Labūnava (okręg kowieński)
 Katolicki kościół pw. Opatrzności Bożej (2017) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Rejon | |
| Gmina |
Pelėdnagiai (Peładnogi) |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
58177[1] |
Położenie na mapie Litwy  | |
 55°11′29,6″N 23°54′21,3″E/55,191556 23,905917
| |
Labūnava (lit. Labūnava, hist. Łabunów, Łabunowo) – wieś na Litwie położona w rejonie kiejdańskim okręgu kowieńskiego, 11 km na południe od Kiejdan, nad Niewiażą.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W drugiej połowie XIV wieku w Łabunowie istniał zamek, który został spalony w 1363 roku przez wielkiego mistrza krzyżackiego Winricha von Kniprode. Po odbudowaniu został ponownie w 1366 roku spalony. Po kolejnej odbudowie został znów zniszczony, w 1381 roku, tym razem przez Konrada Zöllnera von Rotenstein.
Najdawniejszy udokumentowany właściciel Łabunowa to Mikołaj Zabiełło herbu Topór, cześnik żmudzki, pod koniec XVI wieku. Po nim dziedziczył jego syn Salomon (~1630–1685), żonaty z Teodorą z Kurdwiczów (Teklą Teodorą Kudrewicz[2]), a po nim ich syn Mikołaj junior (~1670–1739) żonaty z Franciszką Białłozorówną (~1680–1761). Po nich Łabunów odziedziczył ich syn Jan Szymon Zabiełło (zm. 1761), kasztelan mścisławski żonaty z Teresą Sipajłówną (~1700–1755), a następnie syn Jana Ignacy (1745–?), chorąży kowieński, fundator tutejszego kościoła w 1779 roku, żonaty z Anną Elżbietą Monwid-Białłozorówną, a po nich – ich syn Onufry Szymon (1775–?), podkomorzy kowieński, żonaty z Krystyną von Vossberg (~1783–?). Szymon przekazał swą schedę synowi Karolowi (1808–?), który ożenił się z Matyldą Kobylińską (~1810–1887), po których dziedziczył ich syn Henryk Onufry (1844–1900), żonaty z Jadwigą Komarówną. Ich syn Karol Henryk (1868–1937) był ostatnim właścicielem Łabunowa. Po 1920 roku dobra łabunowskie zostały przejęte przez państwo litewskie[3][4].
| rok | liczba ludności |
|---|---|
| 1865 | 60 |
| 1923 | 175 (we dworze) |
| 1959 | 36 |
| 1970 | 193 |
| 1979 | 734 |
| 1985 | 847 |
| 1989 | 882 |
| 2001 | 939 |
| 2006 | 915 |
| 2011 | 747[5] |
.jpg)
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Łabunów, wcześniej wchodzący w skład województwa trockiego Rzeczypospolitej[3], znalazł się na terenie ujezdu kowieńskiego guberni litewskiej, a następnie wileńskiej i kowieńskiej Imperium Rosyjskiego. W drugiej połowie XIX wieku należał do gminy Bobty[6]. Od 1920 roku Łabunów należy do Litwy, która w okresie 1940–1990, jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka, wchodziła w skład ZSRR.
Wyżej wspomniany kościół z 1779 roku (erygowany w 1812 roku)[6], spalony w czasie wojen napoleońskich, odbudowany w 1855 roku (wspomina o nim Napoleon Rouba w 1909 roku[7]), został ostatecznie spalony w 1944 roku.
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
Na terenie wsi działa szkoła podstawowa, przedszkole, poczta, biblioteka (od 1956 roku), siedziba leśnictwa, hotel, przychodnia. Obecnie jako kościół wykorzystywana jest kaplica cmentarna z 1859 roku (kościół Opatrzności Bożej)[8].
Nieistniejący pałac[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza rezydencja Zabiełłów, o której wiadomo, została wybudowana prawdopodobnie w XVII wieku. Był to drewniany dom z łamanym dachem.
Nowy pałac został wybudowany między 1882 a 1909 rokiem według projektu Karola Kozłowskiego. Był to neorenesansowy, dwukondygnacyjny budynek o skomplikowanej bryle, portykiem na osi i czworoboczną wieżą z boku. Pałac ten nigdy nie był dłużej zamieszkany, gdyż Zabiełłowie mieszkali w swej głównej siedzibie, w Opitołokach[3][7].
Pałac został zniszczony prawdopodobnie w czasie I wojny światowej.
Majątek Łabunów został opisany w 3. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kody pocztowe. Litwa [online] [dostęp 2018-04-21].
- ↑ Marek Minakowski, Wielka genealogia Marka Minakowskiego [online] [dostęp 2018-04-02].
- ↑ a b c d Łabunów, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 74–76, ISBN 83-04-03947-8, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Łabunów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 564.
- ↑ Results of the 2011 Population and Housing Census of the Republic of Lithuania [online] [dostęp 2018-04-21] (ang.).
- ↑ a b Łabunów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 253.
- ↑ a b Łabunów, [w:] Napoleon Rouba, Przewodnik po Litwie i Białejrusi, Wilno: Wydawnictwo Kurjera Litewskiego, 1909, s. 112.
- ↑ Mariusz Proskień, Krótka prezentacja z ostatniego wyjazdu na Litwę! [online], 10 czerwca 2011 [dostęp 2018-04-22].