Kwas usninowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kwas usninowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C18H16O7

Masa molowa

344,32 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

125-46-2
7562-61-0 (kwas (+)-usninowy)

PubChem

5646

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Kwas usninowyorganiczny związek chemiczny, wielofunkcyjna pochodna dibenzofuranu. Należy do metabolitów wtórnych porostów, zwanych kwasami porostowymi. Występuje w postaci dwóch enancjomerów różniących się konfiguracją grupy metylowej w pozycji 9b. Spotykany jest jedynie wśród niektórych rodzajów porostów, np. żyłecznik (Alectoria), chrobotek (Cladonia), brodaczka (Usnea), misecznica (Lecanora), odnożyca (Ramalina) i mąkla (Evernia)

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Wykazuje on wysoką aktywność przeciwbakteryjną, przeciwwirusową, przeciwgrzybiczą, a także właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Ma działanie gojące, powlekające, osłaniające, odtruwające, oczyszczające, nawilżające, antyseptyczne, przeciwtłuszczowe i przeciwtrądzikowe, ogranicza nadmierne wydzielanie sebum oraz regeneruje zniszczone włosy[2]. Dlatego wiele porostów, a także ekstrakty zawierające kwas usninowy znalazły zastosowanie w przemyśle leczniczym, perfumeryjnym, kosmetycznym; jak również do zastosowań ekologicznych.

Porosty należące do rodzajów zawierających kwas usninowy stosowano w produkcji leków naturalnych na całym świecie. Wiele gatunków chrobotków było stosowanych w leczeniu gruźlicy. Brodaczki natomiast wykorzystane były w Azji, Afryce i Europie do łagodzenia bólu i gorączki. Hipokrates miał używać brodaczki właściwej (Usnea barbata) w leczeniu układu moczowego. W Chinach Usnea longissima miała pomagać w gojeniu ran i jako środek wykrztuśny.

Toksyczność[edytuj | edytuj kod]

Toksyczność kwasu usninowego dla ludzi jest niewielka. Do działań niepożądanych należą: podrażnienie i alergiczne zapalenie skóry, a czasami towarzyszy mu zapalenie spojówek. Bardzo rzadko spotykane są przypadki alergii.[potrzebny przypis]

Powszechnie stosowany jako składnik preparatów wspomagających odchudzanie, aczkolwiek od lat 90. XX wieku wskazywano, że wywołuje ostre zapalenie wątroby i kwasicę mleczanową[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Kwas (+)-usninowy (nr 329967) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2015-04-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. Marcin Molski: Nowoczesna Kosmetologia. Warszawa: Naukowe PWN, 2014, s. 35. ISBN 978-83-01-17976-2.
  3. Ewa Widy-Tyszkiewicz. Leki ziołowe stosowne w odchudzaniu – działania niepożądane. „Medycyna po Dyplomie”. 23 (2(215)), s. 30, luty 2014. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]