Przejdź do zawartości

Martini (napój)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Martini
Martini cocktails, Manhattan

Martini – jeden z klasycznych koktajli alkoholowych, skomponowany z ginu i wytrawnego wermutu, znajdujący się na oficjalnej liście koktajli IBA (International Bartenders Association)[1][2].

Historia receptury martini

[edytuj | edytuj kod]

Geneza tego koktajlu i nazwy martini nie jest jednoznacznie ustalona. Słowo Martini pojawiło się w przemyśle alkoholowym już w roku 1863, jako nazwisko i nazwa wermutu. W okolicy Turynu we Włoszech, w 1840 została założona rozlewnia wermutu Distilleria Nazionale di Spirito di Vino, która w 1863 zmieniła nazwę na Martini, Sola & Cia, a od 1879 firma stała się znana jako Martini & Rossi[3]. Od 1863 produkuje wermut Martini Rosso, eksportowany od 1867 m.in. do Nowego Jorku. Stworzenie drinka martini mogło spopularyzować zainteresowanie tym wermutem[4].

Po raz pierwszy przepisy na temat sporządzania koktajli z napojów alkoholowych zostały opublikowane w przewodniku dla barmanów Jerry'ego Thomasa Jak mieszać drinki lub Towarzysz Bon Vivanta, stanowiącym dodatek do wydanego w Nowym Jorku w 1862 Podręcznika wytwarzania nalewek, likierów, fantazyjnych syropów itp. autorstwa Christiana Schultza[5]. W drugiej edycji przewodnika, zatytułowanego Jerry Thomas Bartenders Guide 1887 Reprint, ze wstępem napisanym przez Rossa Boltona, znalazły się nie uwzględnione w wydaniu pierwszym kolejne receptury, a wśród nich koktajl martinez. W opisie tego dzieła znajduje się stwierdzenie, iż martinez jest prekursorem koktajlu martini[5]. Martinez to miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kalifornia, stolica hrabstwa Contra Costa[6].

Istnieje też nieudokumentowana wersja genezy tego koktajlu, przypisująca autorstwo martini barmanowi o nazwisku Martini di Arma di Taggia, w nieustalonym dokładnie roku w okresie 1904 -1915, zatrudnionemu w hotelu Knickerbocker w Nowym Jorku[4][6].

Francuscy miksolodzy[7] twierdzą, iż koktajl martini nie może kojarzyć się z firmą Martini & Rossi i jej wermutem, ponieważ w jego pierwotnym składzie nie znajdował się wermut Martini Rosso, lecz francuski wermut Noilly Prat, a nazwa martini to męska forma napoju marguerite[8].

Koktajl martini zwiększył swoją popularność w 1933, kiedy zatwierdzając przepisy uchylające prohibicję w Stanach Zjednoczonych, prezydent Franklin Delano Roosevelt, wypowiedział słynne zdanie „myślę, że to dobra pora na piwo”, a według niepotwierdzonych oficjalnie informacji, jednocześnie uczcił to wydarzenie wznosząc toast swoim ulubionym koktajlem dirty martini[1][9].

Martini klasyczne

[edytuj | edytuj kod]

Oryginalne martini miało smak słodki[6]. W latach 50. XX w. uległo znacznej transformacji. Nabrało charakteru wytrawnego i osiągnęło proporcje uważane obecnie za wyjściowe – gin/wermut: 8:1[6]. Klasyczne Martini jest mieszane[4], składa się z ginu i wytrawnego wermutu[2]. Cechą tego koktajlu jest klarowność i przejrzystość.

Przy jego przygotowaniu decydujące znaczenie mają: dbałość o właściwe proporcje oraz odpowiednia temperatura alkoholi. Martini musi być maksymalnie schłodzone[6]. Dekoracją jest nieparzysta liczba oliwek. Serwuje się go w dedykowanym dla tego drinka kieliszku (martinówka[10]) o niskiej, szerokiej czaszy i średniej długości nóżce[4].

