Kościół i klasztor pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Warcie

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	nr rej. 855, 856, 857 z dnia 28 grudnia 1967
	kościół klasztorny bernardynów, miejsce kultu Sługi Bożego Rafała z Proszowic
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Warta
Adres	ul. Klasztorna 9; 98-290 Warta
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Warcie
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP
Wspomnienie liturgiczne	15 sierpnia
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Sługa Boży Rafał z Proszowic
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1467
Fundator	Świętosław Darmopych i Gerard z Brudzewa
Dane świątyni
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 5; św. Antoni z Padwy, św. Franciszek z Asyżu, Sługa Boży Rafał z Proszowic, Matka Boża
Liczba naw	1
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 18; 2
	Położenie na mapie Polski Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie powiatu sieradzkiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie gminy Warta Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	Położenie na mapie miasta Warta Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	51°42′22,36″N 18°37′36,16″E/51,706210 18,626710
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Warcie to należąca do OO. Bernardynów świątynia, miejsce kultu Sługi Bożego Rafała z Proszowic.

Historia

Fundację klasztoru w Warcie zapoczątkowali zamożny mieszczanin tego miasta, Świętosław Darmopych i starosta warciański i kanonik kruszwicki Gerard z Brudzewa. Konwent został przejęty przez bernardynów w 1467 r. Wnet zaczęto wznosić drewniany kościół i budynek klasztorny. W kilka lat później pożar zniszczył do szczętu całe miasto. Odbudowane obiekty ogień strawił ponownie w 1479 r. Kolejny kościół i klasztor były już murowane. W 1497 r. odbyła się tu kapituła prowincjalna.

Wnętrze kościoła otrzymało z pocz. XVI w. gotyckie freski, pędzla br. Franciszka z Sieradza. Dobudowano wały i fosy, oraz most. W latach 1610–1612 powiększono kościół poprzez dobudowanie kaplicy św. Anny. Z czasem kościół stracił swój gotycki charakter, przekształcając się w renesansowy (okna, portale, ołtarze). Jednak decydujące piętno na budowli wycisnął wiek XVII i styl barokowy. Powstały nowe ołtarze, organy, ambona, stalle i konfesjonały. Powstała również druga wieża. W takiej postaci kościół przetrwał do naszych czasów. W latach 1756–1762 kościół i kaplica św. Anny zostały pokryte nową dekoracją ścienną przez br. Walentego Żebrowskiego.

Przez wieki w warckim klasztorze istniało sanktuarium maryjne. Przedmiotem kultu był tryptykowy obraz Wniebowzięcia NMP, pędzla br. Franciszka z Sieradza. Z czasem kult ten osłabł. Niegasnącym natomiast zainteresowaniem cieszy się nabożeństwo do Sługi Bożego, Rafała z Proszowic, zwanego w okolicy błogosławionym. Rafał, wielokrotny prowincjał, właśnie w Warcie odszedł do Pana w 1534 r., w czasie gdy wizytował wielkopolskie klasztory.

Arcybiskup gnieźnieński Jan Lipski dokonał podniesienia relikwii w 1640 r.; wystawił również dokument, w którym pozwolił odprawiać msze przy jego ołtarzu, fundacji Doroty Opalińskiej. Podobnym kultem cieszył się jeszcze inny świątobliwy zakonnik, Melchizedech z Warty, zmarły w 1480 r., jeden z towarzyszy podróży św. Jana Kapistrana.

Klasztor w Warcie odgrywał ważną rolę w prowincji zakonnej. Odbywały się tu kapituły. Tu też mieściło się studium zakonne: filozofii, teologii i retoryki. Miała też Warta jedną z lepszych obsad kaznodziejskich, co owocowało zwłaszcza w okresie Reformacji. Bracia prowadzili również, na przełomie XVIII – XIX w. szkołę oraz seminarium nauczycielskie.

Wraz z upadkiem powstania styczniowego ograniczono do minimum działalność konwentu. Carskie władze uznały go za klasztor etatowy, do którego zwożono braci z innych miejsc. Ostateczna kasata nastąpiła w 1898 r.; klasztor zamieniono w szpital psychiatryczny, a kościół oddano w kuratelę księży świeckich.

Bernardyni wrócili w 1929 r. Otrzymali kościół oraz część budynku klasztornego i ogrodu. Ciężkie chwile nastąpiły w czasie okupacji hitlerowskiej. W klasztorze władze umieściły niemieckich kolonistów, a następnie Żydów. Bracia wrócili w 1945 r., podejmując się również opieki nad sąsiednim kościołem SS. Bernardynek. W 1985 r. została przy klasztorze erygowana parafia. Szpital psychiatryczny zajmował część pomieszczeń klasztoru aż do roku 2002, kiedy to został zwrócony zakonnikom.

Od 2013 r. w warckim klasztorze mieści się postulat bernardynów^[1].