Mleczaj dębowo-grabowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj dębowo-grabowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius circellatus Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 338 (1838) [1836-1838] | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Mleczaj dębowo-grabowy (Lactarius circellatus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Niektóre synonimy:
- Lactarius alpicola (Neuhoff) J. Blum 1976
- Lactarius circellatus var. borealis Hesler & A.H. Sm. 1979[2].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3] Podawana jest także nazwa mleczaj grabowy[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–9 cm, początkowo dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, potem płaskołukowaty, na koniec silnie wklęsły lub z garbem. Powierzchnia gładka, początkowo ciemnoszarobrązowa, potem oliwkowozielona z czerwonobrązowym lub fioletowym odcieniem, koncentrycznie strefowana pasami o barwie umbrowej i ciemnobrązowej[5].
Blaszkowy, blaszki gęste, przyrośnięte, początkowo białawe, potem jasnożółtawe Mleczko białe lub jasnożółtawe, początkowo słodkie, potem silnie palące, czasami także gorzkawe[5].
Wysokość 3–6 cm, grubość 1–2 cm, walcowaty, górą cieńszy, pełny, na starość watowaty i pusty. Powierzchnia o barwie od brudnobiałej do szarawej[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki bladoochrowe, 6–8 × 5–7 µm, pokryte brodawkami o wysokości do 1 µm wysokości, Q = 1–1,4. Podstawki 38–48 × 9–11 µm, cylindryczne do maczugowatych, czterozarodnikowe. Pleurocystydy 40–70 × 8–10 µm, wrzecionowate do lancetowatych. Skórka kapelusza o grubości około 70–100 µm, typu ixotrichoderma, zbudowana ze strzępek o szerokości około 2-6 µm[6].
- Gatunki podobne
Mleczaj ogrodowy (Lactarius hortensis) odróżnia się ciemniejszym, szarobrązowym kapeluszem, prążkowaniem tylko na jego środku i siedliskiem (pod leszczynami). Mleczaj wygięty (Lactarius flexuosus) jest również prążkowany, ale ma kapelusz o barwie od fioletowobrązowej do różowoszarej i występuje w lasach iglastych[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znany jest w Europie, Ameryce Północnej i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[7]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył kilkanaście stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[8].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w różnego typu lasach liściastych i parkach w towarzystwie grabów i dębów[3] oraz w lasach łęgowych pod jesionami i wiązami[5]. Owocniki tworzy zwykle od lipca do października[3].
Z powodu gorzkiego i piekącego smaku jest grzybem niejadalnym, może być nawet lekko trujący[6].
-
-
-
-
Zarodniki
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-01] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-01] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Lactarius circellatus, mleczaj dębowo-grabowy, mleczaj grabowy [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-01] (pol.).
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Gebänderter Hainbuchenmilchling, Gebänderter Milchling, Hainbuchen-Milchling [online], das 123Pilzsuche [dostęp 2023-04-01] (niem.).
- ↑ Występowanie Lactarius circellatus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-01] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-01].