Lamna dwustępkowa
| Lamna ditropis[1] | |
| Hubbs & Follett, 1947[2] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| (bez rangi) | wtórouste |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Infratyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lamna dwustępkowa |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Lamna dwustępkowa[4][5] (Lamna ditropis) – gatunek rekina z rodziny żarłaczy śledziowych, występujący w północnym obszarze Oceanu Spokojnego.
Jako jeden z nielicznych gatunków ryb posiada zdolność do regulacji temperatury swojego żołądka[6]. Robi to za pomocą naczyniowych wymienników ciepła, zwanych retia mirabilia (łac. sieci cudowne). Tętnice i żyły ułożone są blisko siebie. Zimna krew pochodząca ze skrzeli jest ogrzewana przez krew pochodzącą z pozostałych części organizmu. Podczas gdy krew rozchodzi się po całym organizmie, zachowuje on stałą temperaturę ciała. Minimalizuje to straty ciepła do otoczenia, co jest istotnym przystosowaniem lamn dwustępkowych do życia w zimnych wodach. Ich homotermia może również polegać na SERCA2 i ekspresji 2 receptora rianodyny, które mają działanie kardioprotekcyjne[7]. Gatunek ten nie wykazuje stałocieplności całego ciała[8].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Takson po raz pierwszy opisali w 1947 roku Carl Leavitt Hubbs i William Irving Follett. Jako miejsce typowe odłowu holotypu (dorosły samiec znajdujący się w Muzeum Zoologii Porównawczej o numerze katalogowym 36471 (MCZ 36471)) autorzy wskazali 3,5 mili od Beach Club, w La Jolla w Kalifornii, na głębokości 300–350 stóp[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Dorosłe osobniki mają ubarwienie na większości ciała między średnio szarym a czarnym, z czarnymi plamkami na podbrzuszu. Młode osobniki są bardzo podobne, ale nie posiadają owych plamek. Ich budowę zewnętrzną charakteryzuje także obecność pierwszej dużej i drugiej mniejszej płetwy grzbietowej, płetwy odbytowej i symetrycznej płetwy ogonowej. Nos jest krótki i o stożkowym kształcie. Pod względem ogólnego wyglądu lamny dwustępkowe przypominają żarłacza białego. Mają 26–30 zębów w żuchwie i 28–30 w szczęce, ich zęby są skrzydłokształtne o łagodnych brzegach u podstawy ząbków. Oczy są zlokalizowane na przodzie pyska, umożliwiające obuoczne widzenie, pozwalające na lepsze lokalizowanie ofiary[9].
Wielkość lamn dwustępkowych waha się między 200 a 260 cm, natomiast ich masa ciała dochodzi nawet do 220 kg[10]. Samce są nieznacznie mniejsze od samic. Istnieją niepotwierdzone doniesienia o znalezieniu osobnika o długości 4,3 m[8]; jednakowoż z potwierdzonych źródeł są dowody na maksymalną wielkość trzymetrowego osobnika. Maksymalna zanotowana masa ciała rekina tego gatunku to ponad 450 kg[11].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Spotykany najczęściej w północnej części Pacyfiku. Uważa się, że może występować na południe od Morza Japońskiego, a na północy po wybrzeża Alaski[12]. Spotykany zazwyczaj pojedynczo. Najliczniej występuje w wodach przybrzeżnych i kontynentalnych, zwykle blisko plaż. Znakowane osobniki pojawiały się jednak nawet w wodach subarktycznych, aż po subtropikalne[7].
Jest znany z niewyjaśnionej zmienności w proporcjach płciowych pomiędzy wschodnimi i zachodnimi populacjami na północnym Pacyfiku[8].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Lamny dwustępkowe są oportunistycznymi drapieżnikami szczytowymi[13], współdzielącymi najwyższy poziom w sieci troficznej wód subarktycznego Pacyfiku z morskimi ssakami i ptakami. Cechuje je bogata różnorodność pokarmowa, w której skład wchodzą m.in.: łosoś, skorpena, dorszyk czarny, lancetnik, anotopterus, zając morski, głowacz białopłetwy, terpuga okonik, makrela, czerniak, dorsz, śledź, koleń pospolity, krab, kałamarnica, krewetka[9].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]
Lamna dwustępkowa jest jajożyworodna, z liczbą potomstwa wahającą się od 2 do 6[14]. Samice osiągają pełną dojrzałość płciową pomiędzy 8 a 10 rokiem życia, podczas gdy samce już w wieku 5 lat[15]. Okres rozmnażania nie jest do końca rozpoznany, ale uważa się, iż dwuletni cykl godowy rozpoczyna się późnym latem lub wczesną jesienią. Ciąża trwa około 9 miesięcy. Nowonarodzony rekin ma około 60–65 cm długości. Zakładając, że ten gatunek co roku ma cykl rozrodczy, szacuje się, że samica tego gatunku rekina odbywa poród 15–16 razy i rodzi około 70 młodych przez całe swoje życie[8].
