Lubsza (województwo śląskie)
50°36′30″N 19°00′00″E/50,608333 19,000000| wieś | |
 Budynek dawnej szkoły w Lubszy, w której nauczał Józef Lompa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 350 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
968 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-287[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SLU |
| SIMC |
0146956 |
Położenie na mapie gminy Woźniki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lublinieckiego  | |
| 50°36′30″N 19°00′00″E/50,608333 19,000000[1]
| |
| Strona internetowa | |
_COA.svg)
Lubsza (niem. Lubschau[3]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, w gminie Woźniki.
W latach 1945–54 siedziba gminy Lubsza, a w 1973–76 gminy Psary. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubsza. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Przez Lubszę przebiega Droga Wojewódzka nr 908 łącząca aglomerację górnośląską z Częstochową.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Lubszy pochodzi z roku 1316 i wymienia ówczesnego dziedzica Magnusjusa de Lubsa. W skład majątku lubszeckiego wchodziły wszystkie sołectwa należące do gminy Woźniki, część obecnego miasta Kalety oraz wsie Starcza, Własna i Strzebiń. Miejscowość ta posiadała własny zamek na górze Grojec (który według legendy zapadł się pod ziemię). Jest to jedna z najstarszych miejscowości Górnego Śląska.
W Lubszy przez kilkadziesiąt lat mieszkał śląski działacz i pisarz Józef Lompa, który założył tam szkołę oraz pracował jako organista w lubszeckim kościele. Dziś przez Lubszę biegnie Szlak Józefa Lompy.
Przez miejscowość przebiegała linia kolejowa nr 197 łączącą Woźniki z magistralą węglową, która eksploatowana była do lat 90. XX wieku.
Kościół pw. św. Jakuba[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajduje się parafialny kościoła pw. św. Jakuba Starszego Apostoła z XIV wieku, przebudowywany wielokrotnie. Obecny wygląd zawdzięcza ostatniej wielkiej przebudowie w latach 30. XX wieku.
Do kościoła, po wyburzeniu zbudowanej w 1829 r. kaplicy św. Antoniego, w 1930 r. dobudowano neogotycki kościół o neobarokowym wystroju wnętrza. Z tradycji ludowej wynika, że lubszecka świątynia miała być wybudowana tam gdzie dziś na Ślęskowym znajduje się kapliczka św. Krzyża.
Uważano również[kto?], że pierwotny kościół zamierzano postawić na Lubszeckiej Górze, tam gdzie według legendy miał na gruzach pogańskiej świątyni nauczać święty Wojciech. Najstarszą wzmianką o istnieniu tej świątyni jest zapis poboru świętopietrza z 1274 r., kiedy zanotowano, że Lubsza zapłaciła 3 grosze.
Lubsza była narażona na najazdy Tatarów przybyłych handlowym szlakiem krakowsko-wrocławskim w wyniku, których została zniszczona. Pożar kościółka nastąpił w trakcie wojny pomiędzy Władysławem Jagiełłą a Władysławem Opolczykiem w latach 1391-1396 lub też po 1425 roku, w czasie wojen husyckich na Górnym Śląsku.
W XVI wieku w wyniku Reformacji kościół z parafią stał się protestancki, by w wyniku Kontrreformacji znowu stać się katolickim.
Inne obiekty znajdujące się w Lubszy[edytuj | edytuj kod]
- plebania z XIX w.
- dawna szkoła ludowa (organistówka) – miejsce, w którym żył i pracował Józef Lompa.
- pomnik Józefa Lompy przy starej szkole.
- ogród botaniczny przy szkole podstawowej.
- pomniki Chrystusa (1) i Matki Boskiej (2) przy kościele oraz cmentarzu z lat 30. XX wieku.
- kaplice: Jana Nepomucena XVIII w., Matki Boskiej Częstochowskiej XIX w., cmentarna pw. Zmartwychwstania Pańskiego XX w.
- rezerwat przyrody Góra Grojec
Instytucje znajdujące się w miejscowości[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa im. Józefa Lompy
- Urząd Pocztowy
- Miejsko-gminna Biblioteka Publiczna
- Ochotnicza Straż Pożarna w Lubszy
- Parafia katolicka pw. św. Jakuba Starszego Apostoła
- Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Lubszeckiej
Sąsiednie miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lubsza na stronach Gminy Woźniki
- Lubsza na stronach Diecezji Gliwickiej. kuria.gliwice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-12)].
- Strona Szkoły Podstawowej w Lubszy. splubsza.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70510
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 692 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Lublinitz (Loben) [online], www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14].
| Sołectwa | |
|---|---|
| Części miasta Woźniki będące sołectwami | |
| Miejscowości bez statusu sołectwa |
