm. 8 kwietnia 1909 w Monte Carlo) – polski filantrop, fundator pierwszego domu akademickiego dla studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego i kilku pomników w Krakowie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był bratem Władysława Wołodkowicza, właściciela pałacu przy ulicy Lubicz w Krakowie. Mieszkał w Odessie. Z żoną Heleną z Drzewieckich nie mieli własnych dzieci, ale adoptowali Marię Romanowską. W 1893 roku wyszła ona za mąż za Henryka Sienkiewicza. Małżeństwo jednak nie było udane i rozpadło się po 6 tygodniach, a Sienkiewicz otrzymał unieważnienie małżeństwa w 1896 roku[2]. Wołodkowicz jako właściciel zakładów przemysłowych i majątków na Ukrainie część dochodów przeznaczał na cele charytatywne. W 1886 roku ufundował w Krakowie pomnik Józefa Bohdana Zaleskiego, którego autorem był Pius Weloński[3]. W 1891 roku ufundował umieszczony na krakowskich Plantach i rozebrany w 1931 roku pomnik z popiersiem Chopina[4]. Był również fundatorem pomnika Aleksandra Fredry umieszczonego na placu przed teatrem autorstwa Cypriana Godebskiego[5], który odsłonięto 8 listopada 1900 roku[6].
W 1882 roku był członkiem założycielem odeskiego Katolickiego Towarzystwa Dobroczynności. W 1886 roku podarował Towarzystwu willę w której miano utworzyć szkołę przemysłową[7].
W 1899 roku ofiarował plac na budowę domu akademickiego dla studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego[8] oraz przekazał 270 000 koron na postawienie budynku. Projekt przygotował Józef Pokutyński[9]. Budowę rozpoczęto 15 kwietnia 1902 roku wmurowaniem kamienia węgielnego[10], a otwarcie miało miejsce 10 grudnia 1903 roku[9]. Nadano mu nazwę: Pierwszy Dom Akademicki im. Konstantego Wołodkiewicza[11]. Zmarł 8 kwietnia w Hotelu Balmoral w Monte Carlo. Pochowano go w Nicei na cmentarzu Caucade[12].
Testament[edytuj | edytuj kod]
W testamencie na cele dobroczynne przekazał ponad 378 961 rubli[13][14]. Wśród obdarowanych znaleźli się między innymi: Towarzystwo katolickiej Dobroczynności w Odessie z zapisaną kwotą 120 tys. rubli, kościoły katolickie w Odessie kwotą 70 tys. rubli, Schronisko katolickie w Odessie kwotą 25 tys. rubli, Zakład im. Brata Alberta w Krakowie kwotą 5 tys. rubli, Szpital im. Helcla w Krakowie kwotą 5 tys. rubli, Kasy pomocy naukowych im. Józefa Mianowskiego w Warszawie kwotą 38 tys. rubli[14]. Dla Towarzystwa muzycznego w Warszawie zapisano kwotę 10 tys. rubli, podolskiego Towarzystwa rolniczego w Winnicy kwotę 20 tys. rubli, dla Zakładu p. Żurowskiej w Krakowie kwotę 5 tys. rubli[14]. Jednym z beneficjentów była również krakowska Akademia Umiejętności, której w 1897 roku złożył zobowiązanie wpłacania co roku 800 złr na założenie stacji naukowej w Rzymie i zapis w testamencie[15]. Testament został zakwestionowany przez Marię Zadarnowską i Macieja Wołodkiewicza. Rozprawa odbyła się w październiku 1911 roku[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Konstanty Wołodkowicz h. Radwan [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2024-02-15].
- ↑ Jej Liliowy Majestrat - Marynuszka, [w:] Barbara Wachowicz, Marie jego życia, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972, s. 219-309.
- ↑ Joanna Torowska, Planty krakowskie i ich przestrzeń kulturowa, Kraków 2012, s. 25, ISBN 978-83-934916-0-5.
- ↑ Nowa ozdoba plantacyj w Krakowie, „Kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 5 września 1891, s. 4 [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Pomnik Fredry w Krakowie, „Kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 7 maja 1899, s. 3 [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Uroczystość Fredrowska, „Kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 9 listopada 1900, s. 5 [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Polacy w Odessie, „Kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 17 kwietnia 1886, s. 3 [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Dom Akademicki, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1899-05-19, Seite 4 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-09-10] (pol.).
- ↑ a b Poświęcenie Domu Akademickiego, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1903-12-11, Seite 4 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-09-10] (niem.).
- ↑ Dom Akademicki, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1902-04-18, Seite 4 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-09-10] (pol.).
- ↑ Adamczewski J. Mala Encyklopedia Krakowa Kraków 1996 s. 42 (Blokada) ISBN 83-918802-0-6
- ↑ Nekrolog, „Czas” (82(1)), 10 kwietnia 1909, s. 1.
- ↑ a b O testament śp. Konstantego Wołodkiewicza, „kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 22 października 1911, s. 3 [dostęp 2020-10-26].
- ↑ a b c 378.000 rubli na oświatę i dobroczynność, „Kurier Lwowski”, anno.onb.ac.at, 6 października 1909, s. 9 [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Przemówienie zastępcy prezesa Dra Fryderyka Zolla, „Rocznik Akademii Umiejętności w Krakowie”, 1897–1898, s. 57 [dostęp 2021-08-18].