Maria de Guise

Maria de Guise

księżna Longueville
Okres	od 4 sierpnia 1534 do 9 czerwca 1537
Jako żona	Ludwika II
Poprzedniczka	Joanna Badeńska
Następczyni	Maria Burbońska
królowa Szkocji
Okres	od 18 maja 1538 do 14 grudnia 1542
Jako żona	Jakuba V
Koronacja	22 lutego 1540
Poprzedniczka	Magdalena Walezjuszka
Następczyni	Maria I Stuart
regentka Szkocji
Okres	od 1554 do 1560
Poprzednik	Jakub Hamilton
Następca	Jakub Stewart
Dane biograficzne
Dynastia	Gwizjusze
Data urodzenia	22 listopada 1515
Data śmierci	11 czerwca 1560
Ojciec	Klaudiusz Gwizjusz
Matka	Antonina Burbońska
Mąż	Ludwik II
Mąż	Jakub V
Dzieci	Franciszek III de Longueville, Ludwik Orleański, Jakub Stewart, Robert Stewart, Maria I Stuart

Maria Gwizjuszka, Maria Lotaryńska, Maria de Guise (ur. 22 listopada 1515, zm. 11 czerwca 1560) – księżniczka lotaryńska z dynastii Gwizjuszy, księżna Longueville (jako żona Ludwika II), następnie królowa Szkocji (jako żona Jakuba V) i matka Marii Stuart, regentka Szkocji w latach 1554–1560.

Była najstarszą córką Klaudiusza, księcia de Guise, głowy francuskiego rodu Gwizjuszy, oraz jego żony Antoniny de Burbon-Vendôme, córki Franciszka, hrabiego Vendôme. Urodziła się w Bar-le-Duc, w Lotaryngii.

Wczesne życie

4 sierpnia 1534, w wieku 18 lat, poślubiła Ludwika II Orleańskiego, księcia Longueville. Ich ślub miał miejsce w Luwrze i było to szczęśliwe małżeństwo. Para miała dwóch synów:

• Franciszka III Orleańskiego (1535–1551), księcia Longueville
• Ludwika Orleańskiego (ur. 1537 i zm. młodo)

Na wiosnę 1536 Maria była obecna w katedrze Notre Dame w Paryżu na ślubie swojego przyszłego męża, króla Jakuba V, z Magdaleną de Valois, najstarszą córką króla Francji. 9 czerwca 1537, Ludwik Orleański zmarł w Rouen, a Maria została wdową w wieku 21 lat. 4 sierpnia urodziła swojego drugiego syna. W tym samym roku zmarła na gruźlicę Magdalena de Valois, a jej mąż zaczął szukać we Francji kolejnej żony dla siebie, żeby umocnić sojusz szkocko-francuski przeciwko Anglii. Maria znalazła się w centrum uwagi, ponieważ Jakub zainteresował się właśnie nią, a jego wuj – Henryk VIII Tudor – król Anglii, starając się zapobiec temu małżeństwu sam poprosił o rękę Marii. Król Francji Franciszek I zaakceptował jednak Jakuba i przekazał ojcu Marii swoje stanowisko. Maria przyjęła te wieści z zaskoczeniem i zaniepokojeniem. Nie cieszyła jej perspektywa opuszczenia rodziny i ojczyzny, zwłaszcza, że właśnie w wieku zaledwie czterech miesięcy zmarł jej syn, Ludwik. Ojciec Marii starał się więc opóźnić decyzję, jak długo się dało, aż Jakub (być może czując niechęć Marii), napisał do niej list, w którym prosił ją o radę i wsparcie. Maria zgodziła się na małżeństwo i przyspieszyła swój wyjazd.

Królowa Szkocji

Maria z Jakubem V

18 maja 1538, w katedrze Notre Dame w Paryżu, Maria de Guise poślubiła per procura Jakuba V (Jakub przebywał wtedy w Szkocji, zastąpił go Robert, lord Maxwell). W czerwcu, korzystając z całej floty statków wysłanych przez małżonka, Maria opuściła Francję. Została zmuszona do zostawienia małego Franciszka w starej ojczyźnie. Opuściła statek w Fife, dnia 10 czerwca i została oficjalnie powitana przez Jakuba. Kilka dni później pobrali się ponownie w St. Andrews. 22 lutego 1540, w Holyrood Abbey, została koronowana na królową Szkocji. Jakub i Maria mieli dwóch synów i córkę:

1. Jakuba Stewarta (1540–1541), księcia Rothesay
2. Roberta Stewarta (ur. i zm. kwiecień 1541), księcia Albany
3. Marię I (1542–1587), królową Szkocji

Król Jakub zmarł 6 dni po urodzeniu się jego córki. Regentem został James Hamilton, drugi earl Arran.

W 1554 Maria de Guise zastąpiła Hamiltona i sama została regentką. Jej córka Maria została zaś wysłana do Francji, żeby wychowywać się przy swoim przyszłym mężu – synu króla Henryka II. Maria zawsze konsultowała się ze swoimi dwoma potężnymi braćmi, którzy pozostali we Francji: Karolem, kardynałem lotaryńskim, i Franciszkiem, księciem de Guise. Obaj oni zajmowali wysokie stanowiska i dbali o sojusz szkocko-francuski.

Kłopoty i śmierć

Regencja Marii była zagrożona przez rosnących w siłę szkockich protestantów, wspieranych w sekrecie przez królową Anglii, Elżbietę I. Protestanci nie wierzyli Marii, co sprawiało, że jej autorytet malał. Maria poprosiła swoją francuską rodzinę o pomoc, co w oczach protestantów oznaczało zdradę interesów Szkocji (w tym czasie Szkocję starała się zdominować zarówno Anglia, jak i Francja). W 1559 Maria została usunięta ze stanowiska. 11 czerwca 1560 zmarła w zamku w Edynburgu. Jej ciało zostało zabrane do Francji i pochowane w kościele, w zakonie Saint-Pierre w Reims, gdzie siostra Marii – Renata – była przełożoną.