Krucz (wieś)
52°50′44″N 16°24′47″E/52,845556 16,413056
| wieś | |
 Szkoła podstawowa we wsi Krucz | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2007) |
ok. 500 |
| Strefa numeracyjna |
67 |
| Kod pocztowy |
64-721[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PCT |
| SIMC |
0527279 |
Położenie na mapie gminy Lubasz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego  | |
| 52°50′44″N 16°24′47″E/52,845556 16,413056[1]
| |
Krucz – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Lubasz.
Historia wsi[edytuj | edytuj kod]
Wieś położona jest ok. 12 km na północny zachód od Czarnkowa, nad rzeczką Gulczanką na północnym skraju Puszczy Noteckiej. Osada wzmiankowana już w 1399 r. często zmieniała właścicieli, w XVI w. należała do Lubańskich, w XVII do Gorajskich a w XVIII w. do Miaskowskich i Świniarskich. Od 1873 r. w posiadaniu książęcego rodu von Pless.
W 1865 r. Jan Henryk XI von Hochberg (hrabia niemiecki) zakupił folwark Goraj od hrabiego Dzieduszyckiego z Wronek. W 1873 r. od Ignacego Getzendorf Grabowskiego kupił dobra w Kruczu. Po jego śmierci posiadłość odziedziczył jego syn Wilhelm Bolko Emanuel von Hochberg. On wybudował dworek myśliwski w Kruczu, a później zespół pałacowy Goraju. Majątek Krucz-Goraj obejmował wsie: Goraj, Krucz, Biała, Bielawy, Ciszkowo, Dębe, Góra, Hamrzysko, Gulcz, Jasionna, Klempicz, Kruteczek, Rzecin i Nadleśnictwo Smolnydół. Pod koniec XIX wieku powierzchnia liczyła 8316,48 ha, w tym 7314,60 ha lasów. Cały obszar majątku podzielono na trzy nadleśnictwa: Klempicz, Smolary i Goraj. W skład, których wchodziło łącznie 9 leśnictw: Dębe, Goraj, Jasionna, Smolary, Kruczlas, Rzecin, Biała, Klempicz, Krucz. Głównym źródłem dochodu była hodowla jeleni oraz organizowane na nie polowania. Dodatkowymi dochodami majątku w Goraju było Przedsiębiorstwo Kopalń Węgla Brunatnego, Gorzelnia oraz gospodarstwo rolne w Ciszkowie. Hrabia posiadał tartak w Smolarach, wybudował linię kolejową ze Smolar w stronę Gulcza do transportu drewna – obecnie nie ma po niej śladu. Hochbergowie w latach 1881 – 1915 na dużą skalę prowadzili prace zalesieniowe na zdewastowanych nadmiernym wyrębem terenach[3].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Wieś szlachecka Krocz (Krotecz) położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[4]. W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krucz, po jej zniesieniu w gromadzie Rosko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- dwór z dachem naczółkowym z 1830 r., obecnie siedziba nadleśnictwa,
- park podworski ze stawem i pomnikowym starodrzewem (dęby, lipy, jesiony),
- zabudowa z przełomu XIX i XX w. m.in. budynek szkoły, kapliczka pw. św. Wawrzyńca.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 62470
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 631 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Krucz – Dwór (Nadleśnictwo) – obiezyswiat.org – podróżuj palcem po mapie [online], obiezyswiat.org [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-02] (pol.).
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Części wsi |
|
