Kōsaku Yamada

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kōsaku Yamada
山田 耕筰
Ilustracja
Kōsaku Yamada, 1956
Data i miejsce urodzenia

9 czerwca 1886
Tokio

Pochodzenie

japońskie

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1965
Tokio

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent

Odznaczenia
Order Kultury (Japonia) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Multimedia w Wikimedia Commons

Kōsaku Yamada (jap. 山田 耕筰 Yamada Kōsaku), także Kôsçak Yamada (ur. 9 czerwca 1886 Tokio, zm. 29 grudnia 1965 tamże[1][2][3]) – japoński kompozytor i dyrygent.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach 1904−1908 studiował w Cesarskiej Akademii Muzycznej w Tokio, gdzie jego nauczycielami byli Tamaki Shibata (śpiew) i Heinrich Werkmeister (wiolonczela i teoria)[2][3]. Od 1908 do 1913 roku uczył się w Hochschule für Musik w Berlinie u Maxa Brucha i Karla Leopolda Wolfa[2]. Po powrocie do Japonii założył w 1915 roku w Tokio pierwszą profesjonalną orkiestrę symfoniczną[1][2]. W latach 1917−1919 koncertował w Stanach Zjednoczonych[1], występując z Filharmonikami Nowojorskimi[2]. W 1920 roku założył japońskie stowarzyszenie muzyki dramatycznej (Nihon Gakugeki Kyōkai)[1][3]. Odbywał podróże koncertowe po Japonii, prezentując dzieła Wagnera i Debussy’ego[1]. W 1922 roku wspólnie z poetą Hakushū Kitaharą założył czasopismo Shi to ongaku[1][3]. W 1930 i 1933 roku odbył tournée po ZSRR, a w 1937 roku po krajach europejskich[2].

Odznaczony Legią Honorową (1936), Nagrodą Asahi (1941), Medalem Honoru z błękitną wstęgą (1954) i Orderem Kultury (1956)[1]. Od 1942 roku członek Japońskiej Akademii Sztuki (Nihon Geijutsu-in)[1].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

W muzyce Yamady widoczny jest wpływ twórczości Richarda Straussa i Richarda Wagnera[1][2][3]. W pieśniach nawiązywał do dorobku Schuberta i Schumanna[1]. W swoich utworach wokalnych podkreślał za pomocą rytmiki i melodyki intonację języka japońskiego[1]. Znaczna część dorobku kompozytora przepadła w nalocie na Tokio w dniu 25 maja 1945 roku[1][2].

Ważniejsze kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • symfonia Kachidoki to heiwa (1912)
  • poemat symfoniczny Kurai to (1913)
  • poemat symfoniczny Madara no hana (1913)
  • Nihon kumikyoku (1915)
  • poemat symfoniczny Shōwa sanka (1938)
  • poemat symfoniczny Kamikaze (1944)

Utwory kameralne

  • Romanze na wiolonczelę i fortepian (1909)
  • Kon’in no hibiki na kwintet fortepianowy (1913)
  • Ireikyoku na kwartet smyczkowy i organy (1925)

Utwory fortepianowe

  • Sie und er (1914)
  • Petit-poèmes (1915−1917)
  • suita Kodomo to ottan (1916)

Pieśni na głos i fortepian

  • An die Geliebte (1915)
  • Uta (1916)
  • Funo-uta (1920)
  • Machibōke (1923)
  • Aka tonbo (1927)
  • Akikaze no uta (1938)
  • Heiwa o tataeru mittsu no uta (1951)

Utwory wokalne

  • Meiji shōka na chór i orkiestrę (1921)
  • kantata Chikai no hoshi (1908)
  • kantata Bonno-Koru (1932)
  • kantata Tairiku no reimei (1941)
  • kantata Tenrikyō sanshōfu (1956)

Opery

  • Alladine et Palomides (1913)
  • Ochitaru tennyo (1912, wyst. Tokio 1929)
  • Ayame (wyst. Paryż 1931)
  • Kurofune (1939)
  • Yoake (1939, wyst. Tokio 1940)
  • Hsiang Fei (1946−1947, wyst. Tokio 1954)

Poematy choreograficzne

  • Maria Magdalena (1916)
  • Yajin sōzō (1922)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 302. ISBN 978-83-224-0935-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3993. ISBN 0-02-865571-0.
  3. ↑ a b c d e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 1000. ISBN 0-674-37299-9.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kōsaku_Yamada&oldid=71336153”