Legion Estoński SS
 Punkt werbunkowy do Legionu Estońskiego, wrzesień 1942 roku | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
październik 1942 |
| Rozformowanie |
maj 1943 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
Legion Estoński SS (niem. Estnische SS-Legion, Estnische SS-Freiwilligen-Legion, est. Eesti SS-leegion) – ochotnicza kolaboracyjna formacja zbrojna Waffen-SS złożona z Estończyków podczas II wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo w Waffen-SS służyli jedynie ochotnicy pochodzący z germańskich krajów Europy Zachodniej i Skandynawii. Pogarszająca się sytuacja wojskowa na froncie wschodnim zmusiła Niemców do poszukiwania nowych rezerw ludzkich. Znaleziono je najpierw wśród narodów państw bałtyckich, których ludność silnie odczuła okupację sowiecką z lat 1940-1941. Pierwszymi niegermańskimi ochotnikami w SS były ludy fińskie – Finowie i Estończycy oraz Bałtowie – Łotysze. Ponadto Łotysze i Estończycy cieszyli się dużym zaufaniem Niemców jako narody bliskie pochodzeniu germańskiemu – z uwagi na wielosetletnie panowanie, dominację i osadnictwo Niemców, Duńczyków i Szwedów na terenie Łotwy i Estonii.
14 sierpnia 1942 r. Adolf Hitler wydał oficjalną decyzję dotyczącą formowania estońskiego legionu Waffen-SS, a 28 sierpnia komisarz generalny okupowanej Estonii Karl-Siegmund Litzmann zapowiedział rozpoczęcie akcji rekrutacyjnej. Ochotnicy musieli spełnić kryteria rasowe, być w wieku od 17 do 30 lat, wzrostu co najmniej 170 cm i mieć dobre zdrowie. Tworzenie Legionu rozpoczęło się w październiku. Jego dowódcą został SS-Obersturmbannführer Franz Augsberger. Wkrótce do obozu szkoleniowego w Dębicy w Generalnym Gubernatorstwie została wysłana pierwsza grupa licząca ponad 1200 Estończyków. Wielu spośród nich służyło wcześniej na obszarze okupowanej Estonii w różnych jednostkach policji i bezpieczeństwa SS. W lutym 1943 r. został sformowany pierwszy batalion Legionu.
W marcu dowództwo niemieckie wyłączyło go ze składu macierzystej jednostki i przydzieliło do 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking” jako Estnisches SS-Freiwilligen Panzergrenadier Bataillon „Narva”. Dalsza akcja rekrutacyjna wśród Estończyków nie przyniosła jednak spodziewanych rezultatów. W tej sytuacji Niemcy przeprowadzili pobór, który był nadzorowany przez General-Inspektion der Estnische SS Freiwilligen Legion na czele z Waffen-Oberführerem der SS Johannesem Soodla. Urząd ten miał ograniczone kompetencje wobec estońskich oddziałów Waffen-SS, pełniąc głównie funkcje kulturalne, oświatowe i propagandowe.
Spośród Estończyków, którzy nie weszli w skład Batalionu „Narva”, sformowano w marcu 1943 r. Estnische SS-Freiwilligen-Brigade pod dowództwem SS-Standartenführera Fritza Freitaga. Liczyła ona ok. 3 tys. żołnierzy, w tym ok. 200 Niemców. Składała się z dwóch 3-batalionowych pułków. W pierwszym pułku była też kompania ciężkich moździerzy, przeciwpancerna i saperów, zaś w drugim – jedynie kompania saperów. W październiku Brygada została przemianowana na 3 Estnische SS-Freiwilligen-Brigade. Jej dowódcą został pierwszy dowódca Legionu SS-Brigadeführer F. Augsberger.
Skład organizacyjny[edytuj | edytuj kod]
- 1 Pułk Legionu – d-ca SS-Sturmbannführer Franz Augsberger
- 1 Batalion (Batalion „Narva”)
- 2 Batalion
- 3 Batalion
- kompania saperów – d-ca SS-Obersturmführer Kurt Schärpf
- kompania przeciwpancerna
- kompania ciężkich moździerzy
- batalion zapasowy
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Estończycy w siłach zbrojnych III Rzeszy 1941-1945 (jęz. angielski). okupatsioon.ee. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-16)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Chris Bishop, Zagraniczne formacje SS. Zagraniczni ochotnicy w Waffen-SS w latach 1940-1945, Warszawa 2006.