Dojrzałe osobniki przebywają daleko na północno-wschodnim Honsiu i południowych Wyspach Kurylskich, a także w przybrzeżnych wodach północnego Pacyfiku. Prawdopodobne więc te obszary są podstawowym miejscem porodu tego gatunku. Wody na północ od subarktycznej granicy obfitują w małe rekiny (70–110 cm), więc wody te są prawdopodobnie miejscem ich dojrzewania. W tym obszarze istnieją dwie znaczące korzyści dla przeżycia i wzrostu małych rekinów. Po pierwsze mogą uniknąć ataku dużych drapieżnych rekinów (w tym dorosłych osobników swego własnego gatunku i żarłacza błękitnego), które zamieszkują obszary bardziej północne i południowe. Po drugie mają możliwość korzystania z obfitych zasobów wód subarktycznych poprzez żerowanie na kałamarnicach i rybach[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lamna ditropis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C. L. Hubbs, W. I. Follett. Lamna ditropis, new species, the salmon shark of the North Pacific. „Copeia”. 1947 (3), s. 194, 1947. (ang.).
- ↑ C.L. Rigby i inni, Lamna ditropis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-23] (ang.).
- ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne kraglouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991, s. 171.
- ↑ F. Terofal, C. Militz: Ryby morskie. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2. (pol.).
- ↑ Kenneth J. Goldman, Scot D. Anderson, Robert J. Latour, John A. Musick. Homeothermy in adult salmon sharks, Lamna ditropis. „Environmental Biology of Fishes”, s. 403–411, 2004. DOI: 10.1007/s10641-004-6588-9. ISSN 0378-1909. [dostęp 2016-05-21]. (ang.).
- ↑ a b Kevin C. Weng i inni, Satellite Tagging and Cardiac Physiology Reveal Niche Expansion in Salmon Sharks, „Science”, 5745, 310, 2005, s. 104–106, DOI: 10.1126/science.1114616, ISSN 0036-8075, PMID: 16210538 (ang.).
- ↑ a b c d Kenneth J. Goldman: Aspects of Age, Growth, Demographics and Thermal Biology of Two Lamniform Shark Species. Williamsburg: College of William and Mary, School of Marine Science, 2002. (ang.).
- ↑ a b Merry D. Camhi, Ellen K. Pikitch, Elizabeth A. Babcock: Sharks of the Open Ocean: Biology, Fisheries and Conservation. John Wiley & Sons, 2009. ISBN 978-1-4443-0252-3. [dostęp 2016-05-21]. (ang.).
- ↑ Kenneth J. Goldman, John A. Musick. Growth and maturity of salmon sharks (Lamna ditropis) in the eastern and western North Pacific, and comments on back-calculation methods. „Fishery Bulletin”. 104 (2), s. 278–292, 2006. (ang.).
- ↑ Lamna ditropis. Florida Museum of Natural History. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-02)]. (ang.).
- ↑ Leland B. Hulbert, A. M. Aires-da-Silva, V. F. Gallucci, J. S. Rice. Seasonal foraging movements and migratory patterns of female Lamna ditropis tagged in Prince William Sound, Alaska. „Journal of Fish Biology”. 67 (2), s. 490–509, 2005. DOI: 10.1111/j.0022-1112.2005.00757.x. ISSN 1095-8649. [dostęp 2016-05-21]. (ang.).
- ↑ Leland B. Hulbert, Stanley Donald Rice. Salmon Shark, Lamna ditropis, Movements, Diet and Abundance in the Eastern North Pacific Ocean and Prince William Sound, Alaska. „Exxon Valdez Oil Spill Restoration Project 02396”, 2002. (ang.).
- ↑ Leonard J.V. Compagno, Sharks of the World, t. 2. Bullhead, mackerel and carpet sharks (Heterodontformes, Lamniformes and Orectolobiformes), Rzym: Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2002, s. 119-121 (ang.).
- ↑ Kazuya Nagasawa. Predation by Salmon Sharks (Lamna distropis) on Pacific Salmon (Oncorhynchus spp.) in the North Pacific Ocean. „Bulletin of the North Pacific Anadromous Fish Commission”. 1, s. 419-432, 1998. (ang.).
- ↑ Kevin C. Weng i inni, Migration of an upper trophic level predator, the salmon shark Lamna ditropis, between distant ecoregions, „Marine Ecology Progress Series”, 372, 2008, s. 253-264, DOI: 10.3354/meps07706 [dostęp 2016-05-21] (ang.).