Kopiec Powstania Warszawskiego
52°12′40″N 21°03′21″E/52,211111 21,055833 Symbol Polski Walczącej na szczycie Kopca Powstania Warszawskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
121[1] m n.p.m. |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°12′40″N 21°03′21″E/52,211111 21,055833
| |
Kopiec Powstania Warszawskiego – sztuczne wzniesienie znajdujące się na Czerniakowie w warszawskiej dzielnicy Mokotów po południowej stronie ulicy Bartyckiej. Kopiec ten uchwałą Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 24 marca 2004 został nazwany Kopcem Powstania Warszawskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pomysł usypania w Warszawie kopca z ruin miasta pojawił się już w 1945 r. Orędownikiem tego był inżynier Stanisław Gruszczyński – architekt z Biura Odbudowy Stolicy. Widział kopiec na Powiślu, a później przy ulicy Grzybowskiej, w pobliżu dzisiejszego Muzeum Powstania Warszawskiego. Autor koncepcji kilkukrotnie zmieniał nazwy kopca, proponując m.in.: „Pomnik Zburzonej Warszawy”, „Grób Warszawy” czy „Kopiec Wolności”. Gruszczyński zmarł w 1958 r. nie doczekawszy realizacji swojej idei[2].
Sypanie obecnego kopca rozpoczęto po 1945, zwożąc na Czerniaków gruz ze zniszczonych warszawskich budynków[3][4]. Był jednym z czterech tego typu miejsc na terenie miasta (pozostałe to: Kopiec Moczydłowski, Górka Szczęśliwicka oraz nieistniejący kopiec u wylotu ul. Krasińskiego)[5].
Jeszcze w latach 60. XX wieku na kopiec wjeżdżały śmieciarki, zwalając tu gruz i śmieci. Stąd nazwa kopca używana w tych latach: „Zwałka”, „Śmieciara”[6]. Na planie Warszawy wydanym w 1995 użyto nazwy kopca: „Góra Śmieci”[6]. Na innych mapach bywał opisywany jako „Kopiec Czerniakowski”. W latach 60. i 70. wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego, którzy odbywali studium wojskowe w pobliskich barakach, obowiązywała nazwa „Kopiec (lub Kurhan) Kucejki” od nazwiska kapitana LWP (a później majora) Kucejki, który uczył w tym studium i był bohaterem niezliczonych anegdot[6][7].
Na przełomie wieków u podnóża kopca od strony ulicy Bartyckiej leżał duży głaz granitowy z napisem: „GŁAZ POD KOPIEC KONSTYTUCJI 1791”[6].
Około 1998 środowisko Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z inicjatywy ppłk. Eugeniusza Ajewskiego ps. „Kotwa” zaproponowało uporządkowanie kopca i nazwanie go „Kopcem Pamięci Narodowej”. Po dyskusjach ze środowiskiem ŚZŻAK radni Warszawy podjęli 24 marca 2004 uchwałę o nadaniu nazwy „Kopiec Powstania Warszawskiego” kopcowi usytuowanemu po południowej stronie ulicy Bartyckiej[8]. Z okazji 60. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego uporządkowano szczyt kopca i zbudowano schody umożliwiające wygodne dojście od ul. Bartyckiej.
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
Na wyłożonej kostką płaszczyźnie zainstalowany jest kilkumetrowej wysokości symbol Polski Walczącej. Monument został zaprojektowany przez żołnierza Armii Krajowej, ppłk. inż. architekta Eugeniusza Ajewskiego. Po dwóch stronach monumentu umieszczono 2 tablice pamiątkowe. Pierwsza poświęcona jest pamięci żołnierzy AK, powstańców warszawskich i mieszkańców Warszawy pomordowanych i poległych w latach 1939–1944, a druga – twórcy monumentu. Na szczyt prowadzą schody, które od sierpnia 2004 noszą nazwę alei Godziny „W”[9]. Wzdłuż schodów ustawione są setki małych drewnianych krzyży, w okresie rocznic powstańczych przepasanych biało-czerwonymi opaskami.
Tradycyjnie w dniu 1 sierpnia, w rocznicę wybuchu powstania warszawskiego, na kopcu o godz. 21:00 odbywają się uroczystości, w trakcie których następuje rozpalenie ogniska, ogniem przyniesionym przez „sztafetę pokoleń” z Grobu Nieznanego Żołnierza. W skład „sztafety pokoleń” wchodzą kombatanci, żołnierze, harcerze i strażnicy miejscy. Ognisko płonie przez 63 dni, do 3 października i jest utrzymywane przez Straż Miejską.
Ze szczytu kopca można podziwiać panoramę Warszawy w kierunkach południowym i zachodnim.
U podstawy kopca, od strony parkingu przy ul. Bartyckiej znajduje się tablica/obelisk zaprojektowana przez arch. Roberta Drzazgę, informująca o historii powstania kopca i o jego nazwie.
Wokół kopca ma zostać urządzony park akcji „Burza” o powierzchni 8,1 ha[10].
Dane[edytuj | edytuj kod]
- wysokość względna: ok. 31 m (121 m n.p.m.)[1]
- prowadzące od 2004 schody na Kopiec są najdłuższymi w Warszawie – mają 350 stopni i 35 spoczników.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Symbol Polski Walczącej
-
Schody prowadzące na Kopiec Powstania Warszawskiego
-
Krzyże
-
Aleja Godziny "W"
-
Pierwsza z tablic
-
Druga tablica
-
Trzecia tablica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Irmina Głowacka i in.: Monografia przyrodnicza gminy Warszawa-Centrum. Warszawa: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Dino, 1999, s. 17. ISBN 83-900751-5-6.
- ↑ Andrzej Zawistowski. Kopiec Powstania Warszawskiego. „W Sieci Historii 2018, nr 10, s. 94”.
- ↑ Jerzy Kasprzycki. "Ostoja 4" albo "Ostoin", PS. Pogotowie informacyjne dawnej Warszawy, (cykl - Warszawskie Pożegnania 1170). Życie Warszawy 1992, nr 295 (12-13 grudnia), s. 32.
- ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 108. ISBN 978-83-280-3725-0.
- ↑ Karol Mórawski: Warszawa. Dzieje miasta. Warszawa: Książka i Wiedza, 2017, s. 514. ISBN 978-83-05-13657-0.
- ↑ a b c d Jerzy Wójcik: Nazwy. www.jerzywojcik.com, 2004-08-28. [dostęp 2014-08-25].
- ↑ Wojciech Markiewicz. Sodomia i gomoria, czyli wspomnienia ze studium wojskowego UW. „Polityka”. 15/2004. s. 96-99.
- ↑ Uchwała Nr XXVII/513/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 24 marca 2004 roku w sprawie nadania nazwy kopcowi w Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy. 2004-03-24. [dostęp 2014-08-25].
- ↑ Uchwała Nr XXXIII/735/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie nadania nazw ulicom w dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy.. „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 2003 poz. 5436”, 13 sierpnia 2004 r..
- ↑ Jakub Chełmiński. Miliony na parki. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 23 listopada 2017.