Mieszanie czy wstrząsanie

[edytuj | edytuj kod]

Proces mieszania koktajlu z kostkami lodu w szejkerze lub w szklance barmańskiej, wymaga więcej czasu niż wstrząsanie[6]. Wstrząsanie powoduje lepsze ochłodzenie napoju, jednak doprowadza do silniejszego rozcieńczenia składników[4]. Napój do ochłodzonego kieliszka koktajlowego wlewa się przez sitko barmańskie[11].

Odmiany martini

[edytuj | edytuj kod]

Wśród wielu wersji martini można wyróżnić: dry martini, astoria, cajun martini, dirty martini, extra dry martini, fino martini, gibson, knickerbocker martini, montgomery martini, naked martini, dukes martini[12], saketini, silver bullet martini i inne[6].

Zamiast wermutu wytrawnego mieszany jest wermut słodki (lub wcale się go nie dodaje), wódkę, szkocką whisky, sake i inne alkohole. Płyny są wlewane w innych proporcjach niż w pierwotnych. Do smaku i dekoracji stosowane jest wiele dodatków, jak: oliwki w różnej (nie tylko nieparzystej) liczbie, marynowane cebulki, zalewa z zielonych oliwek, angostura bitter, gin infuzowany papryczkami jalapeńo, wytrawne sherry w miejsce wermutu[6].

Vesper martini Jamesa Bonda

[edytuj | edytuj kod]

W koktajlu vesper martini gin zastąpiony jest wódką[11], zmieszaną w innych proporcjach niż w klasycznym martini. Wzbogacony jest likierem lillet w stosunku: trzy miarki ginu, jedna miarka wódki, połowa miarki likieru. Nie miesza się go, lecz wstrząsa. Zamiast oliwki, ozdabia go spiralka ze skórki cytrynowej[13].

Ta kompozycja jest autorskim pomysłem angielskiego pisarza Iana Fleminga, twórcy postaci i przygód agenta 007 Jamesa Bonda[14]. Książkowy Bond nazwał tego drinka vesper martini na cześć swojej dziewczyny Vesper Lynd. W kilku ekranizacjach cyklu powieści, bohater sączy koktajl bez likieru[4]. Jednak zawsze „wstrząśnięte, nie mieszane” (shaken, not stirred)[8]. Powiedzenie to zostało uhonorowane przez Amerykański Instytut Filmowy, jako jeden z najlepszych cytatów filmowych ostatnich stu lat[13][14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Dry Martini – przepis na drinka • Moje Drinki [online], 26 lutego 2021 [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  2. a b Tomasz, Dry Martini - klasyczny koktajl [online], Nasze Drinki, 10 lutego 2014 [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  3. Home [online], Martini Global [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  4. a b c d e f Jak pić Martini? Wystarczy trzymać się określonych zasad [online], www.elleman.pl [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  5. a b Jerry Thomas, Jerry Thomas Bartenders Guide 1887 Reprint, Ross Bolton (red.), wyd. 2, New York 1887 [dostęp 2022-02-11].
  6. a b c d e f g h Martini - Przepis na Drink [online], Mójbar, 26 marca 2018 [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  7. Miksologia – co to takiego? - [online], 18 grudnia 2019 [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  8. a b Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2022-02-11].
  9. 13 lat amerykańskiej trzeźwości. Dlaczego w USA wprowadzono prohibicję? [online], www.national-geographic.pl [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  10. martinówka [online], DrinkMixer [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  11. a b Krzysztof, Drink Martini - przepis na koktajl agenta 007 [online], Świat Barmana, 14 listopada 2020 [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  12. Dukes Martini - Przepis na perfekcyjne Direct Martini [online], galeriatrunkow.pl [dostęp 2024-05-19] (pol.).
  13. a b DRINK PO MĘSKU: VESPER MARTINI [online], www.denley.pl [dostęp 2022-02-11] (pol.).
  14. a b Co lubi pić James Bond. Wstrząśnięte niemieszane martini agenta 007 - Telemagazyn.pl [online], www.telemagazyn.pl [dostęp 2022-02-11] (pol.).