Machowa (góra)
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Wysokość |
464 m n.p.m. |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 49°43′12,79″N 18°45′18,53″E/49,720219 18,755147
| |
Machowa (464 m n.p.m.; też: Machowa Kępa) – góra na Pogórzu Śląskim, wznosząca się od północnego zachodu nad centrum Cisownicy w województwie śląskim.
Położenie i charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Machowa leży w głównym wododziale Polski, rozdzielającym dorzecza Odry i Wisły, biegnącym od Wielkiej Czantorii przez Małą Czantorię, Tuł i Zagoj na Machową, a dalej przez Jasieniową i centrum Goleszowa na Chełm. Jej kształtna kopuła o słabo rozczłonkowanych stokach, wydłużona wyraźnie w osi wschód-zachód, wznosi się o 60–100 m ponad otaczające ją doliny. Południowo-zachodnie zbocza góry odwadnia potok Łabański, poprzez Puńcówkę i Olzę należący do dorzecza Odry, natomiast wschodnie i północne – Radoń ze swym lewobrzeżnym dopływem Podłęczanką, należąca przez Bładnicę do dorzecza Wisły. Cały masyw Machowej znajduje się w granicach sołectwa Cisownica.
Geologia[edytuj | edytuj kod]
Masyw Machowej budują intensywnie sfałdowane skały osadowe, zaliczane do warstw cieszyńskich (niższy poziom płaszczowiny cieszyńskiej). Północne stoki Machowej zbudowane są z dolnych łupków cieszyńskich, należących do najwyższego piętra jury (tyton), natomiast stoki południowe - z wapieni cieszyńskich, stanowiących już najstarsze ogniwo kredy (berrias) i wydobywanych tu dawniej do wypalania wapna. Są to najstarsze skały karpackiego fliszu – ich wiek oceniany jest na 150-140 mln lat.
Flora[edytuj | edytuj kod]
Północne stoki Machowej są w większości zalesione. W drzewostanie dominuje buk, towarzyszą mu m.in. grab, jawor i świerk. Stoki południowe prawie aż po szczyt pokrywają łąki, pastwiska, lokalnie pola. Ciepłolubne zarośla na ich skraju i obrzeża lasu są miejscem występowania lokalnej populacji storczyka buławnika czerwonego i kruszczyka drobnolistnego[1].
Pamiątki historyczne[edytuj | edytuj kod]
U podnóża północnych stoków Machowej, przy drodze do Dzięgielowa, znajduje się obelisk wzniesiony dla uczczenia pamięci mieszkańców Cisownicy, którzy zginęli w latach 1939 - 1945 w walce z hitlerowskim najeźdźcą.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barański Mirosław J.: Beskid Śląski. Pasmo Stożka i Czantorii. Przewodnik turystyczny, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1996, ISBN 83-7005-370-X;
- Rafał Unrug (red.), Karpaty fliszowe między Olzą a Dunajcem. Przewodnik geologiczny, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1979, ISBN 83-220-0043-X, OCLC 749408644.
- Ziemia Cieszyńska. Mapa turystyczna, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1977.