Winrich von Kniprode

Winrich von Kniprode

Herb wielkiego mistrza

Cenotaf Winrycha von Kniprode

Winrich von Kniprode (ur. ok. 1310 k. Monheim am Rhein, zm. 24 czerwca 1382 w Malborku) – wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1351–1382.

Życiorys

Winrich von Kniprode pochodził z okolic Monheim am Rhein. Nie jest znana data jego wstąpienia do zgromadzenia. Wiadomo, że od 1334 roku był kompanem prokuratora pasłęckiego. W 1338 roku został komturem Gdańska. Od 1342 roku pełnił funkcje komtura Bałgi i wójta Natangii. W 1344 roku został mianowany wielkim marszałkiem zakonu krzyżackiego, a od 1346 roku był wielkim komturem. Jako wielki komtur krzyżacki brał udział w wojnie z Litwą o Żmudź. Jako główny dowódca armii zakonu, 2 lutego 1348 roku zadał druzgocącą klęskę armii litewskiej w bitwie nad rzeką Strawą. W 1351 roku został wybrany wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego. Pełnienie urzędu zaczął od niefortunnej wyprawy na Żmudź zakończonej klęską, która zmusiła go do zawieszenia broni i pertraktacji z Wielkim Księstwem Litewskim. Von Kniprode rozpoczął wówczas działania dyplomatyczne. W 1358 roku zdołał zawrzeć krótkotrwały sojusz z książętami litewskimi skierowany przeciwko Polsce. Załamał się on jednak w [1360 roku, gdy Olgierd wydał swoją córkę za wnuka Kazimierza III Wielkiego, Kaźka Słupskiego. W 1360 roku Winrich von Kniprode rozpoczął kolejną wojnę z Litwą. Armia zakonu krzyżackiego dotarła do środkowego biegu Niemna, zniszczyła Kowno. Podeszła pod Grodno, Troki i Wilno. W czasie walk do niewoli krzyżackiej dostał się wielki książę litewski Kiejstut, który jako zakładnik był przetrzymywany w specjalnej celi na Zamku Wysokim w Malborku, zdołał jednak uciec z niewoli. Jednocześnie z prowadzeniem walk na Litwie von Kniprode rozpoczął konflikt z Danią. W 1367 zorganizował zjazd miast hanzeatyckich w Elblągu i w Kolonii, na którym zdołał zbudować silną koalicję przeciwko Waldemarowi IV. W roku 1370 wojska dowodzone przez Winrycha von Kniprode odparły kolejny najazd wojsk litewskich pod wodzą Kiejstuta i Olgierda. 17 lutego zadał im klęskę w bitwie pod Rudawą. Panowanie Winrycha von Kniprode uważa się za szczyt potęgi państwa zakonu krzyżackiego i moment największego rozwoju gospodarczego.

Ciekawostki

• W roku 1365 król polski Kazimierz Wielki złożył niezapowiedzianą wizytę w Malborku, gdzie gościł przez trzy dni i prowadził rozmowy z Winrychem von Kniprode. Była to pierwsza i jedyna wizyta władcy Polski w stolicy państwa krzyżackiego.
• W roku 1379 wraz ze świtą odbył podróż szlakiem wodnym z Wielkich Jezior Mazurskich do Wisły. Jego podróż rozpoczęła się w Węgorzewie, następnie biegła jeziorami do Rynu i Pisza i dalej rzekami Pisą, Narwią i Wisłą aż do Torunia i Malborka. Poprzez przesmyki lądowe łódź wielkiego mistrza przewożono wozem zaprzężonym w woły. Według dzisiejszych szlaków wodnych cała długość tej trasy wynosi ok. 722 km. Winrych von Kniprode miał wówczas 69 lat. Był to pierwszy zanotowany przypadek próby wykorzystania mazurskich i rzecznych szlaków wodnych.
• Winrich von Kniprode przeprowadził w latach 70-tych XIV wieku reformę monetarną. Był pierwszym wielkim mistrzem, którego imię pojawia się na monetach krzyżackich.
• Jako wielki mistrz zainicjował budowę łańcucha zamków ceglanych, które miały chronić Państwo zakonne przed najazdami Litwinów. Z jego inicjatywy powstały zamki min. w Rynie, Piszu, Okartowie, Barcianach, Węgorzewie i Kętrzynie. Wspierał też budowę zamków na terenach biskupich, np. na Warmii. Z tego względu von Kniprode jest porównywany do Kazimierza Wielkiego.